پنیر از قدیمی ترین فرآورده های جانبی شیر است که مصرف آن به ویژه در وعده صبحانه در میان ایرانیان از قدمت طولانی برخوردار است. پنیر، فرآورده ای است متشکل از چربی و پروتئین شیر به همـراه کلسیم و فسفری که به صور مختلـف بـا پـروتئین شـیر ترکیـب شده اند.

همچنین پنیر علاوه بر چربی، پروتئین و کلسیم و فسفری که با پروتئین ترکیب شده دارای مقادیر کمی از کلیه اجزای تشکیل دهنده شیر، نظیر گلوسیدها، نمک های معدنی محلول، مواد ازتـه غیرپروتئینی و... است و بعضی از این مواد با اینکـه مقدارشـان نسبت به محتوای موجود در شیر کمتر است، بر خصوصیات پنیر تأثیر گذارند.

خواص پنیر تنها به ارزش غذایی آن بسنده نشده و این ماده خوراکی از خواص درمانی بسیار برای سلامت و رشد برخوردار است. مصرف پنیر کم چرب و کم نمک میزان ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می دهد.

به طور کلی خواص پنیر و مصرف آن می‌تواند باعث محافظت از فرد در مقابل ابتلا به بیماری هایی مانند سرطان، دیابت، پوکی استخوان، خرابی دندان‌ها، ریزش موی سر و چین و چروک پوستی شود. در ادامه این مطلب با خواص پنیر، انواع و ارزش غذایی آن آشنا شوید.

انواع پنیر

پنیر از پرطرفدارترین و پرمصرف ترین محصولات غذایی جهان است که با انواع شیر و با روش های مختلف می توان آن راتهیه کرد. یکی از راه های طبقه بندی انواع پنیر، گروه بندی آن براساس میزان سفتی پنیر است و شامل انواع زیر می شود:

پنیر خشک: این نوع پنیر بسیار سفت و خشک است یکی از انواع آن پنیر پارمزان است.

پنیر نیمه خشک: بسیاری از انواع پنیر در این دسته قرار می گیرند و شامل انواع چدار و فتا می شود.

پنیر نرم یا نیمه نرم: پنیرموتزارلا، کممبر و انواع محلی از مهمترین اعضای این خانواده هستند و هم به صورت همراه با غذا و هم به تنهایی قابل مصرف است.

پنیر خیلی نرم: ماسکارپونه، پنـیر خامه ای، ریکوتا و کاتج چیز، پنـیرهای مشهور این گروه هستند.

خواص پنیر

پنیرهای تازه دارای طبع سرد و تر بوده و هرچه پنیر کهنه تر باشد طبع آن گرم تر می شود. برخی از مهمترین خواص پنیر و فواید مصرف آن شامل موارد زیر است:

انواع پنیر، سرشار از پروتئین و کلسیم است و مقادیر زیادی هم فسفر دارد. همچنین حاوی بسیاری از مواد موجود در گوشت است. بنابر این غذایی بسیار مقوی و مغذی برای همه گروه های سنی به ویژه کودکان و نوجوانان در حال رشد و زنان باردار محسوب می شود.

از خواص پنیر افزایش حفظ و سلامت دندان هاست. پنیر به دلیل میزان بالای کلسیم موجود در آن برای سلامت دندان ها مفید است. همچنین دارای خاصیت ضد میکروبی در حفره دهان بوده و مانع از اسیدی شده بزاق دهان و در نتیجه تشدید پوسیدگی دندان ها می شود.

مصرف پنیر جایگزین بسیار مناسبی برای شیر است، به ویژه برای افرادی که حساسیت به لاکتوز دارند و نمی توانند شیر مصرف کنند.

مصرف پنیر هنگام شب و قبل از خواب به داشتن خواب راحت و آرام کمک می کند.

پنیر غنی از کلسیم، فسفر و سایر عناصر غذایی است، همچنین بهترین نسبت کلسیم به فسفر که برای سلامت استخوان ها نیاز است در پنیر و شیر یافت می شود، از این رو یکی از مهمترین خواص پنیر افزایش سلامت و استحکام استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان است.

مواد مغذی موجود در شیر و پنیر از جمله کلسیم و منیزیم خطر مبتلا شدن به بیماری دیابت نوع 2 را کاهش می دهند.

پنیر دارای چربی طبیعی است و لذا کمک به کاهش وزن و تناسب اندام از خواص پنیر و فواید مصرف آن است.

مضرات پنیر

پنیر حاوی نوعی ماده به نام تیرامین است که تجمع زیاد آن در مغز باعث کندی ذهن می شود. در حالت طبیعی آنزیم های موجود در بدن قادر به تجزیه این ماده هستند ولی درصورت زیاده روی در مصرف پنیر، آنزیم‌ها نمی‌توانند چنانکه باید آن را بشکند، به همین دلیل است که متخصصان تغذیه توصیه می کنند از مصرف پنیر به تنهایی اجتناب کنید و آن را همراه با نان و گردو مصرف کنید.

استفاده از پنیرهای شور و با چربی زیاد برای بیماران قلبی عروقی و مبتلا به فشار خون بالا مضر است.

زیاده روی در مصرف پنیر برای مبتلایان به ورم کبد و کیسه صفرا توصیه نمی‌شود.

توصیه می شود از پنیر تازه به دلیل احتمال ابتلا به بیماری تب مالت خودداری شود.