هرچند زمان طولانی از بروز پدیده ای به نام 'بیماری ایدز' و ترس اولیه ناشی از ناآگاهی از آن می گذرد، اما پیشرفت های علمی در این مدت نشان داده که ایدز نه تنها ترسناک نیست، بلکه یک بیماری عفونی قابل پیشگیری است که مبتلایان در صورت درمان و مصرف دارو می توانند تا پایان عمر زندگی عادی داشته باشند.

به گزارش ایرنا، امروزه مبتلایان به ایدز بیشتر از درد بیماری از نگاه سنگین مردم رنج می برند، در حالی که آنان نیز بخشی از اعضای جامعه هستند که بسیاری شان ناخواسته و ندانسته در چنبره این بیماری گرفتار شده اند.

در این میان هر چند بیماری ایدز هزینه های سنگین روحی و روانی بر دوش مبتلایان و جامعه دارد، اما در ایران اسلامی، دولت همه هزینه های درمانی بیماران را متقبل شده است.

ایرنا مرکز آذربایجان شرقی با این نگاه، میزبان میزگردی با حضور جمعی از کارشناسان، دست اندرکاران و مبتلایان به ایدز بود تا مشکلات مبتلابه بیماران و خانواده های آنان، راهبردهای کنترل و پیشگیری از ایدز، وضعیت آماری مبتلایان و راه های تغییر نگرش مردم به مبتلایان بررسی و واکاوی شود.

** راهبردهای جهانی و محلی کنترل ایدز

کارشناس ایدز معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز گفت: بیماری 'اچ آی وی' یک بیماری عفونی قابل کنترل و درمان است؛ در صورت شناسایی و درمان به موقع می توان این بیماری را کنترل کرد و شرایطی فراهم آورد که فرد تا آخر عمر سالم و بدون ورود به مرحله ایدز زندگی کند.

مرتضی سعادت خواه افزود: بر اساس استراتژی سازمان جهانی بهداشت مقرر شده تمامی کشورها تا سال 2020 میلادی 90 درصد بیماران مبتلا به ایدز خود را شناسایی کنند، از این تعداد 90 درصد را تحت پوشش درمانی قرار دهند و مطمئن شوند که 90 درصد افراد تحت پوشش به صورت کافی کنترل و درمان می شوند.

وی ادامه داد: اگر افراد به موقع شناسایی و درمان دارویی روی آنها انجام شود و همچنین مورد حمایت های اجتماعی از نظر شغل، رفاه و تغذیه کافی قرار گیرند خواهیم توانست این بیماری را کنترل کنیم.

سعادت خواه گفت: در کشور ما با وجود هزینه سنگینی که درمان این بیماری بر دوش دولت دارد، تمامی خدمات تشخیصی و درمانی به صورت رایگان انجام می شود.

وی افزود: یکی دیگر از استراتژی های سازمان بهداشت جهانی این است که تا سال میلادی 2020 تعداد کودکان ایدزی متولد شده از مادران مبتلا به ایدز به صفر برسد.

کارشناس ایدز معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز اظهار داشت: در این راستا وزارت بهداشت بر روی زنان باردار آزمایش 'اچ آی وی' انجام می دهد.

وی ادامه داد: در سال های 95 و 94 در حدود 70 هزار مادر باردار در کشور مورد آزمایش قرار گرفتند که از این تعداد 70 مادر مبتلا به بیماری 'اچ آی وی' شناسایی شد.

سعادت خواه افزود: با شناسایی این مادران زایمان آنها به صورت ایمن انجام و نوزادان سالم به دنیا آمدند و کودکان از ابتلا به بیماری نجات یافتند.

وی با بیان اینکه سال گذشته 40 هزار مادر باردار در آذربایجان شرقی مورد آزمایش 'اچ آی وی' قرار گرفتند، گفت: هیچ یک از مادران مبتلا به 'اچ آی وی' نبودند و هیچ آزمایشی با نتیجه مثبت نداشتیم.

کارشناس ایدز معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز اظهار داشت: تلاش می کنیم 100 درصد زنان باردار استان را تحت پوشش قرار دهیم تا تولد نوزاد حامل ویروس بیماری را به صفر برسانیم.

وی افزود: سال گذشته بیش از 66 هزار آزمایش در راستای شناسایی بیماران مبتلا به ایدز در استان انجام یافت.

سعادت خواه تاکید کرد: ایدز یک بیماری عفونی است و همه می توانند دچار آن شوند، اما درصد خطر در افراد معتاد و استفاده کنندگان وسایل مشترک و دارای ارتباط جنسی غیر مطمئن بیشتر است.

