بعد از چهار سال وقفه، جشنواره تولیدات تلویزیونی جام‌جم، اوایل اسفند امسال در چهار رشته برگزار می‌شود، اما برای احیای این جشنواره تدابیر تازه‌ای اندیشیده شده و شکل اجرایی آن نیز با دوره‌های پیشین متفاوت خواهد بود.

به گزارش جام‌جم، دبیرخانه چهارمین جشنواره تولیدات تلویزیونی اوایل مهر امسال کارش را آغاز کرد و دکتر محمد احسانی، مدیر شبکه نسیم به‌عنوان داور این جشنواره معرفی شد.

طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته این جشنواره اصلی‌ترین جشنواره تولیدات تلویزیونی خواهد بود و قرار است در طول سال، جشنواره‌های اقماری برای رقابت تولیدات تلویزیونی برگزار شود. به عبارتی، تلویزیون از سال آینده یک منظومه از جشنواره‌های تخصصی در سیما خواهد داشت که دبیرخانه‌اش در مرکز طرح و برنامه‌ریزی سازمان صدا و سیما آغاز به کار کرده است.

چرا جشنواره؟

برگزاری جشنواره تولیدات تلویزیونی دوباره از سر گرفته شد، چراکه دکتر مرتضی میرباقری معاون سیما، همچنان که در حکم دبیر این جشنواره آورده، معتقد است وجود یک جشنواره و فضای رقابتی آن باعث می‌شود ابتکار و خلاقیت برنامه‌سازان تقویت شود، انگیزه بیشتری داشته باشند و در نتیجه کیفیت برنامه‌ها رشد کند. همچنین جشنواره‌ها فرصتی هستند برای شناسایی و شهرت استعدادهای جوان و استفاده بیشتر از آنها و نیز امکانی برای تبادل افکار و انتقال تجارب برنامه‌سازان و دست‌اندرکاران تلویزیون.

دکتر محمد احسانی درباره ضرورت برگزاری جشنواره می‌گوید: همواره ابهامی وجود داشته که فلسفه و ضرورت این جشنواره‌ها چیست. فکر می‌کنم فلسفه و ضرورت آن بخوبی از سوی دکتر میرباقری مشخص شده و احیای جشنواره دقیق‌تر و با سیاستگذاری بهتر صورت گرفته است.

نگاهی که معاون سیما و دبیر جشنواره به آن دارند و تعقیب کردن اهداف آن با توجه به تنوع تولیدات تلویزیونی، برگزاری جشنواره‌ای بسیار بزرگ را نوید می‌داد با تعداد زیادی شاخه و زیرشاخه که به گفته احسانی قرار شده جشنواره تولیدات تلویزیونی امسال فقط به آثار نمایشی، تولیدات مستند، مسابقات تلویزیونی و پویانمایی اختصاص داشته باشد و سال آینده جشنواره فرصتی باشد برای رقابت سایر شاخه‌ها مثل برنامه‌های ترکیبی، گفت‌و‌گو محور، برنامه‌های کودک و ...

دبیر جشنواره تولیدات تلویزیونی در این‌باره توضیح می‌دهد: تقسیم شدن شاخه‌ها و قالب‌های جشنواره کمک می‌کند هم انتخاب آثار برتر با تمرکز و دقت بیشتر انجام شود و هم مراسم اختتامیه که به صورت زنده از تلویزیون پخش می‌شود، خیلی طولانی و خسته‌کننده نباشد.

آثار و داوران

آثار ارسالی به دبیرخانه جشنواره تولیدات تلویزیونی جام‌جم، توسط شبکه‌ها انتخاب و از مدتی پیش، داوری این آثار آغاز شده است.

احسانی درباره داوری آثار توضیح می‌دهد: هر شبکه می‌توانست در هر چهار بخش حداکثر پنج اثر ارسال کند. این آثار به دبیرخانه‌های معین در مرکز سیمافیلم، شبکه سه، شبکه مستند و مرکز صبا فرستاده و داوری شدند.

