با گذشت نزدیک به دو سال از آغاز به کار مجلس خبرگان پنجم، در لیست «خبرگان مردم» که از سوی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی کرسی‎های زیادی را در این مجلس بدست آورد، تغییراتی پدید آمد.

پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری در اسفند 94 با نقش‎آفرینی مرحوم هاشمی رفسنجانی برگزار شد. آن هم درحالی که او دو سال پیش از برگزاری آن، یک بار طعم رد صلاحیت را از دست نهاد نظارتی انتخابات چشیده بود.

این انتخابات شروعی دوباره برای بازگشت اصلاح طلبان به عرصه سیاسی کشور و امیدوارکننده بود. هاشمی رفسنجانی که در انتخابات ریاست جمهوری با حمایت تمام قد از حسن روحانی، انتخاب او را تضمین کرده بود، با ارائه فهرست انتخاباتی «خبرگان مردم» حامیان اعتدال را به عنوان نامزدهای مجلس خبرگان رهبری معرفی کرد و به این انتخابات در تمام شهرها رونق بخشید.

همزمانی این انتخابات با انتخابات مجلس شورای اسلامی اگرچه دلیل مهمی برای گرم شدن تنور رقابت ها بود؛ اما نباید از تلاش‌هایی گذشت که هاشمی برای تخصیص کرسی‎هایی از این مجلس به نام اصلاح‎طلبان انجام داد.

در آن انتخابات که در هفتمین روز از اسفند 94 برگزار شد، سه لیست خود را برای کارزار انتخابات آماده می کردند؛ «جامعه مدرسین حوزه علمیه قم»، «جامعه روحانیت مبارز» و در نهایت «خبرگان مردم» که برخی جفاکارانه آن را لیست انگلیسی خطاب کردند.

سهم هر لیست در مجلس خبرگان

با برگزاری این انتخابات بین منتخبین پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری که در خردادماه 95 آغاز به کار کرد، جامعه روحانیت، بیشترین سهم را با 66 کرسی به خود اختصاص داد. البته ناگفته نماند که هیچ کدام از این افراد نامزد اختصاصی جامعه روحانیت نبودند و نامشان دست کم در یک لیست دیگر هم آمده بود.

جامعه مدرسین رتبه دوم در این انتخابات را به خود اختصاص داد 64 منتخب این لیست به مجلس خبرگان رفتند. البته بین آنها تنها سه منتخب، نامزد اختصاصی بودند که نامشان تنها در لیست جامعه مدرسین قرار داشت.

در این میان لیست خبرگان مردم، 55 منتخب را به مجلس خبرگان فرستاد. این لیست بیشترین تعداد نامزد اختصاصی را داشت؛ چنانکه 16 عضو مجلس خبرگان، نامشان تنها در لیست خبرگان مردم آمده بود.

در افتتاحیه پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری و پس از آنکه برخلاف انتظارات آیت الله هاشمی رفسنجانی برای ریاست این مجلس کاندیدا نشد، آیت‌الله احمد جنتی به عنوان رئیس مجلس پنجم خبرگان رهبری با کسب 51 رای، انتخاب شد. آیت‌الله محمدعلی موحدی کرمانی که از اعضای فهرست خبرگان مردم بود نیز با 65رای به عنوان نائب رئیس اول انتخاب شد. از این فهرست، آیت‌‌الله قربانعلی دری‌نجف آبادی نیز با 49 رأی منشی‌ و آیت‌الله سید هاشم حسینی بوشهری به عنوان کارپرداز فرهنگی برگزیده شد.

اما این ترکیب در اسفند ۹۶ تنها با یک تغییر مواجه شد و همان یک تغییر هم از لیست هاشمی بود. آیت‌الله کعبی جایگزین آیت‌الله دری‌نجف‌آبادی شد.