وی با تاکید بر اینکه باید جلوی انگ های اجتماعی در خصوص مبتلایان به این بیماری گرفته شود، ادامه داد: شاید رفتار فردی مثبت باشد، اما همین فرد می تواند از راه هایی غیر از رفتارهای پرخطر و تزریق مشترک به ایدز مبتلا شود و نمی توان گفت بیماران فقط به دلیل رفتار غلط گرفتار شده اند.

مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی نیز در خصوص طیف خدمات به مبتلایان به ایدز گفت: بهزیستی در بحث حمایت های اجتماعی از بیماران و خانواده آنها ورود پیدا می کند و موضوع پیشگیری و درمان بر عهده دانشگاه علوم پزشکی است.

محسن ارشد زاده افزود: با توجه به ناآگاهی و تصورات غلطی که در خصوص بیماری ایدز در جامعه وجود دارد، امید به زندگی در مبتلایان به این بیماری پایین است، در صورتی که اگر بیماری به موقع تشخیص و داروها به صورت مرتب مصرف شود، می توان این بیماری را کنترل کرد.

وی اظهار داشت: ارائه خدمات مددکاری و مشاوره ای، حمایت های مالی و غیر نقدی از جمله برنامه های فرهنگی این اداره کل در راستای افزایش روحیه و امید به زندگی این بیماران است.

ارشد زاده گفت: برای حمایت از بیماران مبتلا به ایدز، سازمان خیریه ای به نام 'باشگاه مثبت' نیز تاسیس شده که تا پایان سال 96 در حدود 110 نفر عضو داشت و اعضای آن در سال جاری به حدود 150 نفر افزایش یافته است.

وی افزود: توسط این موسسه برنامه های حمایتی، آموزشی، فرهنگی، تخصصی، روانشناسی و مددکاری برای خود بیماران و خانواده آنها برگزار می شود.

مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی ادامه داد: بیشتر افراد مبتلا به این بیماری که عضو باشگاه هستند، از طریق اعتیاد درگیر شده اند.

مدیرعامل موسسه خیریه 'نجوای امید شهر' نیز گفت: این نهاد، موسسه ای غیردولتی، غیرانتفاعی و خیریه است که هدف آن حمایت از بیماران و خانواده مبتلایان به 'اچ آی وی' و 'ایدز' و پیشگیری است.

سلمان عبدی افزود: با وجود اینکه این موسسه غیردولتی و خیریه است، خیران به این حوزه ورود نمی کنند و بیشتر بودجه موسسه از سوی بهزیستی تامین می شود.

وی با بیان اینکه اولین دیدگاه در جامعه نسبت به این بیماران بدنامی، رفتارهای پرخطر و روابط جنسی است.

وی اظهار داشت: اکنون در مرحله رویارویی با موج چهارم بیماری ایدز قرار داریم و روابط اجتماعی باید مورد توجه جدی قرار گیرد.

مدیرعامل باشگاه مثبت در تبریز افزود: افرادی که مصرف کننده مواد هستند به خوبی شناسایی شده اند و از سال 1380 از طریق مراکز کاهش آسیب پیشگیری و کنترل انجام می شود.

وی ادامه داد: در موج چهارم مسایل پیچیده تر می شود و نهفتگی به لحاظ شناسایی بیماری افزایش می یابد و ضروری است اطلاعات مردم از جنبه های ابتلا به عفونت بیماری و پیشگیری از آن افزایش یابد.

عبدی تاکید کرد: اطلاعات در تمامی نهاد ها و مراکز خدمات دهنده به بیماران مبتلا به ایدز محرمانه است.

وی گفت: شناسایی، غربالگری و درمان بیماران برعهده وزارت بهداشت و بحث حمایت های اجتماعی، خدمات مددکاری و معیشتی بر عهده بهزیستی است و کمیته امداد نیز فقط به بیماران بی بضاعت خدمات ارائه می دهد.

** افزایش مبتلایان و ضرورت تغییر نگرش به بیماران

مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی در ارتباط با ضرورت تلاش برای تغییر نگارش جامعه درباره مبتلایان به ایدز گفت: پنگرش جامعه به این بیماری منفی و نگران کننده است، به طوری که باعث قطع ارتباطات خانوادگی و عاطفی با بیمار می شود.

محسن ارشد زاده افزود: این عوامل باعث می شود بیماران به نوعی در انزوای اجتماعی قرار گیرند و فرد اعتماد، باور و امیدواری خود را از دست دهد.

