مشاور وزیر اقتصاد گفت: دولت هیچ دستور کاری در موضوع سهمیه‌بندی و آزادسازی قیمت نان ندارد.

محمد جلال مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی در خصوص توزیع نان در نانوایی‌ها اظهار کرد: ما در طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان رکنی را در طراحی لحاظ کردیم آن هم اینکه در سمت مردم محدودیتی برای تأمین نان مورد نیاز خانواده‌ها وجود نداشته باشد. یعنی طرح هوشمندسازی اصولاً طرح سهمیه‌بندی یا کالابرگ نان و مفاهیم این‌چنینی نیست. پس اگر احیاناً روایت یا تعبیری در این خصوص وجود داشته باشد که برای خرید نان مردم محدودیت وجود دارد ما قویاً این موضوع را رد می‌کنیم و همچنین فرایندی وجود ندارد.

وی افزود: ما در پنجم آذر ماه از زیرساختی مبنی بر اینکه مردم بتوانند در ارزیابی رفتار نانوایان به صورت الکترونیکی و هوشمند بازخوردهایشان را ثبت کنند، رونمایی کردیم. سامانه‌ای تحت عنوان nazar.ir خدمت مردم معرفی شد که مردم می‌توانند روی نقشه روی گوشی‌های تلفن همراه خودشان محل نانوایی‌های مختلف را ببینند و بعد از اینکه مراجعه کردند به نانوایی و خرید انجام دادند. مردم در این سامانه بدون فاصله تراکنش خریدشان را مشاهده کنند و اگر احیاناً خریدی که اتفاق افتاده و مبلغی که ثبت شده با هم انطباق نداشت، سریعاً تجربه خرید خودشان را ثبت کنند.

جلال ادامه داد: مردم می‌توانند هم نقاط قوت تجربه خریدشان را ثبت کنند؛ مانند اینکه رفتار مناسبی وجود داشت، کیفیت نان بالا بود، بهداشت در نانوایی رعایت شده بود، نوبت رعایت می‌شد و مباحثی از این جنس که پدیده‌هایی کیفی هستند. اصولاً نظارت و بازرسی ما نیازمند مساعدت مردم برای ارزیابی رفتار اتفاق افتاده در فرایند خرید است. همچنین مردم می‌توانند نقاط ضعف را اشاره کنند مانند اینکه احیاناً گران فروشی اتفاق افتاده، فروش اجباری اتفاق افتاده یا بهداشت مناسبی نداشته‌اند و …؛ ما روزانه ۱۲ میلیون تراکنش خرید نان در کشور داریم که در این سامانه نیز بلادرنگ نظرات ثبت می‌شود و هرکسی که خرید انجام می‌دهد اجازه ثبت تجربه خودش را بر روی سامانه nazar.ir دارد.

مشاور وزیر اقتصاد عنوان کرد: بنابراین در موضوع نظارت؛ مردم امکان مشارکت دارند و اتکای ما مشارکت مردم است و این حق برای نظارت مردمی فراهم شده است. در موضوع اینکه آیا این فعالیتی که در برخی از نانوایی‌ها دیده می‌شود و معمولاً در شهرهای بزرگ و در برخی نان‌های خاص به ویژه مناطقی که هزینه‌های اجاره بالاتر است، چنین پدیده‌ای مشاهده می‌شود که فروش یک نان بزرگ‌تر یا مرغوب‌تر با ثبت تعداد نان بیشتر از سوی نانوایی اتفاق می‌افتد، سامانه یکی از وظایفی که دارد، پردازش رفتار نانوایان است.

وی اضافه کرد: در واقع تراکنش‌هایی که ثبت می‌شود، زمان تراکنش‌ها فواصل و مبالغ تراکنش‌ها و تنوع کارت‌های بانکی و غیرتکراری بودن کارت‌ها و … و مؤلفه‌های مختلفی که در گذشته و حال از نظر فرایندی توسط نانوایان در کارت خوان هوشمند ثبت شده است؛ به صورت مستمر توسط سامانه هوشمند پردازش می‌شود و نانوایانی که رفتار متعهدانه دارند، در طول زمان به تدریج آرد اختصاص‌یافته به آنها افزایش می‌یابد و نانوایانی که رفتار احیاناً متخلفانه‌ای از آنها توسط سامانه درج شود، این اختصاص آرد کاهش می‌یابد.

جلال توضیح داد: معنی این کاهش این است که نانوا در واقعیت عرضه نانی به مردم انجام نداده است و در واقع تا زمانی که آرد اختصاص یافته به نانوایان تبدیل به نان مردم می‌شود، محدودیتی در تخصیص آرد نیست؛ اما اگر این آرد تبدیل به نان مردم نشود، حتماً باید محدودیت وجود داشته باشد و اصولاً اگر بخواهیم رویکرد عادلانه داشته باشیم، نانوای متعهد باید فرصت رشد داشته باشد و اگر نانوایی انگیزه کافی برای عرضه نان به مردم به صورت مستمر را ندارد و یا گاهی اوقات تخلفاتی را مرتکب می‌شود، باید دسترسی آن کاهش پیدا کند.

وی بیان کرد: بحث آزادسازی قیمت نان در اختیار دولت نیست، این را بارها هم گفته‌ایم؛ اصولاً موضوع نان، تصمیم حاکمیتی است و صرفاً در دستورکار دولت هم نیست و ما داریم یک کالایی را با یک فاصله قیمتی بسیار زیادی به مردم ارائه می‌دهیم؛ یعنی مردم چیزی حول و حوش ۱۵ درصد هزینه تمام‌شده نان را مردم می‌پردازند.

مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: به همین دلیل دولت هیچ دستور کاری در موضوع آرد و نان و آزادسازی قیمت آن ندارد. نه سهمیه‌بندی نان و نه آزادسازی نان؛ اینها جزو مفروضات طرح هوشمندسازی آرد و نان نیست.

جلال متذکر شد: اصولاً در موضوع نظارت بر مقوله‌های کیفی، وقتی یک کالایی به شدت ارزان می‌شود و مصارف جانبی دارد؛ حتماً می‌تواند انحراف در آن اتفاق بیافتد؛ مانند اینکه قیمت برق پایین باشد و می‌گویند یکسری خانه‌ها کولر روشن و پنجره باز است. این ویژگی این است که وقتی نرخ‌های ترجیحی وجود دارد؛ رفتارهای غیر بهینه هم ورود می‌کند.

وی افزود: وظایفی که حاکمیت دارد، از این منظر است که بتواند این رفتارها را شناسایی کند؛ ما بهینه‌ترین روشی که به آن رسیدیم؛ مشارکت و نظارت مردم است، یعنی اگر کسی نگرانی و ناراحتی از موضوع گران فروشی نانوا داشت، بتواند متوجه بشود و هم بتواند آن را ثبت کند و زمانی که این نظام قابل اتکا ایجاد شود و حتماً تبعات بلندمدت برای آن نانوا دارد؛ این حق را مردم دارند که امکان ثبت نظر را به آنها بدهیم و اطلاع‌رسانی کنیم تا مردم از آن استفاده کنند. رفتار نانوا قطعاً بر تخصیص آرد تأثیر دارد.