در جدول زیر، سهم هر سه لیستی که در انتخابات خبرگان شرکت و کاندیداهای‌شان روانه مجلس شده‎اند، می‎آید:

لیست های حمایت کننده

تعداد منتخبین خبرگان

جامعه مدرسین حوزه علمیه قم

64

منتخبینی که نامشان تنها در لیست جامعه مدرسین بود

3

جامعه روحانیت مبارز

66

منتخبینی که نامشان تنها در لیست جامعه روحانیت مبارز بود

0

لیست خبرگان مردم

55

منتخبینی که نامشان تنها در لیست خبرگان مردم بود

16

منتخبینی که نامشان در هر سه لیست بود

35

منتخبینی که نامشان در دو لیست جامعه مدرسین و جامعه روحانیت بود

25

منتخبینی که نامشان در دو لیست خبرگان مردم و جامعه روحانیت بود

5

منتخبینی که نامشان در هیچ لیستی نبود (مستقل)

4

سرنوشت لیست هاشمی چه شد؟

خبرگان مردم دور پنجم این مجلس را که در خرداد ماه 95 آغاز کردند ولی تنها 7 ماه هاشمی رفسنجانی را در جمع خود دیدند. آیت‌الله هاشی رفسنجانی دی ماه 95 دارفانی را وداع گفت تا در اولین سال کاری خبرگان پنجم، صندلی یکی از اعضای لیست خبرگان مردم خالی بماند. هرچند انتخابات 96 فرصتی برای انتخاب جایگزین هاشمی بود، اما با تصمیم خبرگان رهبری این انتخاب به سال 98 موکول شد.

آیت‎الله نصرالله‎ شاه‌آبادی از دیگر افراد لیست «خبرگان مردم» مورد تایید هاشمی بود که در دومین سال از حضورش در این مجلس و در سن 86 سالگی به لقااءلله پیوست. آیت‎الله محمدحسن زالی که او نیز از لیست خبرگان مردم و همچنین از نمایندگان تهران در این مجلس است نیز، هم اکنون در بستر بیماری است. این عضو مجلس خبرگان رهبری به دنبال سانحه واژگونی خودروی سواری شخصی در محور چابهار-بندرعباس حوالی زرآباد در تاریخ دهم فروردین دچار ترومای از ناحیه گردن، قفسه سینه و پای چپ شده بود.

6 صندلی در هیات اندیشه ورز، سهم لیست هاشمی شد

هیات اندیشه ورز مجلس خبرگان رهبری از ابداعات پنجمین دوره فعالیت این مجلس است. هیاتی که به توصیه رهبری انقلاب و به منظور نگاه کلان به مسیر انقلاب از ابتدا تا به امروز و تحلیل و بررسی اهدافی که تاکنون در این مسیر به آن دست یافته و یا از دستیابی به آن بازمانده‌ایم تشکیل شد. این هیات با 10 عضو از اسفندماه گذشته آغاز به کار کرد.

عباس کعبی، سیدهاشم حسینی بوشهری، سیدابراهیم رئیسی، عبدالمحمود عبداللهی، محسن قمی، محمود محمدی عراقی، محسن محمدی اراکی، قربانعلی دری نجف آبادی، محمدهادی عبدخدایی و ابوالقاسم وافی از اعضای این هیات هستند. در این میان 6 نفر از 10 نفر اعضای این هیات -حسینی بوشهری، قمی، محمدی عراقی، دری نجف آبادی، عبدخدایی و وافی- در لیست خبرگان مردم هاشمی حضور داشتند.

سهم لیست هاشمی از سایر نهادها

در مجلس 86 نفره خبرگان، هستند افرادی که صندلی های دیگری را از سایر نهادها کسب می کنند. در این میان لیست خبرگان مردم نیز به نسبت به سهم خوبی در این چیدمان دست یافته است. 15 نفر از اعضای مجلس خبرگان رهبری نماینده ولی فقیه در استانها بوده و امامت جمعه مراکز استان ها را برعهده دارند؛ از این میان 7 نفر منتخب لیست خبرگان مردم بودند.

7 نفر از این اعضای خبرگان امام جمعه موقت شهرهای مختلف هستند که از این بین دو نفر با لیست معرفی شده از سوی هاشمی به مجلس راه یافته اند. 3 نفر از اعضای خبرگان رهبری نیز از اعضای شورای نگهبان هستند که از این بین تنها یک نفر از لیست خبرگان مردم است. 8 نفر از 86 نفر اعضای خبرگان رهبری عضو مجمع تشخیص مصلحت هم هستند که از این تعداد 4 نفر از لیست خبرگان مردم برگزیده شده اند.