وی اظهار داشت: ضروری است دست به دست هم دهیم تا در خصوص بیماری و راه های پیشگیری از آن فرهنگ سازی و آگاه سازی کنیم تا مردم بدانند این بیماری قابل کنترل و درمان است.

ارشد زاده خاطرنشان کرد: بهزیستی در بحث آگاه سازی و پیشگیری از بیماری ایدز، برنامه های مختلف آموزشی و آگاه سازی برای جامعه هدف خود برگزار می کند.

وی ادامه داد: این اداره کل برای پیشگیری از این بیماری بیش از 10 سال است که در بین مصرف کنندگان مواد مخدر، بسته های بهداشتی شامل پنبه، الکل و سرنگ یکبار مصرف توزیع می کند.

مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی با اشاره به تشکیل 11 تیم سیار برای توزیع این اقلام در بین معتادان، گفت: هر تیم با حدود 50 تا 200 نفر در ارتباط است و بسته های بهداشتی را در بین جمعیت هدف توزیع می کند.

وی افزود: در کنار این تیم های سیار، 10 مرکز گذری در استان ایجاد شده که در آنها برنامه های آموزشی و پیشگیرانه برای افراد مصرف کننده برگزار و وعده های غذایی گرم و امکانات بهداشتی برای معتادانی که بی خانمان و کارتون خواب هستند، ارائه می شود.

ارشدزاده ادامه داد : سال گذشته 823 نفر از مراکز گذری و 749 نفر از طریق تیم های سیار خدمات دریافت کردند و

در سه ماهه نخست سال جاری نیز برای 685 نفر در مراکز گذری و 686 نفر توسط تیم سیار خدمات ارائه شده است.

مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی با بیان اینکه میزان جمعیت بانوان درگیر به اعتیاد در استان نسبت به میانگین کشوری پایین است، گفت: پیش بینی می شود 2 درصد از معتادان استان را زنان تشکیل دهند.

وی با اشاره به ارائه خدمات در سرپناه های شبانه برای افراد بی خانمان توسط این اداره کل، افزود: سال گذشته 131 زن و سه ماه نخست امسال نیز 116 نفر از این مراکز استفاده کردند.

ارشد زاده تاکید کرد: زنان معتاد بی خانمان مصرف کنندگانی هستند که هیچ گونه کنترلی بر آنها وجود ندارد و درگیری این افراد با بیماری های واگیردار همچون ایدز و انتقال آن به سایر افراد نگران کننده است.

وی به برگزاری برنامه های مختلف آموزشی و آگاهسازی در محیط های دانشگاهی، مدارس، کاری، نظامی و پادگان ها تاکید کرد.

کارشناس ایدز معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز نیز گفت: از زمانی که ایدز جزو مراقبت های حوزه بهداشت قرار گرفته است، در آذربایجان شرقی 446 نفر شناسایی شدند که از این تعداد حدود 14 درصد زن و 86 درصد نفر مرد بوده اند؛ همچنین از این تعداد 211 نفر تاکنون فوت کرده اند و 235 نفر زنده هستند.

سعادت خواه با اشاره به اینکه سال گذشته 26 بیمار جدید شناسایی شده که 26 درصد از آنان زن بود، افزود: این آمار نشان می دهد که شیوع بیماری در بین زنان افزایش یافته است.

وی ادامه داد: 60 درصد افراد شناسایی شده مبتلا به ایدز از طریق اعتیاد، 25 درصد از طریق رابطه جنسی و مابقی از راه های دیگر مبتلا شده اند.

سعادت خواه افزود :آزمایش ابتلا به ویروس 'اچ آی وی' در همه مراکز سلامت در سطح استان به صورت کاملا رایگان انجام می شود و همه افراد می توانند مراجعه کنند و آزمایش انجام گیرد.

وی یادآور کرد: در سطح استان هفت مرکز مشاوره بیماری رفتاری در شهرستان های تبریز، مراغه، سراب، بناب، مرند و اهر برای افرادی که آزمایش آنها مثبت می باشد، ایجاد شده است.

کارشناس ایدز معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز گفت: همچنین چهار مرکز ویژه زنان در تبریز و یک مرکز ویژه زنان در شهرستان اسکو ایجاد شده که در این مراکز زنان در معرض خطر شناسایی و تحت آموزش قرار می گیرند.

وی گفت: در مرکز ویژه زنان تبریز در حدود 400 پرونده ایجاد شده و هر ماه اقلام بهداشتی، کاندوم و دیگر وسایل پیشگیری به صورت رایگان در اختیار آنان قرار می گیرد و در هفته یک وعده غذای گرم به آنان داده می شود.

