نصف جهان: در عکس های قدیمی دوران قاجار اگر سر بچرخانید در عقب تصویر و یا گوشه ای از آن و یا حتی فیگور فرد نیز با این وسیله صورت می گرفت تا بتواند عکسی خوش نقش از خود به یادگار بگذارد. فرقی هم نمی کرد زن باشد یا مرد این وسیله مشترک بود برای همه و از آن استفاده می کردند.

قلیان پیش تر آداب مخصوص به خود را داشت. مورخان می گویند در عصر قاجار قلیان آنقدر اهمیت داشته که مردم هیچ مجلس و میهمانی ای اعم از روضه خوانی، مجلس فاتحه، عزا، شیرینی خوردن، خواستگاری، بله بوران، مجالس عقد و عروسی و شب نشینی را بدون آن برگزار نمی کردند.

در این میان قلیان کشیدن که کاری اعیانی به حساب می آمده آدابی نیز برای خود پیدا می کند و بیشتر در جامعه ایرانی نفوذ می‌کند مثل اینکه اگر در میهمانی نخستین قلیان به میهمان تعارف شود دلیل بر خوشامدگویی صاحب پذیرایی به آن فرد و اگر قلیان دوم و سوم به طرف پیشکش شود معنای خداحافظی است.

از سوی دیگر قلیان درکنار نفوذی که در جامعه عصر قاجار به عنوان وسیله ای رایج در دست مردم می‌یابد ابعاد زیبایی شناسی نیز پیدا می کند و کنده کاری بر روی بدنه و نقش و نگارهای روی کوزه، آن قلیان را به شیء زینتی نیز تبدیل می کند. عکس های عبدا... قاجار، آنتوان سوریوگین و چند عکاس ناشناس در عین آنکه جایگاه قلیان در جامعه عصر قاجار را بیشتر نشان می‌دهد بعضاً این وجه زیبایی شناسی و دکوری را نیز به تصویر می کشد. در این عکس ها قلیان از دربار گرفته تا کوچه و خیابان و اندرونی در دست شاهان و درباریان گرفته تا مردم عادی و زن و مرد دیده می‌شود؛ در کنار آن عکس‌های آتلیه ای نیز وجود داشته که در آن قلیان به عنوان وسیله ای زینتی و دکوری حضور دارد.

رفته رفته قلیان در مرور زمان جایگاه خود را از دست داد اما هیچگاه از بین نرفت.امروز از آن میراث قاجاری، هم دود مانده و هم قل قل قلیان اما یک تفاوت به وجود آمده و آن هم تنباکوهای مصرفی است. دیگر امروز کمتری کسی سراغ تنباکوی برازجان ویا هکان ویژه می رود. امروز ذائقه مردم در همه امور تغییر کرده و متصل به آن، ذائقه دودشان نیز امروز یا دوسیب است یا دوسیب آلبالو و شاید خامه پرتقال!

مصرف قلیان توسط زنان دیگر مانند دوره قاجار نیست امروز زمانه دیگری است و مصرف قلیان توسط بانوان حکم دیگر دارد. حال با بسته شدن قهوه خانه در شهر اصفهان و جمع شدن قلیان ها، مسئولین شهری دیگر خیالشان تخت تخت است که کسی در این شهر دود هوا نمی کند.

در کنار آبی زاینده رود و در گذار از بوستان های اصفهان آنچه بیش از بقیه در این هوای اردیبهشتی می چسبد، یک قلیان خوشکام است!باور ندارید لطفاً سری به سبزه زارهای شهر بزنید. چنان دود می کند که قمری خوش اندام به وقت مستی آوازنکرده است.

مصرف قلیان و سیگار در بین زنان و دختران اصفهانی جدا از کافه های شهر که محل تجمع روشن اندیشان شهر است، در سطح شهر بسیار به چشم می آید. اما نکته نگاه مردم به این افراد است که به تصور خود فکر می کنند این افراد دارای انحرافات و یا شغل های خاص هستند. به درستی معلوم نیست سطح فرهنگی مردم به دوران قاجار برگشته و یا در دوران قاجار زیست می کنیم اما تصور می کنیم درسال 96 هستیم؟!

تبلیغات کمیته امورشهروندی در سطح شهر از جمله دیگر عجایب است؛ یک کفش راحتی دخترانه که پر شده از فیلترهای سیگار و درشت نوشته شده است: دخترها معتاد نمیشن... !

این جمله یا در کتمان حقیقت است و یا در حال تمسخر این حقیقت؛ که با توجه به این تصویر گزینه دوم صحیح است. حال باید پرسید با این تصویر سعی داشته چه فرهنگی را به شهروندان آموزش بدهند؟! چه چیز را اطلاع رسانی کنند؟! آیا مردم ناآگاه هستند و یا اینکه مسئولان فکر می کنند مردم اطلاع کافی ندارند و این وظیفه بر عهده آنها گذاشته شده است؟!

اعتیاد دختران ریشه در بدرفتاری های اجتماعی با آنها دارد. ریشه در مشکلاتی دارد که خواسته ویا ناخواسته اجتماع ، خانواده و سیاستگذاران چه در جزء و چه کل نخواسته اند آنها را ببینند و امروز ماحصل آن اعتیاد دختران است. این جمله ناقص است و باید نوشته شود: دخترها معتاد نمیشن اگر... اگر به خواسته های آنها احترام گذاشته شود.

اگر جایگاه اجتماعی آنها فقط در حد شعار و چند تابلو نباشد.

اگر نگاه سنتی از زن برداشته شود.

و اگر زن و مرد در جامعه ایرانی نه تنها در حرف که در عمل، فارغ از جنسیت به مثابه دو آدم و موجود زنده به آن نگاه شود.

با نگاه به تاریخ ایران متوجه می شویم که زنان، قربانیان همیشگی این تاریخ بوده اند.