مانی مهدوی: آنطور که از سخنان مدیرکل آموزش و پرورش استان اصفهان بر می آید، موانع اداری بازسازی مدرسه شهید حلبیان مرتفع شده است و این مدرسه با کاربری جدید احیا خواهد شد.

مدرسه شهید حلبیان نه فقط برای ساکنان شهر اصفهان که برای عموم ایرانیان مدرسه ای خاطره ساز است. این همان مدرسه ای است که بخشی از داستان خاطره انگیز «قصه‌های مجید» در آن فیلمبرداری شده است. همان پسرک شیرین زبان اصفهانی که با مادربزرگش زندگی می‌کرد و روایت این زندگی بیش از سه دهه پیش به ساخته شدن یکی از مهم ترین مجموعه های تاریخ تلویزیون این کشور منتهی شد.

این سریال آنقدر مشهور شد که حالا مدرسه محل فیلمبرداری آن را همه به نام مدرسه قصه‌های مجید  می شناسند. اما این مدرسه فقط جنبه  هنری ندارد بلکه از بُعد تاریخی هم یکی از قدیمی ترین مدارس اصفهان محسوب می شود. از پیشینه مدرسه شهید حلبیان گزاره زیادی در دسترس نیست اما در گزارشی که چند سال پیش منتشر شد آمده است که این مدرسه با عنوان «اتحاد» توسط مؤسسه‌ای فرانسوی در سال ۱۲۸۰ ساخته شده است و در اختیار انجمن کلیمیان بوده و در ابتدا هم دانش‌آموزان کلیمی در آن درس می‌خوانند و بعدها حضور دانش‌آموزان به یک گروه محدود نشد و این مدرسه در اختیار آموزش و پرورش قرار گرفت. برخی دیگر نیز سال ساخت این مدرسه را ۱۳۰۵ ذکر کرده اند.

*از ویرانی تا یک قول در 8 ماه پیش

مدرسه قصه های مجید از بعد از ساخته شدن این سریال، حال و روز خوبی نداشته و رو به ویرانی بوده است. سال ۱۳۹۲ قسمت میانی مدرسه به‌صورت کامل تخریب شد، شیروانی سقف‌های بخش جنوبی ویران و بارندگی‌ها به مرور باعث ریزش سقف شد، همچنین برخی از معتادان و بی‌خانمان‌ها دیوارهای بخش شرقی این مدرسه را تخریب کرده و راه ورودی به کلاس‌ها را برای اسکان موقت بستند. هر چند این مدرسه با نام «مدرسه اتحاد» در بهمن سال ۱۳۹۳ به ثبت ملی رسید، اما از اوایل دهه ۸۰ شمسی قسمت شرقی مدرسه به دلیل نا ایمن بودن تخلیه شد و سرانجام از سال ۱۳۹۷ مدرسه به صورت کامل به حالت تعطیل در آمد.

رسانه های اصفهان در طول همه این سال ها بارها درباره سرنوشت غم انگیز این اثر تاریخی – نوستالژیک هشدار داده بودند تا بالاخره خرداد ماه سال جاری، محمدرضا ابراهیمی، مدیرکل آموزش و پرورش استان اصفهان از تشکیل کارگروه احیای این مدرسه خبر داد. او با قاطعیت اعلام کرد که چون مدرسه شهید حلبیان یک مدرسه خاص بوده و یک ساختمان صرف نیست، آموزش و پرورش هر مانع قانونی را برای حل مشکلات این مدرسه ماندگار برطرف خواهد کرد.

ابراهیمی که در نشست احیای مدرسه قصه های مجید سخن می گفت، حتی کاربری آن را بعد از احیا و بازسازی هم تعیین کرد: «برای حفظ این بنا باید هویت مدرسه آن حفظ شود، ما موافق ایجاد مدرسه هنرستان هنرهای صنایع‌دستی هستیم چرا که رویکرد ما تجاری‌سازی مدارس است.»

اما از خرداد ماه تا امروز آیا قول مدیر کل آموزش و پرورش استان اصفهان برای احیای این مدرسه محقق شده است؟

*روزگار پسا احیای مدرسه تاریخی

سه شنبه هفته گذشته محمدرضا ابراهیمی مدیرکل آموزش و پرورش استان اصفهان، از موقعیت حضور در جشنواره و نمایشگاه شصت برگ استفاده کرد تا خبرهای جدید در رابطه با وضعیت مدرسه شهید حلبیان را اعلام کند.

