نصف جهان : دوباره فاجعه سقوط هواپیما در ایران و کشته شدن ده ها نفر و عزادار شدن چندین خانواده آن هم در آستانه سال جدید. شنیدن خبر این سقوط ها برای ایرانی ها البته چیز جدیدی نیست.

آنها که ساعت 8 و 50 دقیقه صبح امروز در در روستای کهنگان از توابع پادنا در 120 کیلومتری سمیرم در نزدیکی کوه های منطقه مشغول کارهای روزانه خود بودند، با شنیدن صدای مهیبی که از کوه دنا بلند شد، دست از کارشان کشیدند و به سمت کوه دویدند. هوای ابر ومه آلود منطقه اجازه نمی داد کسی درباره منشأ این صدای غریب اظهارنظر کند اما همزمان، خبرگزاری ها اعلام کردند که یک هواپیمای مسافربری از نوع ATR با 60 مسافر و شش خدمه که از تهران به مقصد یاسوج در حال پرواز بود، حوالی شهر سمیرم در استان اصفهان از صحنه رادار ناپدید شده است. چند دقیقه بعد مشخص شد آن صدای ترسناک که از سمت کوه دنا به گوش مردم محلی رسیده بود، ناشی از برخورد همین هواپیمای گمشده با کوه بوده است. از این لحظه به بعد فقط یک سئوال اذهان را به خود مشغول کرده بود: آیا کسی از این حادثه جان سالم به در برده است؟

طبیعت علیه امدادرسانی

اگرچه دو سه ساعت بعد از وقوع این حادثه گفته شد که تمام 66 سرنشین این هواپیما کشته شده اند اما صعب العبور بودن منطقه، بارش برف و باران، وجود مه غلیظ و همچنین سرما که در این وقت سال برای منطقه سمیرم یک موضوع عادی است، باعث کندی حضور امدادرسانان در محل حادثه تا ظهر دیروز شده بود.

مجتبی خالدی، سخنگوی اورژانس کشور ساعت 14 دیروز به جام جم آنلاین گفت: «مشکل جدیدی که در محل سانحه وجود دارد بارش شدید باران است به علاوه اینکه حضور مردم مسیرهای تردد را دچار ترافیک سنگین وکار امداد و نجات را دچار مشکل کرده است. برای همین هنوز هیچ تیمی به لاشه هواپیما نرسیده است.»

در همین حال سازمان هواشناسی هم اعلام کرد با توجه به کوهستانی بودن منطقه، از ارتفاع 1500 متری به بالا پوشیده از برف است و اگرچه در ارتفاعات پایین‌تر شاهد بارش باران هستیم اما در ارتفاع بالاتر از 1800 متری به بعد افزایش مه و بارش برف وجود دارد. به گفته این سازمان، وضعیت نامناسب هوایی تا روز سه شنبه در این منطقه وجود خواهد داشت.

بعید به نظر می رسد این موانع طبیعی اجازه دهد حتی تا پایان وقت امروز دوشنبه هم امداد رسانان کار پاکسازی محل را به طور کامل به انجام برسانند. این در حالی است که گمانه زنی ها مبین آن است شدت برخورد هواپیما با کوه به حدی بوده که امید به زنده یافتن کسی از سرنشینان ATR نزدیک به صفر است.

اما این موانع باعث نشد تا تیم های امداد و نجات دست از کار بکشند به طوری که از لحظه اعلام خبر تا بعدازظهر دیروز 20 تیم از استان اصفهان، چهارتیم از استان چهارمحال و بختیاری و همچنین تیم هایی از استان های کهگیلیویه و بویر احمد، لرستان و فارس به منطقه اعزام شده اند. به گفته کریمی، معاون هلال احمر استان اصفهان بالگردهای اعزامی از اصفهان و فارس به دلیل شرایط جوی ووزش باد شدید نتوانستند کمک کنند و امداد رسانی از طریق زمینی انجام می شود.

همچنین با دستور وزیر ورزش و جوانان دو اکیپ کامل امداد کوهستان از یاسوج و سمیرم با تجهیزات کامل عازم محل سقوط هواپیمای آسمان شدند.

چرا ATRسقوط کرد

اما چرا هواپیمای ۷۲-۵۰۰ ATR- متعلق به هواپیمایی آسمان با شماره پرواز ۳۷۰۴IRC دچار سانحه شد؟ اولین حدس دراین باره این بود که این هواپیما یکی از چندین هواپیمای برجامی است که با عنوان «هواپیمای نو» به ایران فروخته شده اما «کهنه و مستعمل» از آب درآمده و سقوط کرده است. این حدس بلافاصله از جانب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس رد و اعلام شد این هواپیما برجامی و نو نبوده و 25 سال از عمر آن می گذشته است. مهم آنکه طبق اخبار منتشر شده، هواپیمای سقوط کرده شرکت آسمان در حالی پس از سال ها فعالیت سرانجام در حوالی رشته کوه های دنا سقوط کرد که در سال های گذشته نیز برای چندین بار با مشکلات جدی مواجه بوده است. این هواپیما که 23روز پیش نیز به دلیل نقص فنی مجبور شده بود سفر خود را نیمه کاره تمام کند در سال ۱۳۹۲ نیز با مشکلی فنی مواجه شده که خلبان هواپیمای سقوط کرده، در سال ۱۳۹۲ مانع از فوت مسافران شده است. خبر ۱۸ آذرماه سال ۱۳۹۲ ایسنا نشان می دهد که پرواز شماره ۳۲۰۵ یاسوج – تهران در دقایق ابتدایی پرواز خود با نقص فنی و از کارافتادن موتور سمت راست هواپیما مواجه شده که خلبان پرواز «حجت ا... فولاد» با توجه به توانایی خود مانع از سقوط این هواپیما شده است.

