دریا قدرتی پور: آرایشگاه ها شلوغ است و مشاطه گران از یک ماه پیش نوبت داده اند برای طولانی ترین شب سال. از مدل ناخن گرفته تا رنگ مو؛ تم ها همه در یک راستا است؛ تم یلدایی؛ اصطلاحی که تا چند سال پیش چندان باب نبود اما حالا به مدد ورود تجملات به آیین سنتی یلدا بازارش داغ شده است.

اگر تا چند سال پیش یلدا ختم می شد به یک سفره از میوه های زمستانی و هندوانه و انار و کمی آجیل اما حالا شکل یلدا عوض شده است و دیگر مثل سابق یک دورهمی ساده نیست. این موضوع نه تنها در ظاهر و آرایش افراد در این شب تأثیر گذاشته بلکه یلدا را به یک شب لاکچری و پر خرج تبدیل کرده است.

*لباس های یلدایی

کافی است این روزها به مزون های لباس بروید که پر شده از تِم های یلدایی سبز و قرمز و مشکی؛ مزون هایی که گاهی قیمت هایشان برای یک شب میلیونی است.

آنهایی که در مزون در حال پرو لباس هایی با تم یلدایی هستند معتقدند که یک شب است و باید فرصت را غنیمت شمرد. سارا یکی از آنها است. او لباس ساتن سبزی انتخاب کرده که قیمتش می رسد به دو میلیون و 500 هزار تومان. گرچه لباس های ساده تری هم هستند که قیمتشان به نیم میلیون می رسد و ختم می شود به یک شومیز ساده. اما این روزها مزون ها و فروشگاه های لباس از رسیدن بلدا  استفاده می کنند تا هر چه بیشتر و گران تر بفروشند.

صاحب یکی از همین مزون ها می گوید: «ما باید طرح و رنگی خاص ارائه بدهیم و با پارچه های خاصی لباس بدوزیم تا باب طبع مشتریانمان باشد و چون تنها یک مدل و یک لباس تهیه می شود و خاص است به هر حال قیمتش هم بالاتر است چون فقط همان یکی است و سری دوزی نیست.»

کسانی که می خواهند در این شب بدرخشند(!) حاضرند لباس های خاص را به هر قیمتی شده بخرند تا طولانی ترین شب سال برای آنها لاکچری و خاص تمام شود.

جالب است که برای این یک دقیقه بیشتر، تنها به تم لباس بسنده نمی شود و زیورآلات و اکسسوری ها نیز در این روزها تم و شکل یلدایی پیدا کرده اند و اکثراً بر دور انار و دانه های انار و دستبندهای اناری می چرخد. قیمت این اکسسوری ها هم بسته به اینکه از چه متریالی ساخته شده باشد فرق می کند؛ اما آنچه که هست مشتریان و مخاطبانش زیادند و همین باعث می شود که بازارش این روزها گرم و شلوغ باشد.

*سالن های مُد خانوادگی

اگر در گذشته شب چله به حافظ خوانی و خوراکی های خوشمزه و دورهمی های بزرگان خانواده می گذشت حالا بیشتر یه یک سالن مد تشبیه شده است؛ موضوعی که به اعتقاد مونا که یک جوان 23 ساله است بد هم نیست. او یلداهای امروز را بیشتر دوست دارد؛ می گوید: «زرق و برقش بیشتر است. انگار یک شکوه خاصی در آن هست. اینکه یک ماه بگردی که ببینی چی بپوشی و یا چه مدلی را برای این شب انتخاب کنی جالب است. من این ها را دوست دارم.»

البته این اتفاقات زمانی جالب است که هزینه خریدن یک دست لباس یلدایی را هم داشته باشی؛ چرا که خیلی ها از پس هزینه خوراکی های شب یلدا برنمی آیند چه برسد به اکسسوری یا لباس هایی که پایشان بیش از آنچه که فکر کنند گران درمی آید.

