راه پیروزی سخت و دشوار است. این نکته‌ای است که سازندگان و تهیه‌کنندگان فیلم‌هایی که هر سال نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال می‌شوند، به آن اذعان دارند. در سال‌های اخیر، ده فیلم برای دریافت این جایزه نامزد می‌شوند و هر سال، این پرسش تکراری مطرح می‌شود که کدامیک از آن‌ها موفق به دریافت مجسمه طلایی اسکار می‌شود.

به گفته منتقدان، فیلم‌های نامزد شده در این رشته هم، معمولا همه از بین بهترین‌ها و پرسروصداترین فیلم‌های سال انتخاب می‌شوند. کار اعضای آکادمی برای انتخاب بهترین‌های تمام رشته‌ها، چندان آسان نیست. معمولا هر سال پس از اهدای جوایز هم، اعتراض‌ها و شکوه‌هایی از نوع اهدای جوایز مطرح می‌شود. امسال هم تفاوت چندانی با سال‌ها و دوره‌های قبل ندارد. آیا «دانکرک» نفرین شده است؟ «قواره آب» و «سه بیلبورد» در مسابقه مرگ شرکت کرده اند؟ شانس «برو بیرون» و «لیدی برد» چقدر است؟ این فیلم‌های جنجالی در کنار بقیه فیلم‌های نامزد شده، اسکار بهترین فیلم سال را حق خود می‌دانند. اما نمی‌شود این جایزه را بین تمام آن‌ها تقسیم کرد! اهل فن عقیده دارند این فیلم‌ها نیازمند یک استراتژی هستند، تا بتوانند به هدف خود دست پیدا کنند. استراتژی پیروزی چیست؟ آیا تمام فیلم‌های نامزد شده باید از یک استراتژی واحد پیروی کنند یا هر یک، راه مستقل و متفاوتی را برود؟

جنگ پرده‌ای

زمانه تغییر کرده و شباهتی به سال 1940 ندارد. در آن سال، اوضاع و شرایط برای وینستون چرچیل فرق می‌کرد. 9 ماه بعد از شروع جنگ جهانی دوم، نخست وزیر تازه انتخاب شده انگلستان، با مشکلات بین‌المللی زیادی روبه‌رو بود. از یک سو، فروپاشی قریب الوقوع فرانسه در راه بود و از سوی دیگر، ایتالیای دیکتاتور‌زده موسولینی خود را آماده حضور در جنگ می‌کرد. اما دردآورترین خبر، احتمال از دست دادن چندین هزار نیروی جنگی در مرز فرانسه و بلژیک بود. آنها تحت محاصره نیروهای ارتش آلمان هیتلری بودند. با این حال، نه کریستوفر نولان و نه گری اولدمن نمی‌توانند بگویند در پایان ماجراها، چرچیل توانست خبر پیروزی را اعلام کند!

آیا چند هفته قبل از اسکار چهارم مارس، احتمال یک نگرانی مدل چرچیلی وجود دارد؟! اگر گری اولدمن در «تاریک‌ترین ساعت» پا در کفش چرچیل کرد و در جلوی دوربین نقش او را بازی کرد، دانکرک نولان هم به ماجراهای جنگ جهانی دوم و دوران چرچیل می‌پردازد. آیا مراسم اسکار امسال گوشه‌چشمی به این فیلم‌های جنگی نشان داده و جوایز بهترین فیلم و بازیگر مرد نقش اول خود را به دانکرک و اولدمن می‌دهد؟ بقیه رقبا این طور فکر نمی‌کنند. قواره آب گیرمو دل تورو به این نکته افتخار می‌کند که بیشترین تعداد نامزد دریافت جایزه را در کارنامه‌اش دارد. این به غیر از تحسین عموم منتقدان سینمایی و شیر طلایی جشنواره ونیز به عنوان بهترین فیلم جشنواره است. برخی منتقدان می‌گویند چرچیل سیاستمدار قابلی بود و می‌دانست چگونه با رقبایش عمل کند، اما فیلمسازان و فیلم‌ها این گونه نیستند.

سه بیلبورد و قواره آب برخلاف بقیه فیلم‌های نامزد شده، یک مشکل اساسی دارند. هر دو آنها توسط یک شرکت فیلمسازی (فوکس سرچلایت) توزیع و تبلیغ شده اند! مسئولان این شرکت مجبور بوده‌اند میزان تبلیغات خود را بین این دو فیلم تقسیم کنند. برای آنها این پرسش اساسی مطرح بوده که فیلم‌هایشان را چگونه تبلیغ و معرفی کنند، که به ضرر آن یکی نشود؟ سال 2016 هم فوکس سرچلایت با فیلم «از گور برخاسته» خود، رقابت سختی با «اسپات لایت» داشت. اولی اسکار بهترین کارگردانی را برای آلخاندرو گونزالس ایناریتو به همراه داشت و دومی به‌عنوان بهترین فیلم انتخاب شد. برای فیلمسازان و کمپانی‌های فیلمسازی همیشه این نکته اهمیت بسیار زیادی داشته که روی «واقعی» بودن ماجراهای فیلم‌هایشان تاکید کنند. سه بیلبورد بیش از هر چیز مدیون بازیگر اصلی زن خود فرانسیس مکدورماند است. اصلا فیلم را با نام و بازی او می‌شناسند. بعد از جنجال‌های دو سال قبل مبنی بر نژادپرست بودن آکادمی اسکار و طرفداری آن از هنرمندان سفید پوست، امسال برو بیرون بروبیایی در مراسم اسکار به راه انداخته است. گفته می‌شود نامزدی دانیل کالویا در رشته بهترین بازیگر مرد، حاصل همین جنجال هاست. اگر چنین بحث‌هایی درنمی‌گرفت، شاید او هم برای برو بیرون نامزد نمی‌شد. شاید اصلا خود فیلم هم نامزد دریافت اسکار بهترین فیلم نمی‌شد!