بر اساس توضیحات دبیر جشنواره جام‌جم، مرکز سیمافیلم دبیرخانه آثار نمایشی است، شبکه سه دبیرخانه مسابقات تلویزیونی، مرکز صبا دبیرخانه جشنواره آثار انیمیشنی و شبکه مستند نیز دبیرخانه آثار مستند.

دبیر چهارمین جشنواره تولیدات تلویزیونی جام‌جم درباره انتخاب داوران می‌گوید: داوران را دبیرخانه‌های معین به ما پیشنهاد کردند و افرادی نیز مد نظر دبیرخانه مرکزی بوده که با اجماع آنها فهرستی فراهم شد و از این فهرست کسانی که فرصت همکاری با ما را داشتند، دعوت به همکاری شدند.

سهم مخاطبان

چهارمین جشنواره تولیدات تلویزیونی یک بخش مردمی دارد که رای‌گیری درباره برنامه‌های شرکت‌کننده در این جشنواره، از مدتی پیش در برنامه «حالا خورشید» به تهیه‌کنندگی و اجرای رضا رشیدپور در شبکه 3 آغاز شده است.

دبیر جشنواره جام‌جم درباره سهم مردم از جشنواره می‌گوید: امسال برخلاف چند سال اخیر برنامه سه‌ستاره را نخواهیم داشت و بهترین‌های تلویزیون از نگاه مردم در قالب جشنواره و ضمن ارتباط با برنامه حالا خورشید انتخاب می‌شود. این احتمال وجود دارد نظر مخاطبان با نظر داوران به هم نزدیک باشد یا نه، اما در هر صورت مخاطب برای رسانه‌ای مانند تلویزیون بسیار اهمیت دارد و مهم است برگزیده مردمی داشته باشیم.

الگوسازی و اعتباربخشی

به اعتقاد احسانی، برگزاری جشنواره در هر سازمان و نهاد فرهنگی می‌تواند زمینه‌ای مناسب برای رقابت حرفه‌ای و تخصصی فراهم کند. مدیر شبکه نسیم و دبیر جشنواره جام‌جم تاکید می‌کند: جشنواره، تولیدات تلویزیونی را به معرض نقد مردم و متخصصان قرار می‌دهد و منجر به رونق و ارتقای تولید در بخش‌های مختلف می‌شود. مطلوب این است برگزیدگان علاوه بر تشویق در جشنواره، مورد حمایت شبکه‌ها قرار بگیرند و اعتباری به دست بیاورند که بر اساس آن ایده‌های خود را پیاده کنند.

دبیر جشنواره جام‌جم همچنین بر این عقیده است که برنامه‌های منتخب می‌‌توانند الگو قرار بگیرند و به این ترتیب تولیدات تلویزیون رونق پیدا کنند. احسانی اضافه می‌کند: جشنواره تلویزیون می‌تواند در بسیاری حوزه‌ها تاثیرگذار باشد و اتفاقات مهمی را رقم بزند. به‌عنوان نمونه تقریبا مهم‌ترین سفارش‌دهنده انیمیشن در کشور ما مرکز صباست که به تلویزیون تعلق دارد و از جشنواره جام‌جم تاثیر می‌گیرد. همچنین تلویزیون یکی از متولیان جدی مستندسازی است و می‌تواند بر آینده مستندسازی هم موثر باشد. به عبارتی اگر جشنواره تولیدات تلویزیونی درست سیاستگذاری شود و انتخاب‌هایش دقیق باشد، برکات بسیاری خواهد داشت.

به گفته احسانی، جشنواره می‌تواند برای تولیدکنندگان اعتبار به همراه بیاورد و برای برنامه‌سازان الگوهای قابل توجه بیافریند.

از نگاه دبیر این جشنواره، داوران نقش بسیار مهم و حساسی در انتخاب آثار بازی می‌کنند چون انتخاب آنها می‌تواند الگوهای بعدی تولید را تعریف کند.

تلفیقی از نگاه تخصصی و خواست مردم

بهرام عظیمی یکی از داوران بخش انیمیشن چهارمین جشنواره تولیدات تلویزیونی جام‌جم، معتقد است این جشنواره در زمره جشنواره‌های تخصصی قرار می‌گیرد، چرا که به شاخه‌های مختلف برنامه‌سازی توجه دارد.