*یلدای لاکچری با کلاه و ماکت و شمع

پرستو، یک شهروند اصفهانی، لاکچری شدن یلدا را نشانه ای از دور شدن از آیین گذشته می داند و چندان از این موضوع راضی نیست: «از چند هفته مانده به شب یلدا، صفحات مجازی در زمینه فروش پوشاک دست به کار شده‌اند و انواع لباس مخصوص این شب را با طرح‌های هندوانه و انار به فروش می‌رسانند. مساله فقط لباس شب یلدا نیست، بلکه انواع متعلقات مانند کلاه، ماکت و حتی شمع‌های طراحی شده و ظروف مخصوص آجیل شب یلدا نیز به شکل هندوانه و انار ‌طراحی شده و به فروش می‌رسند که باعث شده تا خیلی از افراد برای اینکه در رقابت با فلان فامیل کم نیاورند، هزینه‌های گزافی بپردازند.»

او در خصوص خوراکی‌های شب یلدا می گوید: «من به عنوان یک زن خانه دار از یک هفته قبل به دلیل سفارش و تأکید شوهرم مبنی بر اینکه امسال اولین سال زندگی مشترک ما بوده و باید سنگ تمام بگذاریم، تمامی اقلام خوراکی را خریداری و حتی چند مورد نیز ابتکاری اضافه کردم تا مبادا کم باشد اما چند تن از دوستان من برای این شب نوبت آرایش صورت و ناخن گرفته‌اند و به تازگی متوجه شدم که آرایش مخصوص این یلدا نیز با طرح هندوانه و انار برای زنان انجام می‌شود. این روزها که همه در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام و فیس بوک فعال هستند، عکس‌هایی که شب یلدا گرفته‌اند را با هم به اشتراک می‌گذارند. به همین خاطر خیلی مهم است که برای یلدا چه بپوشند و چه آرایشی داشته باشند. قبول دارم که امروزه رفت و آمدها به دلیل زندگی ماشینی و آپارتمان‌های کوچک محدود شده است ولی این امر نباید بهانه‌ای برای کم رنگ شدن یک دورهمی ساده فامیل باشد چرا که خانواده‌های امروزی علاقه دارند شب یلدا را دور از فامیل در یک رستوران و یا سفره‌خانه برگزار کنند و به جای میوه‌ها و آجیل که حکمت‌های مفیدی برای سلامتی دارند به قلیان و فست فودها و یک غذای فرنگی روی می‌آورند. در عین حال این روزها پیدا کردن مدل آرایش یلدا، دغدغه بسیاری از خانم‌ها و دختران جوان برای این شب خاص و دوست داشتنی شده است.»

پرستو ادامه می دهد: «اکنون در کنار تبلیغاتی که فضای مجازی دارد خانواده‌ها در تهیه انواع کارت‌های دعوت و باکس‌های شب یلدا همچنین تل و کراوات هندوانه‌ای یا شمع اناری و ظروفی با تم یلدا و سفارش انواع ژله یلدا و ده ها سفارش دیگر رقابت می‌کنند.»

*نوزادانی با تِم های یلدایی

این رسوم جدید برای رضا که خودش پدربزرگ 8 نوه است و تاکنون 68 بهار را پشت سر گذاشته، هم عجیب است و هم دلگیرکننده. به گفته این مرد مسن که طعم روزگار گذشته را چشیده، یلداهای کنونی تلخ است و دیگر از آن دورهمی ها که پر بود از قصه و حکایت خبری نیست.

طولانی ترین شب سال این روزها به نوزادان و خردسالان هم رحم نکرده و بعد از تازه‌عروس‌ها، نوبت به نوزادها و بچه‌های خانواده می‌رسد. لباس هایی که با تم های مختلف هندوانه و انار تزیین شده و یا با پارچه های هندوانه ای دوخته شده تا رنگ و روی نوزادان و بچه های کوچکتر هم یلدایی شود. فروشگاه های مجازی و حضوری این روزها پر شده اند از انواع استایل های یلدایی برای کودکان که آنها هم کمی از بزرگترها نداشته باشند. طرح ها و المان هایی که دیگر رنگی از گذشته ندارد.