نصف جهان: در حالی که هشدارها درباره خشکسالی و کمبود آب تقریباً از همه استان های کشور به گوش می رسد، بارندگی های چند وقت اخیر که در بعضی شهرها حتی منجر به وقوع سیلاب های گسترده شد، این سئوال را مطرح کرده که اساساً سیل و خشکسالی چه ارتباطی با یکدیگر دارد؟ و آیا برنامه ای مخفی به منظور بارورسازی ابرها در جریان بوده که باعث وقوع این حجم از بارندگی آن هم در ایام خشکسالی شده است؟

پاسخ کارشناسان اقلیم شناسی به این سئوال منفی است. آنها معتقدند اصولاً به کارآیی نظریه بارورسازی ابرها نمی شود اعتماد کرد که تازه به مرحله اجرا هم رسانده شود. احد وظیفه، مدیرکل پیش بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی کشور یکی از همین منتقدان است. او معتقد است بارندگی های اخیر در نقاط مختلف کشور یک امر عادی است و نباید به ادعاهای بی اساس درباره علت این بارندگی ها توجه کرد. وظیفه می گوید:«در چندماه گذشته بارندگی و وزش باد برای تمام نقاط کشور پیش بینی شده بود و این بارندگی ها ارتباطی به بارورسازی ابرها ندارد. چرا که این کار نیاز به بررسی های کارشناسی دارد و طبق نظر کارشناسان غیر علمی است.»

مدیرکل پیش بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی کشور در واقع می خواهد بگوید همه چیز درحال سیر طبیعی خودش است و در دل بارش های اخیر برف و باران در جای جای ایران، هیچ معمای عجیبی نهفته نیست. این در حالی است که بسیاری از مردم کوچه و بازار، باریدن و نباریدن باران را به انواع و اقسام علل طبیعی و غیر طبیعی مربوط دانسته و از جمله بارورسازی ابرها را عامل سیلاب های اخیر می دانند. از طرف دیگر بعضی از ارکان دولت بر خلاف کارشناسان هواشناسی اعتقاد دارند بارورسازی ابرها راهکار مناسبی برای گذر کشور از خشکسالی به حساب آمده و بااین تئوری نباید مانند یک نظریه باطل و غیر قابل باور برخورد کرد.

تئوری بارورسازی ابرها از کجا پیدا شد؟

نظریه بارور کردن ابرها همزمان با کاهش بارندگی و ادامه خشکسالی در کشور اهمیت پیدا کرد. گفته می شود بیش از ۵۶ کشور جهان در حال حاضر اقدام به بارورسازی ابرها می‌کنند و سالانه ۱۰ تا ۲۰ درصد میانگین بارش‌های خود را افزایش می‌دهند. در ایران هم وزارت کار چند سالی است این امر را در دستور کار خود قرار داده است. چندی پیش معاون اول رئیس‌جمهور در این زمینه خواستار فعالیت مناسب و مستمر شد و سال گذشته هم رحیم میدانی، معاون وزیر نیرو در این خصوص از صنایع هواپیمایی و نیروی هوایی سپاه درخواست یاری کرد.

«العالم» طی گزارشی در این باره می نویسد:«در این زمینه صنایع وابسته به وزارت دفاع تلاش کردند تا مراحل ساخت پیرو پاترون‌های (فشنگ‌های حاوی یدید نقره) لازم برای باروری ابرها را انجام دهند و از وزیر دفاع درخواست شد که این کار با سرعت بیشتری انجام شود چون پیش از این، فشنگ‌های لازم از روسیه وارد می‌شد. در این میان رحیم میدانی، معاون وزیر نیرو گفته بود برای خرید فشنگ های حاوی یدید نقره باید پول نقد به روسیه پرداخت کنیم، ولی مذاکره با صنایع هواپیمایی و نیروی هوایی سپاه باعث می‌شود بدون استفاده از دو هواپیمای روسی کار بارورسازی ابرها انجام شود.«

اینها نشان می دهد که به رغم مخالفت برخی کانون های کارشناسی در ایران، کاربارورسازی ابرها در کشور همچنان مورد توجه ارکان بالادستی دولت قرار دارد. همین بهمن ماه سال پیش بود که فرید گلکار، مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها در گفتگویی خبر داد که برنامه تحقیقاتی و تهیه امکانات برای بارورسازی ابرها تا جاهایی هم پیش رفته اگرچه به دلیل کمبود اعتبار هنوز به مرحله اجرا نرسیده است: «در این زمینه صنایع هواپیمایی و هوافضای سپاه پاسداران با همتی که به خرج دادند توانستند مواد باروری را برای بارورسازی تولید کنند و هم هواپیمایی را تجهیز کنند که بتوانیم کار بارورسازی ابرها را انجام دهیم.«

ابرها کی بارور می شوند؟

آنچه از مجموع اظهار نظرات بر می آید این است که موافقان بارورکردن ابرها نسبت به مخالفان آن، دست بالا را دارند. آنها کار کردن روی تئوری بارورسازی ابرها را همچنان پیش می برند و کار تهیه امکانات برای اجرای این پروژه را هم در دست اجرا دارند اگرچه معتقدند موفقیت این پروژه به وجود ابر در آسمان مربوط می شود چرا که اگر ابری برای این کار وجود نداشته باشد، طبعاً برنامه ای هم برای تحقق این پروژه به مرحله اجرا نخواهد رسید. این دسته از کارشناسان البته زمان مشخصی را برای اجرای پروژه اعلام نکرده و همه چیز را به آینده موکول می کنند. موافقان بارورسازی ابرها بر خلاف کارشناسان هواشناسی به جد معتقدند که کار بارورسازی ابرها قطعاً انجام خواهد شد اماکی؛ هنوز معلوم نیست.