حاج «حسين آقا مَلِک» آنقدر شهرت دارد که از تبريز تا تهران و مشهد پا بر هر ملک و زمين بزرگي بگذاري، نام او جلوه مي‌کند، آنقدر ثروت خود را وقف کرد که فقط آستان قدس رضوي اداره‌اي به‌نام اداره موقوفات «مَلِک» ايجاد کرد.

از او به‌عنوان پولدار بزرگ، مرد سال و بزرگ ترين واقف ايران نام مي‌برند که هم اين دنيا را براي خود داشت و 101 سال عمر کرد و شش پادشاه را ديد و هم براي دنياي آخرت خود تلاش‌هاي بسيار کرد، به‌طوري که يکي از اوقاف او اختصاص دو ميليون مترمربع زمين به منظور ساخت خانه براي فرهنگيان و واگذاري چند ده‌هزار متر زمين براي پارک عمومي در مشهد بود.

حسين مَلِک که زاده 10 خرداد 1250 تهران و متوفي در 4 مرداد 1351 است، معروف به حاج حسين آقا ملک بود که علاقه خاصي نيز به جمع‌آوري اقلام فرهنگي و يک کلکسيون‌دار جهاني به حساب مي‌آمد و در نهايت موزه و کتابخانه ملک را به‌همراه املاک و مستغلات وقف آستان قدس رضوي را کرده است. همچنين کتابخانه و موزه‌ عظيم و ملي ملک در ميدان مشق تهران نيز از وي باقي مانده است.

ملک خانواده‌اش اصالتاً تبريزي و مجتهدزاده بودند. پدرش مرحوم حاج محمدکاظم ملک‌التجار از بازرگانان بنام بود و پدربزرگش آقامحمدمهدي تبريزي، از دوستان نزديک ميرزا تقي‌خان اميرنظام بود و سراي امير در بازار تهران را به‌احترام و نام او بنا کرد. در جنگ‌هاي ايران و روس به قشون دولتي پيوست و تا درجه سرهنگي پيش رفت. پس از جنگ به تجارت روي آورد و از امتياز دوستي با ميرزا تقي خان اميرنظام (اميرکبير آينده) برخوردار شد.

اميرنظام، پيشکار وليعهد قاجار در آذربايجان بود و هنگامي که محمد شاه قاجار از دنيا رفت، صد هزار تومان از آقا مهدي قرض گرفت تا ناصرالدين ميرزاي وليعهد را از تبريز به تهران بياورد و به تخت بنشاند. آقا مهدي هم به تهران آمد و به‌پاس خدماتش لقب ملک التجاري گرفت. بعد از آقا مهدي اين لقب به محمد کاظم ملک‌التجار پسرش رسيد و او از طريق تجارت و املاک خود در خراسان ثروت گردآورد که حاج حسين آقا ملک از ثروت به ارث رسيده از پدرش محمد کاظم ملک‌التجار سود برد تا کتابخانه و موزه ملک را پايه‌گذاري کند.

اين روزها بزرگداشت هشتادمين سالروز وقف کتابخانه و موزه ملي ملک به حساب مي آيد.