نصف جهان: در میدان دروازه شیراز اصفهان (میدان آزادی) مجسمه کاوه آهنگر جایگاه ویژه ای پیدا کرده بود؛ همان مجسمه ای که ساختش توسط ایرج محمدی از مجسمه سازان برجسته کشور در سال ۷۹ آغاز شد و مراحل قالبگیری، کوره و ریخته گری و مونتاژ آن دو سال ادامه داشت و در نهایت اوایل سال ۱۳۸۱ در میدان آزادی اصفهان به جای مجسمه‌ شاه عباس صفوی نصب شد. اما با آغاز عملیات اجرایی خط یک مترو اصفهان و چون در این میدان یکی از ایستگاه های مترو مستقر می شد تندیس کاوه آهنگر برداشته شد.

آبان ۹۶ بود که شماری از سازمان های مردم نهاد این شهر، ضمن ابراز نگرانی از تلاش های کردهای سوریه و اقلیم کردستان عراق برای کرد شناختن کاوه و نصب تندیس‌های کاوه در شهرهای «عفرین» و «سری کانی» سوریه، به پیوندهای تاریخی اصفهان و کاوه آهنگر اشاره کرده و خواستار بازشناسی اهمیت کاوه آهنگر به عنوان سرمایه نمادین اصفهان و بازگشت تندیس کاوه آهنگر به میدان آزادی شهر اصفهان شده بود. همان روزها مهدی مقدری، سخنگوی شورای شهر اصفهان هم درخصوص بازگشت مجسمه کاوه آهنگر به میدان آزادی گفت که این کار مغایرتی با قانون و شرع ندارد.

دستور مستقیم شهردار

اما در حالی که 27 اسفند سال پیش و پس از تسلط ارتش ترکیه بر شهر عفرین در شمال سوریه، نماد و تندیس «کاوه آهنگر»، تخریب و منهدم شد، اینجا در اصفهان و در شامگاه یک شنبه همین هفته سرانجام تندیس کاوه آهنگر مجدداً در میدان آزادی نصب شد. مهدی مزروعی عضو شورای اسلامی شهر اصفهان در خصوص بازگشت مجسمه کاوه به آزادی به ایمنا اظهار کرد: «این مجسمه بعد از حدود ده سال دوباره به آزادی بازگشت که این اتفاق منجر به شادی بسیاری از شهروندان و اصفهان دوستان شد. نصب مجدد مجسمه کاوه مطالبه عمومی شهروندان اصفهان بود که خوشبختانه محقق شد. شهردار اصفهان هم شخصاً دستور نصب مجدد مجسمه کاوه را صادرکرد.«

ایده ساخت کاوه

سال ۷۹ محمدعلی جوادی، شهردار وقت اصفهان به همراه مشاور هنری خود مرتضی نعمت‌اللهی که یکی از مجسمه‌سازان اصفهان به شمار می رود با ایرج محمدی دیدار می کند. محمدی با توجه به اینکه در «شاهنامه» آمده است که کاوه آهنگر از سپاهان برخاسته و برای مقابله با ضحاک به سمت او حرکت کرده بود، به ساخت مجسمه وی مشغول شد.

مجسمه کاوه آهنگر با ارتفاعی حدود 6/5 متر در دو تکه و از برنز ساخته شد و حدود پنج تن وزن داشت. این مجسمه به صورتی طراحی شد که کاوه پیش‌بند چرمی خود را که در هنگام آهنگری استفاده می کرد به درفشی تبدیل کرده و درحال حرکت بود. همچنین با توجه به اینکه کاوه آهنگر چهره ای مصمم با خشمی فروخورده داشت به این صورت طراحی شد که دست خود را به عقب برده و بر «سندان» که پیش روی او است گذاشته بود.

یک داستان عجیب

نصب مجسمه میدان آزادی اصفهان داستان عجیب دیگری هم دارد. تا پیش از انقلاب مجسمه برنزی شاه عباس آنجا نصب بود که فعلاً کسی از آن مطلع نیست. این اثر هنری که آن هم ساخته دست هنرمند مطرح این عرصه ایرج محمدی است بزرگ ترین مجسمه برنزی پیش از انقلاب بود و تصویر شاه عباس روی اسب را تجسم می کرد. خود محمدی درباره سرنوشت این مجسمه می گوید: «من این مجسمه را در 7/5 متر با پنج تن برنز ساختم. مجسمه‌ شاه عباس پس از مدتی در دروازه‌ شیراز اصفهان که اکنون میدان آزادی نام دارد، نصب شد ولی بعد از انقلاب این مجسمه برداشته شد و خبر دارم تا مدتی در انباری یکی از پادگان‌های شهر نگهداری می‌شد. سال‌ها بعد به من خبر رسید که معاون عمرانی شهرداری اصفهان برای اینکه این مجسمه از هرگونه گزندی دور بماند آن را دفن کرده است. بعدها وقتی در سال‌ 1379 آقای جمشیدی شهردار اصفهان از من خواست که مجسمه‌ای دیگر برای آن میدان بسازم، با من درباره‌ مجسمه شاه‌عباس هم سخن گفت. من نیز پاسخ دادم که به من خبر رسیده‌ است آن معاون شهرداری اصفهان که مجسمه را دفن کرده بود گفته‌ است تا زمانی که مجوز نصب مجسمه گرفته نشود، آدرسی از محل نگهداری مجسمه نخواهم داد. شهردار اصفهان نیز پیگیر آن شخص شد اما وقتی به دنبالش رفتم متوجه شدم که فوت کرده است، بنابراین کسی از محل دفن مجسمه‌ برنزی شاه عباس صفوی خبر ندارد.»