حدس دوم در علت سقوط این هواپیما به عامل انسانی و اشتباه خلبان مربوط بود. خلبان این هواپیما همانطور که گفته شد کاپیتان حجت ا... فولاد بود که سابقه خوبی در پرواز داشت و چهار سال پیش موفق شد همین هواپیما را که دچار نقص فنی شده بود به سلامت به یاسوج برگرداند. اما این احتمال هم مطرح است که شرایط جوی منطقه و مه غلیظ در هنگام پرواز به شکلی بوده که باعث شده خلبان با ندیدن کوه به آن برخورد کرده باشد.

در همین خصوص «دیوید لیرمونت»، متخصص ایمنی پرواز و خلبان سابق از لندن به شبکه «الجزیره» گفت: وضعیت جوی در کوهستانی که این هواپیما سقوط کرده، بسیار بد است. به نظر می‌رسد که این هواپیما در حال کم کردن ارتفاع به سوی مقصد بوده است و در موقعیت اشتباهی قرار داشته و به کوه برخورد کرده است. وی در ادامه افزود: اساساً این مسئله ناشی از اشتباه ناوبری است و هواپیمایی که به کوهستان پوشیده از ابر برخورد می‌کند مانند کشتی است که به صخره برخورد می‌کند.

به گفته لیرمونت، هواپیمایی که سقوط کرده، مدلی بوده که به خوبی امتحانش را پس داده بود اما این شرکت هواپیمایی با سوانح هوایی در ایران بیگانه نبوده است. شرکت هواپیمایی آسمان پروازهای زیادی در مناطقی که پرواز در آنها دشوار است، انجام می‌دهد و به همین دلیل در معرض ریسک بیشتری قرار می‌گیرد.

در مجموع به نظر می رسد از جمیع این حدسیات و اظهارات فعلاً باید به پذیرش نظر سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری اکتفا کنیم تا علت واقعی سانحه به تدریج مشخص شود: در حال حاضر نمی‌توان در مورد چرایی موضوع سقوط هواپیمای آسمان اظهارنظر کرد.

به همین دلیل بود که با دستور رئیس جمهور، مطابق قانون سازمان هواپیمایی کشوری، وزیر راه و شهرسازی مأموریت یافت تا با حضور و تشکیل ستاد بررسی سانحه در این سازمان، ضمن مدیریت، پیگیری و انجام هماهنگی‌های لازم جهت خدمات امدادی، علل حادثه سقوط هواپیمای شرکت آسمان را سریعاًً گزارش کند.

پیگیری حادثه توسط دادگستری 2 استان

رئیس کل دادگستری استان های اصفهان و یاسوج در پی وقوع سانحه دلخراش سقوط هواپیمای آسمان در منطقه سمیرم اصفهان برای بررسی ابعاد این حادثه دستورات قضائی لازم را صادر کردند.

براین اساس، احمد خسروی‌وفا رئیس کل دادگستری استان های اصفهان به رئیس دادگستری و دادستان عمومی و انقلاب شهرستان سمیرم دستور داد تا با حضور در محل حادثه ضمن انجام تحقیقات لازم، علل بروز این حادثه را بررسی و دستورات قضائی لازم را صادر کنند.

دادستان عمومی و انقلاب یاسوج نیز در این باره گفت: به عنوان مدعی العموم و در مقام پیگیری حقوق عامه ماجرای تلخ و تأسفبار سقوط هواپیما را پیگیری می کنیم.

2 کودک و 3 استاد در میان جانباختگان

در پی سقوط هواپیمای مسافربری هواپیمایی آسمان گفته می شود دو کودک هم در بین مسافران جانباخته حضور داشتند. «ایلیا» و «طاها» دانشی، فرزندان دکتر عبدالهادی دانشی، متخصص مغز و اعصاب، دو کودک این پرواز بودند که به همراه مادرشان در این حادثه جان باختند.

همچنین در بین این مسافران نام 3 تن از اساتید دانشگاه آزاد اسلامی هم دیده می شود. «خلیل آهنگران» رئیس اداره هماهنگی اداره کل نظارت و ارزیابی آموزش دانشگاه آزاد اسلامی و دکتر «سیدرضا فاطمی طلب» و دکتر «احمد چرمیان» از اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی که برای انجام مأموریت اداری عازم یاسوج بودند در این سانحه جان باختند.