لادن ایرانمنش: پای داروهای کمیاب و نایاب حالا بعد از ناصرخسرو به فضای مجازی تلگرام و اینستاگرام باز شده و عرضه سوپرمارکتی دارو به شکل مجازی کار و بار مافیای دارو را رونق داده است.

این پلتفرم ها به واسطه سود زیادی که می برند رشد قارچ گونه ای پیدا کرده اند تا جایی که در این فضا هر نوع دارویی که بخواهی هست؛ نایاب هایی که ماجرایشان پیچیده است و با نسخه های مجازی پیچیده می شود.  تقلبی هایی که اکثرشان تاریخ گذشته هستند و یا در جعبه های اصل با بسته بندی های زیبا فروخته می شوند اما در پس هزاران پیکسل تقلبی بودنشان مشخص نیست.

سال گذشته بود که مدیر کل نظارت و اعتباربخشی سازمان نظام پزشکی فروش هر گونه دارو در اینترنت را ممنوع اعلام کرد. پیش از او نیز رئیس سابق سازمان غذا و دارو با نام بردن از «ناصرخسروی مجازی» تأکید کرده بود که قرار نیست ناصرخسرویی را که سال‌ها با آن مبارزه کردیم، در بستر مجازی پخش کنیم و کنترل ناپذیر باشد. اما این ممنوعیت ها در اصل ماجرا تغییری ایجاد نکرده است و با وجود محدودیت در فروش دارو به این شکل، باز هم سودجویان در پستوهای مجازی اقدام به فروش دارو می کنند.

شاهد این مدعا هم 12 میلیارد ریال داروی قاچاق با فروش اینترنتی است که به تازگی از سوی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی کشف شده است.

طبق گفته کارشناسان واحد فنی و نظارت معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، داروخانه تنها مکان مجاز فروش هر گونه دارو است. این کارشناسان هشدار داده اند تهیه دارو از شبکه های مجازی و مراکز غیرمجاز ممکن است به قیمت جان بیمار تمام شود.

به تازگی مشاور رسانه‌ای رئیس سازمان غذا و دارو هم در این رابطه تأکید کرده که هیچکدام از داروهایی که در فضاهای مجازی تبلیغ می شود و به فروش می رسد مورد تأیید این سازمان نیست. سجاد اسماعیلی تصریح کرده: تأمین دارو از هر جایی به غیر از داروخانه برای ما رسمیت ندارد و غیرقانونی است.

سخنان این مقام مسئول بر این نکته هم تأکید دارد که دارو باید از مسیر رسمی زنجیره تأمین دارو به دست مصرف کننده و بیمار برسد و تنها عرضه کننده دارو هم داروخانه ها هستند و تأمین دارو از هر جایی به غیر از داروخانه برای ما رسمیت نداشته و غیر قانونی است.

آنطور که اسماعیلی گفته است داروهایی که از طریق مبادی غیرمجاز عرضه می شوند ممکن است تقلبی باشند به طوری که برچسبی که روی آن وجود دارد مربوط به دارو نباشد و ممکن است اصلاً دارو نباشد و ماده دیگری در آن باشد. همچنین ممکن است دارویی که به عنوان داروی مؤثر عرضه می شود، فاقد ماده مؤثره بود یا حتی ترکیبات خطرناکی در آن استفاده شده باشد. 

با این همه، زمانی که دارویی نایاب می شود و بیمار و همراهانش کلافه از کمبود آن می شوند، هیچ چاره ای جز رجوع به فضای مجازی ندارد و بنابراین تعداد مشتریان داروهای مجازی هر روز در حال افزایش است.

به گفته کارشناسان، سرمنشأ گسترش و تشدید این اتفاق عدم برخوردهای قانونی است و مادامی که برخوردهای لازم صورت نگیرد هر کسی بدون هیچ تخصصی به خودش جرأت می دهد که به این حوزه ورود پیدا کند.

یکی از منتقدان این موضوع بهمن صبور، نایب رئیس انجمن داروسازان تهران است که به شدت نسبت به این مسئله معترض بوده و تشدید این اتفاق را به عدم برخوردهای قانونی نسبت می دهد. از نظر او، مادامی که برخوردهای لازم صورت نپذیرد، هرکسی بدون هیچ تخصصی به خودش جرأت می دهد که به این حوزه ورود کند.

همین باعث شده که به همان راحتی که در فضای مجازی پوشاک و اقلام سوپرمارکتی عرضه می شود دارو هم بدون هیچ ضابطه و نظارتی در اختیار مردم قرار گیرد.

برای «صبور» تعجب آور است که با داروسازان در صورت بروز کوچک‌ترین تخلفی، از طریق ابزارهای قانونی برخورد می شود. اما وقتی بدون هیچ نسخه ای داروهایی نظیر ترامادول و کلونازپام در فضای مجازی عرضه می شود، خبری از برخورد قانونی نیست.

کارشناسان معتقدند که جز فیلتر کردن این کانال ها هیچ ترفند دیگری نمی تواند از افزایش قارچ گونه این داروخانه های مجازی جلوگیری کند مسئله ای که اگر به آن توجه نشود ممکن است نظام سلامت را زیرسئوال ببرد.