علي اکبر ولايتي؛ او حتماً يکي از مهمترين پديده هاي چند ماه اخير سياست ايران است. ديپلمات محافظه کاري که سکوت کرده اما اقداماتي را در اين چند ماه انجام داده است. او هميشه در آستانه هر انتخاباتي يکي از چهره هايي بود که اهل تحليل و سياست به گمانه زني درباره او مي پرداختند. ولايتي در انتخابات اين دوره رياست جمهوري سکوت محض اختيار کرد و هرگز پالس و نشانه اي را نمايان نکرد از اينکه تمايلش به کدام نامزد است. او نه به کمپين اصولگرايان پيوست و نه حتي حرفي زد که از آن بتوان حمايت از ماندگاري روحاني را استنباط کرد. او اکنون درگير اتفاقات مهمتري است؛ ولايتي در چالش بزرگ دانشگاه آزاد سرگرم شده است.

ولايتي هميشه مظان در نامزدي بوده؛ با اين همه اما فقط يک بار نامزد انتخابات شده است. يکبار ديگر هم که درسال 84 نامزد انتخابات شده بود با جدي شدن کانديداتوري هاشمي رفسنجاني انصراف داد و وارد ميدان رقابت ها نشد. انصرافي که برخي معتقد بودند از مدت ها قبل برنامه ريزي شده بود. برخي مي گفتند ولايتي با توصيه هاشمي و براي به هم زدن بازي اصولگرايان وارد صحنه شده است. او اما بعدها اين موضوع را تکذيب کرد.

کليد انتخابات 92

اما علي‌اکبر ولايتي از مناظره سال 92 به يکباره چهره تازه‌اي در محافل سياسي پيدا کرد. ديپلماتي که در مواجهه با چهره‌هاي سياسي وجهه ديگري از شخصيت خود را نمايان کرد.

همه چيز هم در چند دقيقه و در همان مناظره معروف سال 92 اتفاق افتاد؛ آنهم درست زماني که حرف‌هاي ولايتي تمام شده بود و نوبت براي طرح پرسش به سعيد جليلي رسيد. شايد هيچکس فکر نمي‌کرد که سعيد جليلي حتي براي علي‌اکبر ولايتي هم عريضه آماده کرده باشد. جليلي براي اولين بار سطح مجادله در حوزه سياست خارجي را بسيار بالا برد. او به سياست‌هاي وزير اسبق امور خارجه به‌شدت تاخت و تلاشش را کرد تا به او و البته همه کساني که آن مناظره را دنبال مي‌کردند بگويد حاصل جمع دوران وزارت ولايتي آنچنان هم که مي‌گويند مثبت نبوده است.حرف‌هايش که تمام شد اما ولايتي هم برخورد خاص خود را در اين زمينه داشت. حالا نوبت سعيد جليلي بود که پاسخ‌هاي ولايتي را گوش کند. او به دکتر ولايتي نگاه و واکنش او را نظاره مي‌کرد. وزير خارجه اسبق ايران به او گفت: «ديپلماسي اين نيست که انسان برود مقابل کشورهاي ديگر خطابه بخواند. ديپلماسي اين نيست که ما در يک طرف بنشينيم و آنها در طرف مقابل بنشينند و ما حرف مشخصي را بزنيم بدون آنکه اقدامات ديگري در خارج از آن انجام دهيم.»

ولايتي حالا زمان مناسبي يافته بود که به همه بگويد در مورد سياست خارجي سعيد جليلي نقد دارد. او گفت: «وقتي طرف مقابل حاضر است چند قدم بردارد، بايد ما هم انعطاف داشته باشيم. هنر ديپلماسي اين است که از اين فرصت‌ها استفاده کند و اصولگرايي به اين معني است که انعطاف‌پذير هم باشد، نبايد در داخل کشور طوري وا‌نمود کنيم که اصولگرا هستيم و انعطاف‌پذير نباشيم، ما مصالح ملي را در ديپلماسي بايد به‌طور بهتر تأمين کنيم، بايد از ديپلماسي به نفع مصالح ملي استفاده کنيم، ديپلماسي فقط خشونت و سرسختي نشان دادن نيست.»

او بعد از آن انتخابات حسن روحاني که در پاستور مستقر شد، با حکم هاشمي‌رفسنجاني رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام، جايگزين روحاني در مرکز تحقيقات استراتژيک نظام شد.

مدافع تمام عيار برجام

دولت حسن روحاني که کار خود را آغاز کرد، محور فعاليت‌هاي اصلي خود را دستيابي به توافق هسته‌اي انتخاب کرد. از اينجاست که به يکباره علي‌اکبر ولايتي نقش مهمي ‌‌در سياست ايران بازي مي‌کند. او از مدافعين تيم مذاکره‌کننده مي‌شود و به‌رغم انتقادات فراوان کمک شاياني در به نتيجه رسيدن برجام انجام مي‌دهد. علي‌اکبر ولايتي درباره نفر اول تيم مذاکره‌کننده گفته بود: «محمدجواد ظريف نشان داده به هر آنچه در حوزه وزارت‌خارجه بايد انجام شود و مورد نظر رهبر معظم انقلاب است، پايبند است.» او در اظهار‌نظري ديگر در اين مورد گفته بود:«‌اين تخريب‌ها درست نيست و بايد حمايت کرد چرا‌که معتقدم کساني که در صحنه سياسي وارد مذاکره مي‌شوند، مانند سربازي هستند که به جبهه فرستاده مي‌شوند و همه بايد از آنها حمايت کنند.»

ديپلمات در قامت رياست جديد

اما از وقتي او بعد از درگذشت آيت ا... هاشمي به دانشگاه آزاد رفته وجه ديگري از شخصيت او نمايان شده است. او در جلسات پر چالشي حاضر شده است. بعد از آمدن او به دانشگاه برخي نزديکان هاشمي رفسنجاني از جمله فرزند او ياسر هاشمي برکنار شده اند. اين برکناري ها براي تحليلگراياني که هميشه او را نزديک ترين افراد به هاشمي رفسنجاني مي دانستند به يک معماي بزرگ تبديل شده است. ولايتي البته براي برکناري رئيس دانشگاه آزاد دلايلي را مطرح کرده اما هنوز چندان روشن نکرده است که آيا او مشخصاً مخالف خط و مشي هاشمي در اين دانشگاه بوده ويا اينکه اين برکناري ها دلايل ديگري دارد.

ولايتي از پديده هاي سياسي اين چند ماه اخير است. فعلاً که جنجال هاي مهمي پيرامون دانشگاه آزاد به وجود آمده است بايد ديد او چگونه با اين چالش مواجه خواهد شد.