نصف جهان: حضور بانوان در عرصه های مختلف اجتماعی نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است اما هنوز برخی رفتارها در جامعه وجود دارد که سعی می کند زنان را منزوی تر کرده و برای آنها یک محدوده مشخص تعریف کند.

مدیر کل انتقال خون استان اصفهان می گوید با وجود حضور پر رنگ بانوان در عرصه‌های مختلف اجتماعی، متأسفانه مشارکت آنها در امر اهدای خون بسیار کم و ضعیف است به طوری که زنان تنها 3 درصد جمعیت اهداکنندگان خون در استان اصفهان را تشکیل می‌دهند.

حال سئوال اینجاست چه دلایلی سبب می شود زنان استان اصفهان از حضور در مراکز خون امتناع ورزند؟

این اعتقاد هنوز در میان مردم وجود دارد که زنان موجودات ضعیفی هستند و نمی توانند از پس یک کار سنگین بربیایند و ریشه این اعتقاد در شهرهای سنتی بیش از بقیه شهرهاست.به کاربردن اصطلاح «ضعیفه» چه به شوخی و چه جدی، هنوز در نیمی از مردان اصفهان رواج و گستردگی دارد. این باور رفته رفته در برخی از زنان نهادینه شده و آنها را نسبت به هرعملی که می خواهند انجام بدهند، سست کرده است.

اما و اگرها در زمینه اهدای خون زنان از جمله چالش‌هایی است که بیش از یک دهه است گریبانگیر کشورشده، به طوری که از سال ۸۲ به بعد شاهد سیر نزولی اهدای خون زنان در کشور بوده‌ایم. این درحالی است که به گفته مسئولان،‌ خون اهدایی از سوی زنان در زمره سالم‌ترین منابع خونی به شمار می‌آید. البته علاوه بر دلایل فیزیکی، جسمی و اجتماعی که می‌توانند از علل تأثیرگذار در کاهش اهدای خون زنان باشند، شاید نبود زیرساخت‌ و فضای مناسب برای اهدای خون زنان،‌ روند کاهشی اهدای خون در آنها را تشدید کند.

بر این اساس، مسئولان سازمان انتقال خون کشور اعلام کرده‌اند که در سال ۹۵ میزان بانوان اهداکننده خون در کشور کمتر از 5 درصد بوده که البته نسبت به سال قبل آن جهشی یک درصدی داشته است، اما این آمار درحالی است که در سال ۸۲ میزان اهدای خون زنان در کشور 12/75درصد بوده و حال جای تأمل است که چرا طی این سال‌ها با وجود افزایش آگاهی‌های مردم در حوزه سلامت، تمایل زنان به اهدای خون‌ کاهش یافته است؟

علی‌اکبر پورفتح‌ا...، مدیرعامل سازمان انتقال خون، سال گذشته به صراحت اعلام کرد که در کنار همه عواملی که ممکن است در کاهش تمایل زنان به اهدای خون مؤثر باشد، در خود سازمان انتقال خون نیز مشکلاتی وجود دارد. به این معنی که چون مراجعه بانوان برای اهدای خون کمتر بوده، در انتقال خون نیز به ایجاد فضا و امکانات برای اهدای خون بانوان کمتر توجه شده است به طوری که حتی تیم‌های سیار ویژه انتقال خون برای بانوان وجود ندارد. بنابراین این چرخه‌ در شاخص اهدای خون بانوان اثرگذار بوده است.

استان اصفهان نیز از این قاعده مستثنی نیست و در مراجعه به این مراکز به خوبی می توانیم شواهدی بر این گفته پیدا کنیم. به گفته یکی از کارشناسان سازمان انتقال خون استان اصفهان، تلاش بر این است که از مردها خون بگیریم چراکه آنهامورد باروری ندارند و در هر زمان که نیاز به اهدای خون آنها باشد، امکانپذیر است.

وی بیان داشت: هزینه‌ای که برای سنجش سلامتی خون اهداکنندگان برای بانک مغز و استخوان در اصفهان پرداخت می‌شود، بسیار گران است بنابراین مردها را در اولویت قراردادیم و در این مقوله دختران مجردی که در سن ازدواج نیستند، در اولویت دوم قرار دارند زیرا این امکان وجود دارد که در هرزمانی ازدواج انجام شود؛ بنابراین، با این توجیه سازمان انتقال خون، مورد مناسبی برای اهدای خون نیستند. از طرفی زنان هم مشمول اهدای خون نمی‌شوند چون یک بارداری را پشت سر گذاشته‌اند. دختران کمتر از سن ۱۶ سالگی هم در ردیف نوجوانان قرار می‌گیرند و چون در سنین رشد و بلوغ قرار دارند به‌طورقطع نه والدین و نه سازمان انتقال خون زیر بار گرفتن خون از آنها نمی‌رود.

اما درصد پایینی از خود زنان هم در این کاهش مشارکت اجتماعی دخیل هستند. باور غلطی که در بیشتر زنان رایج است و باعث می‌شود اقبالی برای اهدای خون نشان ندهند، ترس از کم‌خونی است. اما ترس از ابتلا به بیماری‌های عفونی مانند ایدز و هپاتیت، همچنین مخالفت همسر، ضعف قوای جسمی، ترس از سوزن و دیدن خون، از جمله مسائلی است که به سهم ناچیز زنان در اهدای خون دامن زده است.

افزایش شاخص اهدای خون زنان علاوه برکمک و ارتقای سلامت جامعه و رفع نیاز به خون و فرآورده های خونی می تواند گامی در راستای توسعه اجتماعی و تغییر نگرش های کاذب جنسیتی درجامعه باشد . اغلب موانع اهدای خون زنان جامعه فقط با آموزش و آگاهی، قابل رفع هستند.

برای رسیدن به اهداف یادشده ارتباط مؤثر زنان با مراکز انتقال خون ضرورتی انکارناپذیر است وزنان با یک بار تجربه اهدای خون می توانند باورهای نادرست دراین مورد راحداقل درمحیط خانواده کمرنگ کنند .

نیاز است نه فقط در اصفهان که در تمام شهرهای ایران در این باره فرهنگسازی صورت بگیرد تا موانع آن برطرف گردد و حضور زنان در تمام عرصه های اجتماعی فراهم شود.