آریا: پايگاه اينترنتي «النشره» در يادداشتي به قلم «سندريللا مرهج» با عنوان «ايران چه زماني با عرب ها مي جنگد؟» نوشت: نخستين نتيجه اجلاس اخير سران در رياض، دو دستگي بين کشورهاي عربي خليج [فارس] بود. مأموريت «دونالد ترامپ» رئيس جمهور آمريکا موفقيت آميز بود. او قراردادهايي ميلياردي امضا کرد و موفق شد در بيانيه پاياني اجلاس رياض، ايران را به عنوان کشور حامي تروريسم معرفي کند و برنامه تشکيل نيرويي 34 هزار نفري را به عنوان نيروي زميني عربي به تصويب برساند و عربستان سعودي و اسرائيل را به يکديگر نزديک کند و به اختلافات بين کشورهاي خليج[فارس] دامن بزند. نقطه آغاز اختلافات علني، تنش بين عربستان سعودي و قطر بود.

پنهان نيست که ساختار و محتواي بيانيه پاياني اجلاس رياض براي برخي کشورهاي شرکت کننده در آن غيرمنتظره بود. قطر تنها کشوري نيست که مخالفت خود را با آنچه در اين بيانيه آمده است اعلام کرد. لبنان از اين بيانيه فاصله گرفت و الجزاير از آن استقبال نکرد.

سلطان نشين عمان به عنوان تنها کشور شوراي همکاري خليج [فارس]که حاضر نشده است در جنگ عليه يمن شرکت کند روابطي دوستانه با ايران دارد. «سلطان قابوس بن سعيد» در سال 2013 به تهران سفر کرد و حسن روحاني رئيس جمهور ايران نيز در سال هاي 2014 و امسال (2017) به مسقط رفت. قطعاً بيانيه پاياني اجلاس سران در رياض، بيانگر موضع عمان نيست.

کويت نيز روابطي رو به گسترش با ايران دارد. «شيخ صباح احمد الصباح» امير کويت در سال 2014 اعضاي شوراي همکاري را غافلگير کرد وآن زماني بود که در سفر به تهران اعلام کرد رهبر انقلاب اسلامي «رهبر کل منطقه است». ايران همچنين روابط سياسي و اقتصادي و توسعه اي با بسياري از کشورهاي عربي از جمله پادشاهي هاشمي اردن برقرار کرده است به طوري که تأمين مالي برخي پروژه ها را در اردن برعهده گرفت و در تأمين مالي مهمترين پروژه علمي خاورميانه موسوم به «سيزامي» مشارکت دارد که يک مرکز تحقيقاتي پيشرفته در زمينه بيولوژيکي و پزشکي در اردن است.

در ماه نوامبر سال گذشته رئيس جمهور ايران سه پروژه نفتي مشترک را با عراق در استان خوزستان افتتاح کرد. اين مشتي از خروار است چرا که ايران نقشي تأثيرگذار به ويژه در بخش هاي اقتصادي و سياسي و امنيتي در عراق ايفا مي کند. سرمايه گذاري هاي ايران در عراق به حدود 12 ميليارد دلار مي رسد و به رغم تحريم هاي اقتصادي تهران، چهار بانک مشترک بين دو کشور فعاليت مي کنند. پروژه هاي عمراني شامل احداث بيش از چهار ميليون واحد مسکوني در عراق مي شود. ايران همچنين قراردادهايي به منظور سرمايه گذاري متعدد با منطقه کردستان عراق دارد. اما در بخش امنيتي، ايران از عراقي ها در مبارزه با تروريسم حمايت کرد که اين موضوع در حمايت از بسيج مردمي عراق در جنگ با گروه داعش هويداست. بسيج مردمي توانست از بغداد محافظت و مناطق متعددي را آزاد کند. عراق با عمليات طوفان قاطعيت که عربستان عليه حوثي ها در يمن به راه انداخت مخالفت کرد و مصوبه سال 2016 اتحاديه عرب را نپذيرفت که در آن حزب ا... لبنان سازماني تروريستي قلمداد شده است.«نوري المالکي» نخست وزير سابق عراق در ماه ژانويه امسال به منظور گفتگو درباره خطرات احتمالي مرحله پس از داعش به تهران رفت و به سخنان «عادل الجبير» وزير امور خارجه عربستان سعودي درباره همکاري آمريکا و عربستان براي جلوگيري از تسلط گروه هاي مورد حمايت ايران بر مناطق آزاد شده اشاره کرد. اما در خصوص امارات متحده عربي و ايران، اختلاف بر سر جزاير سه گانه (تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسي) همچنان ادامه دارد. ولي اين اختلاف بر روابط اقتصادي گسترده دوکشور تأثير نداشته است. امارات حتي پيش از امضاي توافقنامه هسته اي روي معاملات تجاري با تهران سرمايه گذاري کرد. ارزش مبادلات بازرگاني بين دو کشور در سال 2015 به بيش از 25 ميليارد دلار رسيد و اکنون 80 درصد مبادلات بين کشورهاي خليج[فارس]و ايران در اختيار امارات است.

در خصوص قطر نيز بين اين کشور و ايران روابط دوستانه و همچنين کشمکش وجود دارد که ماهيت دوستانه آن بيشتر است. اين دو کشور به طور مشترک بزرگ ترين ميدان گاز جهان را در اختيار دارند که 20 درصد ذخاير جهاني گاز را در خود جاي داده است. نقش قطر در منطقه پايان نيافته است و مسئله پايگاه هاي نظامي آمريکا در خاک قطر مسئله اي است که هر دو طرف از آن سود مي برند. تهديد به انتقال اين پايگاه ها موجب نخواهد شد دوحه براي جلب رضايت رئيس جمهور آمريکا،‌ مانند عربستان سعودي دست به جيب شود.

به نظر مي رسد برنامه اسرائيل براي متلاشي کردن شوراي همکاري خليج (فارس) در حال پيشرفت است. اقدام عربستان به تداوم سياست خصمانه مطلق خود در برابر ايران، شايسته اجماع کشورهاي خليج [فارس] و کشورهاي عربي نيست. برخي شواهد نشان دهنده آغاز خروج برخي کشورها از شوراي همکاري است همانطور که انگليس از اتحاديه اروپا خارج شد. مبارزه با عرب ها، بخشي از برنامه سياسي يا اقتصادي يا امنيتي يا فرهنگي ايران نيست. اگر بگوييم منافع اقتصادي، موتور پيش برنده سياست هاي بين المللي است، منافع اقتصادي ايران در حفظ حاکميت کشورهاي عربي نهفته است. رياض از طريق خصومت با ايران موجب تقويت جايگاه تهران در خاورميانه از عراق گرفته تا سوريه و منطقه خليج [فارس] شده است. آمريکا نيز با تحريم جمهوري اسلامي ايران و دشمني با اين کشور به ايران امکان داد به مصونيت داخلي دست يابد وزيرساخت هاي خود را توسعه دهد و ظرفيت هايش را فعال کند. به نظر مي رسد دولت آمريکا و همچنين اسرائيل، تغيير توازن قوا در سطح بين المللي را نپذيرفته اند. آنها به دنبال تشکيل ناتو عربي- اسرائيلي به منظور ايجاد قدرتي جديد هستند. ناتو جديد اگر تشکيل شود، ابتدا کشورهايي را که عضو آن هستند نابود خواهد کرد.