سعادت خواه تاکید کرد: این بیماری مختص افراد خاص نیست و همه می تواند مبتلا شوند ولی درصد ریسک ابتلا در افراد، متفاوت است.

وی با تاکید بر اینکه مشخصات بیمار به صورت محرمانه در مرکز بهداشت باقی می ماند و به هیچ کس اطلاعاتی از فرد ارائه نمی شود، ادامه داد: انتظار داریم افرادی که در معرض خطر قرار دارند، برای آزمایش به مراکز سلامت مراجعه و در صورت مثبت بودن آزمایش بطور مرتب تحت پوشش و پیگیری قرار گیرند تا بتوانند سالم و بدون عوارض زندگی کنند.

کارشناس ایدز معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز افزود: این بیماری همانند بیماری دیابت است و بیمار باید تا آخر عمر دارو دریافت کند و در زمان های متعدد آزمایشات بر روی انجام شود تا پیشرفت آن تحت کنترل قرار گیرد.

مدیرعامل موسسه 'نجوای امید شهر' نیز با بیان اینکه مبتلایان به ایدز به دلیل بحث بدنامی عضو باشگاه نمی شوند، افزود: هم اکنون در حدود 150 نفر عضو این موسسه هستند و تمامی خدمات آموزشی و مددکاری به این خانواده ها بصورت رایگان ارائه می شود.

عبدی با تاکید بر ضرورت افزایش آگاهی مردم نسبت به بیماری و راه های انتقال و پیشگیری ادامه داد: در صورت آگاهی مردم عادی از فرد مبتلا نخواهند ترسید و با او هم غذا خواهند شد.

وی افزود: برای دریافت کمک های مالی و غیرمالی به خیران مختلف مراجعه کردیم و اظهار کردیم که شماره حساب موسسه و یا شماره حساب مددجو را ارئه دهیم تا از کمک آنها برخوردار شوند، ولی متاسفانه به دلیل بحث بدنامی، خیران با ما همکاری نمی کنند.

وی گفت: برای اشتغال این افراد به بسیاری از سازمان های دولتی اعم از شهرداری و استانداری و فرمانداری مراجعه کردیم اما نتوانستیم کاری انجام دهیم.

مدیرعامل موسسه نجوای امید شهر یادآور شد: اغلب بیماران شاغل نیستند ولی افراد معدودی با توجه به مرحله بیماری و مقاومت بدن که در حدود 10 درصد است، شاغل هستند.

وی اضافه کرد: مهم ترین گروه هدف موسسه برای آموزش روش های پیشگیری و انتقال، خود بیماران هستند تا دیگر افراد که با آنها در ارتباط هستند مصون از بیماری باشند.

عبدی گفت: در هفته یکبار برای این افراد دیدار گروهی انجام می شود تا با یکدیگر حرف زده و قوت قلبی برای مبارزه با بیماری برای یکدیگر باشند.

وی ادامه داد: این موسسه با توجه به منابع مالی محدود خود برای مددجویان سبد کالا تهیه و در صورت نیاز مالی کمک های نقدی، هزینه های درمان، کمک به بستری در مراکز درمانی و ترخیص این افراد انجام می دهد.

عبدی افزود: مشکل اصلی این بیماران بدنامی و نیاز به آموزش های فرهنگی در جامعه است؛ وقتی فرد طرد می شود نمی تواند ازدواج کند و یا شغلی داشته باشد در صورتی که این افراد می توانند ازدواج کنند و همسر و فرزند آنها سالم بمانند.

وی اضافه کرد: مهم ترین عامل تشدید بیماری ایدز، استرس است که به شدت بر بیماران تاثیر دارد، در حالی که این افراد نیازمند حمایت های اجتماعی و تغذیه سالم هستند.

وی با بیان اینکه تامین معیشت و اشتغال مهم ترین نیاز این مددجویان است، گفت: خیران می توانند از طریق شماره حساب موسسه 0111534630007 در نزد بانک ملی به نام موسسه خیریه نجوای امید شهر کمک کنند.

وی همچنین با اشاره به اینکه مبتلایان به 'اچ آی وی' در مورد دندانپزشکی مشکل دارند، از دندانپزشکان درخواست کرد این موسسه را حمایت و مددجویان آنها را به صورت رایگان ویزیت کنند.

