«پيچيده ترين و پرکاربردترين صنايع دستي جهان و مادر همه فرش ها»‌؛ اين توصيف را روزنامه آمريکايي «نيويورک تايمز» براي فرش دستباف ايراني به کار برده است.

اين روزنامه آمريکايي در گزارش خود از اين هنر ايراني ها نوشت : آنچه در دامن دشت هاي سبز بي پايان استان فارس واقع در منطقه مرکزي ايران بافته مي شود يعني فرش دستباف عشايري ايران، مادر همه فرش هاست و در زمره بهترين فرش هاي جهان قرار دارد. روند بافت اين فرش بي مانند با چريدن نزديک يک ميليون و 600 هزار گوسفند قبايل قشقايي و بختياري آغاز مي شود که پشم محکم و تار بلندي دارند و مناسب ترين نخ براي بافت فرش است. زناني که در کار توليد اين نخ هستند، پشم را با انگشتان خود تاب مي دهند و به نخ تبديل مي کنند. سپس رشته هاي نخ توليد شده با استفاده از عناصري مانند پوست انار براي رنگ قرمز تند يا برگ انگور براي فام سبز، رنگ مي شوند...

«حميد ذوالانوري» يکي از بزرگ ترين بازرگانان فرش ايران، کارگاهي با 16 ديگ بزرگ در مکاني خنک ساخته است که در آنجا، مردان در يک روز بهاري با لباس هاي کار آبي با چوبدستي هاي بزرگ مشغول هم زدن نخ هاي رنگي داخل ديگ هاي جوشان هستند. وقتي آب رنگي داخل ديگ ها قل قل مي کند، شبيه آتشفشان به نظر مي رسد. هوا بوي گوسفند مي دهد.

اتاقي انباشته از برگ گياهان مختلف است؛ اوکاليپتوس، نيلوفر، کلم بنفش، زردچوبه، پوسته بلوط و زاج سفيد که هريک سازنده رنگ هاي مشخص است.

ذوالانوري مي گويد: فرش هاي اين منطقه به طور کامل ارگانيک است و هيچ ماشيني نيز در توليد آن دخالت ندارد. فرش ايراني منظره اي به جاودانگي زناني است که پشت دار قالي مي نشينند و فرش مي بافند، پروسه اي که مي تواند يک سال طول بکشد. ذوالانوري مي گويد: بافت فرش با دست، کاري بسيار زمانبر اما عاشقانه است. با اين همه به گفته ذوالانوري، يک فرش 6 در 9 فوتي دستباف در شيراز، بسته به طرح و کيفيت آن حدود 400 دلار مي ارزد.

پروفسور «هاشم صدق آميز» از مسئولان محلي در زمينه فرش در حالي که در حياط سرسبز خانه مرمت شده عهد قاجار خود در شيراز نشسته است، مي گويد: مهاجمان، سياستمداران و دشمنان ايران قرن ها نشان خود را روي فرش ما زدند. وي مي افزايد: آنان تغييراتي را پي ريختند و استفاده از محصولات شيميايي را براي رنگ کردن نخ ها آغاز کردند. در سال هاي اخير نيز تجارت اين هنر نفيس تحريم شد. همه اينها به فرش دستباف ايران ضربه زد اما نتوانست آن را از بين ببرد.

مهاجرت عشاير و مشکلات آنان و قدرت خريد پايين مردم، به بازار فرش دستباف ايراني آسيب زده و در اين ميان،‌ فرش هاي چيني و هندي بازار محصول دستباف ايراني را در چند سال گذشته- به دليل اعمال تحريم ها- گرفته است.

پس از امضاي برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) از سوي ايران و گروه 1+5 در ژانويه 2016 (دي 1394)، آمريکا تحريم شش ساله تجارت فرش ايران را لغو کرد.

با اين همه «حبيب بيات» يک تاجر ديگر فرش ايران که تا اندازه اي غمزده به نظر مي رسد، مي گويد: تراکنش هاي مالي هنوز هم مسئله است، حتي اگر گردشگران خارجي به ايران بيايند، باز نمي توانند فرش بخرند؛ زيرا امکان پرداخت وجود ندارد، مگر اينکه با خود پول نقد بياورند.