ابراهیمی ضمن این که گفت خاطرات مدرسه شهید حلبیان بخشی از فرهنگ و هویت ما را شکل می‌دهد، از رفع موانع اداری برای بازسازی این مدرسه خبرداد: «تلاش بسیاری انجام داده‌ایم تا این مدرسه احیا شود چراکه قائل به این هستیم که مدرسه شهید حلبیان جزئی از هویت تاریخی، فرهنگی و هنری ما است و بخش مهمی از تاریخ اصفهان و ایران را در آن می‌تواند دید. موانع مالکیتی و اداری احیای بنای مدرسه حلبیان مرتفع شده است و انتظار ما از افراد اثرگذار بیشتر ازآنچه تا کنون صورت‌گرفته، بود زیرا ممکن است با جابه‌جایی افراد، اصل مشکل از یاد برود و تلاش ما بر این است تا سرعت پروژه افزایش یابد.»

شاید «افراد اثرگذار» مد نظر مدیر کل آموزش و پرورش که ابراهیمی نقش آنها را در احیای مدرسه قصه های مجید مهم می پندارد، بجز مدیران استان، کسانی هم باشند که باید بودجه احیای مدرسه قصه های مجید را تامین کنند. ابراهیمی در این مورد به صراحت سخنی نگفته اما خرداد ماه که جلسه احیای این مدرسه برگزار شده بود، مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در همین نشست گفت که برآورد اولیه اعتبار موردنیاز برای احیای مدرسه شهید حلبیان ۱۵ میلیارد تومان است که به گفته طغیانی تامین آن از طریق خیران و مشارکت افرادی که در همین مدرسه تحصیل‌کرده‌اند امکان‌پذیر بوده و چنانچه فراخوان عمومی برای احیای این مدرسه در زمینه استفاده از تخصص‌ها و تأمین اعتبار اعلام شود، همه مردم استقبال خواهند کرد. اما بحث اصلی طغیانی در نشست خرداد ماه این بود که احیای مدرسه قصه های مجید با مشکل کمبود اعتبار روبه‌رو نبوده و تنها بوروکراسی اداری است که احیای آن را به تأخیر انداخته است.

اگر اظهارات 8 ماه پیش این نماینده مجلس درباره مانع بزرگ بروکراسی در مقابل احیای این بنای تاریخی را صحیح بدانیم، حالا به استناد گفته های مدیرکل آموزش و پرورش مبنی بر حل و فصل مشکلات اداری پیش پای این پروژه، ظاهراً نباید در روال بازسازی مدرسه قصه های مجید خلل دیگری به وجود آید.

ابراهیمی می گوید: «تلاش ما باید این باشد که ساختمان ضلع شمالی را به نحوی ایمن‌سازی کنیم که بهره‌برداری تعلیم و تربیت توسط دانش‌آموز صورت گیرد.» در واقع نظر مدیر کل آموزش و پرورش بازگرداندن این مدرسه به چرخه فعالیت های دوباره آموزشی است که البته ممکن است دوستداران میراث فرهنگی در این باره تردیدهایی را مطرح کنند.

مدیر کل آموزش و پرورش اما برای نگرانی های این قشر هم پاسخ دارد: «در نظر داریم تا پس از احیای این مدرسه کاربری جدیدی مرتبط با مدارس راه‌اندازی شود؛ نمایشگاه دائمی همراه با فروشگاه آثار دست‌ساخت دانش‌آموزان در حوزه هنرهای دستی از جمله این برنامه‌ها است به‌خصوص هنرهای دستی اصفهان که اگر موردتوجه نباشد ممکن است به فراموشی سپرده شود و با این کار هم از به حاشیه رفتن صنایع‌دستی جلوگیری کرده‌ایم و هم دانش‌آموزان را وارد بازار کارکرده‌ایم.» این هم یعنی همان بحث تجاری سازی مدارس است که ابراهیمی همیشه روی آن تاکید داشته است.

در هر صورت هر چه که درباره کاربری پسا احیای این مدرسه مهم اصفهان تصمیم گرفته شود، نهایتاً باید منتهی به آن شود که مدرسه قصه های مجید تا همیشه در حافظه تاریخی مردم اصفهان و ایران به عنوان مدرسه ای زنده و احیا شده و نه رو به ویرانی حک شود.

این خواسته عمومی جامعه است که ظاهراً مدیریت استان اصفهان نیز با آن هم نواست.