** روایت زندگی یک مبتلا به ایدز

'رسول' که یکی از بیماران مبتلا به اچ آی وی است، با حضور در دفتر ایرنا در خصوص بیماری خود گفت: در سال 1376 به صورت ناخواسته گرفتار اعتیاد تزریقی شدم و در سال 1384 در سن 34 سالگی توسط برادرم برای ترک اعتیاد در بیمارستان رازی تبریز بستری شدم.

وی اظهار داشت: پس از بستری در بیمارستان دوباره به اعتیاد روی آوردم تا اینکه موضوع ازدواج من با فردی که در محل کار آشنا شده و به هم علاقه داشتیم مطرح شد.

رسول ادامه داد: برای انجام آزمایشات قبل از ازدواج به بیمارستان اسد آبادی مراجعه کردم و به خیال خود اقداماتی انجام داده بودم که اعتیادم در آزمایشات منفی نشان داده شود، ولی آزمایش اعتیاد من مثبت در آمد.

وی گفت: به دلیل علاقه ای که همسرم به من داشت، برای بار دوم در بیمارستان رازی بستری شدم تا این بار برای همیشه سم زدایی شوم و ترک کنم.

این بیمار مبتلا به 'اچ آی وی' ادامه داد: به دلیل داروهایی که دریافت می کردم چیزی به خاطر ندارم که چگونه از بیمارستان ترخیص شدم، ولی چشم هایم را در وسط حمام خانه و روی تشک باز کردم.

وی افزود: تنها کسی که بالای سرم بود، زنم بود که اشک می ریخت؛ از وی پرسیدم که جریان چیست و من اینجا چه می کنم که پاسخ داد از بیمارستان گفتند تو ایدز داری و خانواده از ترس بیماری جای تو را در حمام انداخته اند.

وی اضافه کرد: در آن لحظه من به او قول دادم که دیگر مصرف نمی کنم و بیماری ام را کتمان کردم و گفتم اشتباه شده و غیرممکن است که من بیمار باشم.

رسول گفت: خانه پدری ام کوچک بود و من با دو برادر و یک خواهر در یک اتاق زندگی می کردیم و اعضای خانواده به دلیل ترس از سرایت بیماری مرا از خود طرد کردند، به طوری که تنها خواهرم بسیار تلاش کرد تا ثابت کند من بیمارم و مرا از خانه بیرون کند.

وی ادامه داد: از خرداد ماه 1384 تا امروز پاک هستم و اعتیادم را همان طور که به زن مورد علاقه ام قول داده بودم، ترک کردم.

این بیمار 'اچ آی وی' اضافه کرد: به دلیل ناآگاهی از روش های پیشگیری از بیماری، همسرم نیز از طریق من به 'اچ آی وی' مبتلا شد ولی از ابتلای فرزندمان به بیماری جلوگیری کردیم و اکنون حاصل زندگی ما فرزندی سالم از پدر و مادر مبتلا به 'اچ آی وی' است.

وی یادآور کرد: من و همسرم بیماری مان را از همه خانواده پنهان کردیم و هیچ کس از بیماری اطلاع ندارد.

رسول با اشاره به اینکه ماهانه در حدود یک میلیون تومان هزینه داروهای مربوط به اچ آی وی است که همه آنها را به صورت رایگان دریافت می کند، گفت: در اوایل دریافت دارو برخی می گفتند این دارو ها بعد از هفت سال فرد را دچار آلزایمر می کند ولی من و همسرم در این مدت هیچ عارضه ای ندیده ایم.

وی با اشاره به اینکه هیچ شغلی ندارد و تنها با کمک موسسه خیریه، کمیته امداد و یارانه گذران زندگی می کند، گفت: بیماران مبتلا 'اچ آی وی' به دلیل پایین بودن سیستم ایمنی بدن شان، دچار بیماری های متعددی می شوند که توان کار کردن را از آنها می گیرد و نیازمند حمایت خیران هستند.

وی اظهار کرد: متاسفانه بسیاری از افراد از ترس آبرو و یا اینکه مبادا مشخصات آنها به بیرون درج شود، برای دریافت دارو از مراجعه به مرکز بهداشت خودداری می کنند؛ خود من چندین بار پس از دریافت داروهایم با افراد پولداری مواجه شده ام که از من درخواست کرده اند که داروی یکی از دو نفرمان ( من و همسرم) را به آنها بفروشم.

رسول همچنیین اظهار داشت: هزینه های دندانپزشکی برای ما رایگان است ولی به دلیل نبود پزشک در مرکز مجبور هستیم به دندانپزشکان بیرونی مراجعه کنیم که تامین هزینه آن از توان ما خارج است.