این انیمیشن‌ساز درباره فرآیند داوری آثار به ما توضیح می‌دهد: آثار رسیده به این جشنواره از زوایای مختلف مانند تهیه‌کنندگی، کارگردانی و متحرک‌سازی داوری می‌شود و در حقیقت یک جشنواره مستقل و تخصصی در زیرمجموعه جشنواره تولیدات تلویزیونی است.

عظیمی با اشاره به این که انیمیشن‌های این جشنواره قبلا از شبکه‌های سیما به نمایش درآمده‌اند، می‌گوید: برای ما، هم توجه مخاطبان و میزان استقبال آثار اهمیت دارد و خودمان را جای مخاطبان می‌گذاریم و هم به لحاظ تخصصی انیمیشن‌ها را بررسی می‌کنیم.

وی درباره سقف کیفیت، معیارها و استانداردهای داوری نیز تشریح می‌کند: تولید انیمیشن با فیلم و سریال و مجموعه تفاوت‌های زیادی دارد و همین طور روند تولید انیمیشن تلویزیونی با انیمیشن سینمایی متفاوت است که به همه آنها توجه خواهد شد. فرآیند تولید سریال‌های انیمیشنی در همه‌جای دنیا سبک‌تر است، اما این مسأله به معنای کم‌کاری و سهل‌انگاری در تولید نیست.

عظیمی، انتقال پیام و سرگرم‌کنندگی را معیارهای اصلی انیمیشن‌های تلویزیونی می‌داند و درباره رابطه این دو می‌گوید: به نظرم یک اثر موفق باید 30 درصد در انتقال پیام بکوشد و 70 درصد خاصیت سرگرم‌کنندگی داشته باشد. اگر این تناسب به هم بریزد، دافعه ایجاد خواهد کرد. سرگرم‌کنندگی و آموزش باید کنار هم به نسبت درست در یک اثر وجود داشته باشد.

کشف‌های تازه در مرحله داوری

سونیا پوریامین، یکی از داوران بخش مسابقات چهارمین جشنواره تولیدات تلویزیونی جام‌جم، به تنوع مسابقات تلویزیونی اشاره می‌کند و این که در شروع داوری‌ها قرار بود چهار جایزه بهترین تهیه‌کنندگی، کارگردانی، دکور و اجرا به این بخش تعلق بگیرد اما در عمل اتفاق دیگری رخ داد.

این مجری و تهیه‌کننده تلویزیونی به جام‌جم توضیح می‌دهد: بعد از بازبینی آثار و گفت‌وگو، هیات داوران پیشنهاد کرد مسابقات تلویزیونی در دو بخش، ارزیابی و داوری شود. بخش مسابقات استودیویی و بخش مسابقات میدانی و جوایزی به چهار جایزه مسابقات تلویزیونی اضافه شود.

این برنامه‌ساز درباره دو جایزه‌ای که داوران این بخش به دبیرخانه پیشنهاد کرده‌اند، می‌گوید: جایزه تهیه‌کنندگی و کارگردانی مسابقات میدانی را پیشنهاد کردیم، چون تولید این مسابقات در فضای باز و استفاده از تکنیک‌هایی چون تصویربرداری هوایی و مواردی از این دست، تهیه‌کنندگی و کارگردانی آن را با مسابقات استودیویی کاملا متفاوت می‌کند. همچنین تقدیر ویژه از مسابقات مرتبط با کسب و کار را پیشنهاد کردیم، چون مسابقات متعددی با ایده‌های جذاب در این حوزه به دستمان رسیده بود.

بر اساس اظهارات پوریامین، داوری مسابقات تلویزیونی فرصتی بود برای این که او و دیگر داوران به تنوع آثار رسیده و میزان تاثیرگذاری مسابقات بیشتر از گذشته توجه کنند و این که یک مسابقه خوب با محتوای مناسب چقدر می‌تواند در جذب مخاطب موثر باشد./آذر مهاجر