زنان و اسکار

در عین حال، آیا نامزدی دو فیلم لیدی برد و «پست» به دلیل رونق هشتگ «من هم» و جنبش اخیر زنان هالیوودی است؟ هر دو فیلم کاراکترهای قوی زن را در نقش‌های اصلی دارند و بشدت زنانه هستند. کارگردان فیلم اول هم اصلا یک زن است! احتمالا خود گرتا گرویگ هم فکرش را نمی‌کرد فیلمی که ساخته، ناگهان و در این حد مورد توجه قرار گیرد. او پنجمین فیلمساز زنی است که در کل تاریخ مراسم اسکار، نامزد دریافت جایزه بهترین کارگردانی شده است.

اهل فن می‌گویند گرویگ فیلمساز خوش‌شانسی است که فیلمش در چنین اوضاع و احوالی ساخته شده و به نمایش عمومی درمی آید. این روزها در هالیوود همه مدافع حقوق زنان شده اند و می‌گویند باید به آنها و هنرشان احترام لازم را گذاشت. درام سیاسی و پرتنش پست را البته نه یک فیلمساز زن، که استیون اسپیلبرگ کارگردانی کرده است. منتقدان می‌گویند بدون جنبش اخیر و هشتگ من هم، بازی مریل استریپ همچنان در این فیلم مورد تحسین قرار گرفته و او نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر زن می‌شد. استریپ نیازی به این جور جنبش‌ها و هشتگ‌ها ندارد! این بیست و یکمین بار است که او طی چهل و اندی سال فعالیت پرثمر هنری خود، نامزد دریافت این جایزه می‌شود. هم تماشاگران و هم منتقدان سینما عادت کرده اند

هر بار که استریپ فیلمی بازی می‌کند، نام او از فهرست نامزدهای بهترین بازیگر زن سردرآورد. استریپ امسال دوباره رکورد خودش را در رشته بهترین بازیگری شکسته است.

رکوردشکنی‌های تازه

یچل موریسون زن دیگری است که با ورود به نامزدهای رشته بهترین فیلمبرداری رکورد حضور در این رشته را شکسته است. او اولین زن فیلمبرداری است که در این رشته نامزد دریافت جایزه شده است. البته رکوردداری در اسکار، هنوز هم به نام جان ویلیامز است. او تا به حال 51 بار نامزد دریافت اسکار بهترین موسیقی متن شده است.

کریستوفر نولان با وجود تحسین‌های بالای منتقدان، تا به حال نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین کارگردانی نشده بود و امسال اولین سالی است که نامش وارد این فهرست می‌شود. دوستداران سینما فراموش نکرده‌اند که چند سال قبل به‌دلیل فیلم بتمنی او بود که آکادمی اسکار تصمیم گرفت تعداد نامزدهای رشته بهترین فیلم را، از 5 تا 10 تا افزایش دهد. گیرمو دل تورو پنجمین فیلمساز آمریکای لاتینی اسکار بهترین کارگردانی و جردن پیل پنجمین فیلمساز سیاه پوستی است که در این رشته نامزد می‌شود. جیمی کیمل هم در مقام مجری مراسم اسکار، امسال برای دومین سال پیاپی این کار را انجام می‌دهد. آخرین بار بیلی کریستال در سال‌های 1997 و 1998 بود، که دو سال پی در پی مجری مراسم اسکار بود. آکادمی اسکار امسال چهار اسکار افتخاری به‌منظور تجلیل از یک عمر فعالیت پرثمر هنری اهدا می‌کند. دو چهره آشنای این فهرست دانلد ساترلند بازیگر کانادایی‌تبار و آگنس واردا فیلمساز فرانسوی هستند. این دومی با 89 سال سن، پیرترین هنرمندی است که موفق به دریافت جایزه اسکار می‌شود. قواره آب با نامزدی در 13 رشته، یکه‌تاز نامزدهاست.

دانکرک با 8 و سه بیلبورد با 7 نامزدی‌ در ردیف‌های بعدی قرار می‌گیرند. تاریک‌ترین ساعت و رشته خیال مشترکا در 6 رشته نامزد هستند.

تغییر اجباری

مراسم سالانه اسکار در این چند سال اخیر، اواخر فوریه برپا می‌شد. اما امسال با اندکی تغییر، به چهارم مارس کوچ کرد. دلیل این تغییر، عدم‌همزمانی مراسم با المپیک زمستانی بود. مدیران آکادمی که نگران بودند بازی‌های زمستانی المپیک باعث کم توجهی مردم به اسکار شود، زمان برگزاری‌اش را کمی عقب انداختند. نودمین دوره مراسم اسکار در دالبی تئاتر لس‌آنجلس برپا می‌شود و شبکه تلویزیونی آ بی سی آن را به صورت زنده پخش می‌کند. پخش تلویزیونی این مراسم، یکی از محل‌های کسب درآمد برای هر دو رشته سینما و تلویزیون است./کیکاوس زیاری