سهیل سنایی: برداشت پسته از باغ‌های شهرستان آران و بیدگل ادامه دارد. هرسال از حدود نیمه شهریور ماه به این‌سو، کار پسته کاران آرانی برداشت محصولی است که ماه‌ها تلاش بی‌وقفه برای به ثمر رسیدن آن انجام داده‌اند.

آران و بیدگل رتبه اول تولید پسته در استان اصفهان را دارا بوده و به‌عنوان قطب پسته این استان مطرح است. دیگر کانون‌های کاشت پسته دراصفهان شامل شهرستان‌های اردستان، نایین، کاشان و شاهین‌شهر هستند.

به‌رغم افزایش سالانه سطح زیر کشت پسته در اصفهان و درحالی‌که این استان از مطرح‌ترین استان‌های کشور در تولید انواع محصولات کشاورزی شناخته می‌شود، اما اصفهان هنوز نتوانسته خود را به‌عنوان یک استان تأثیرگذار در تولید پسته به رقبا معرفی کند. در حال حاضر کرمان رتبه نخست تولید این محصول را در اختیار دارد و استان‌های خراسان رضوی، یزد، فارس، خراسان جنوبی، سمنان، مرکزی و قم در رتبه‌های بعدی تولید پسته قرار دارند.

البته پایین بودن رتبه اصفهان در تولید پسته باعث نشده تا ساکنان کشورهای دیگر از این محصول اصفهانی دور بمانند. در حال حاضر کشورهای هدف صادراتی پسته استان اصفهان، اروپایی‌ها و شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج‌فارس هستند و در داخل کشور هم پسته اصفهان چه به‌صورت فله‌ای و چه به‌صورت بسته‌بندی‌شده به استان‌های دیگر صادر می‌شود.

چالش جدی باکم آبی

۴۰ كیلومتر که از آران و بیدگل جلوتر بروید، به شهر تاریخی ابوزیدآباد می‌رسید. این شهر یکی از کویری‌ترین مناطق استان اصفهان محسوب می‌شود و از این حیث، در دسته مناطق کم آب قرار می‌گیرد. انار، انگور، ذرت و گندم عمده محصولات كشاورزی شهر ابوزیدآباد هستند اما طرح كاشت نهال پسته در منطقه ابوزيدآباد به‌جایی رسیده که امروز پسته‌کاری یکی از مهمترین محل‌های درآمدی در این شهر است و بیشترین سطح زیر کشت پسته در استان اصفهان نیز در جاده ابوزیدآباد قرار دارد.

آغاز طرح پسته‌کاری در ابوزیدآباد به اوایل دهه 80 شمسی برمی‌گردد. از آن دوره تا امروز پسته‌کاری در این منطقه علاوه بر اینکه در بیابان‌زدایی مؤثر بوده است، در همین حال رشد اشتغالزایی در منطقه را نیز به همراه آورده است. در حال حاضر هزاران کارگر و باغدار به‌صورت فصلی و تمام‌وقت در باغات پسته شهرستان آران و بیدگل ازجمله ابوزیدآباد مشغول به فعالیت هستند که تأثیر خوبی در اشتغال مردم منطقه و حتی شهرها و استان‌های اطراف داشته است. اما مشکل بزرگی که از دیرباز مقابل پسته کاران قرار داشته، اقلیم خشک و بی‌آب این منطقه است که کار کشت هر محصولی حتی پسته را با دشواری مواجه می‌کند.

گرچه درخت پسته به دليل وجود شبكه ریشه‌ای وسيع و ساختار برگ مقاوم، قادر به بقا در دوره‌های خشک‌سالی و شرايط کم‌آبی است اما باید در نظر داشت که برداشت محصول اقتصادي از درخت پسته درگرو آبیاری مناسب و کافی است. این موضوع در ابوزیدآباد که از کم‌آبی در رنج است، چالش مهم پسته کاران محسوب می‌شود.

 تا امروز روش نوين و مكانيزه آبیاری زیرسطحی در ده‌ها هكتار از  باغ‌های پسته شهر ابوزيدآباد اجراشده است اما به‌هرروی بحران بی‌آبی تأثیرات غیرقابل‌چشم‌پوشی در میزان تولید و برداشت محصول پسته منطقه داشته و دارد.

اول ماندن در سخت‌ترین شرایط

امروز وسعت باغ‌های پسته شهرستان آران و بیدگل 4300 هکتار است که حدود سه هزار هکتار آن بارور است و بقیه در سال‌های آینده به بار می‌نشینند. میانگین عملکرد برداشت پسته در این منطقه هم حدود 5/1 تن در هر هکتار بوده و پیش‌بینی می‌شود امسال با کاهش ۷۵ درصدی عملکرد در هر هکتار به حدود ۵۰۰ تن پسته خشک برسد.

اینکه چرا در سال جاری عملکرد کاشت پسته در آران و بیدگل با کاهش مواجه شده است به همان سخت بودن اقلیم منطقه برمی‌گردد. در سال جاری گرمای بیش‌ازحد و کاهش استحصال کشاورزان از چاه‌های آب بلای جان پسته کاران آران و بیدگلی شده اگرچه این موضوع فعلاً تأثیری در کاهش رتبه منطقه در میزان کاشت و برداشت پسته نداشته است.

استخراج طلای سبز

از پسته به‌عنوان «طلای سبز» یاد می‌شود. پوسته این میوه خوش‌طعم و گران‌قیمت را که بشکنید، بامغز سبزرنگی مواجه می‌شوید که نشان‌دهنده تازگی محصول است. همین مغز خوش‌رنگ و پرخاصیت  است که زردی همیشگی طلا را به سبزی تغییر می‌دهد تا «طلای سبز» متولد شود.

کار برداشت پسته در شهرستان آران وبیدگل تا اواخر مهر امسال ادامه خواهد داشت و ارقام‌ «احمدآقایی»، «اکبری» و «کله قوچی» برای صادر شدن به کشورهای دیگر به‌ردیف داخل جعبه‌های مخصوص خواهد نشست. این رسم هرساله در کویر آران و بیدگل است که از معادنی در میان انبوه ماسه، طلا استخراج کنند؛ کاری که اگر کسی به چشم نبیند، باور  آن برایش به‌سادگی میسر نخواهد بود.