توسعه لجام گسیخته صنعتی و کشاورزی، افزایش جمعیت، خشکسالی و عدم مدیریت صحیح مصرف آب دست به دست هم داده‌اند تا در صورت ادامه وضع موجود، افق سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کرمان در آینده تیره و تاریک شود.

در حالی که برخی ترجیح می‌دهند با شلنگ آب، جلو در خانه‌شان را جارو کنند و برخی دیگر در ساعت اوج مصرف از همه‌ی وسایل برقی در خانه استفاده کنند، بسیاری از کارگران روزانه به دلیل قطعی برق بیکار می‌شوند و حتی ویدیوهایی از قطع برق در حین عمل بیمار در یک بیمارستان در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌چرخد!

به گزارش ایسنا، این روزها قطعی برق شرایط را برای همه‌ی شهروندان دشوار کرده است. بسیاری از شهروندان مجبورند ساعاتی از روز را در محل کار خود بدون برق بگذرانند. برخی که در حوزه مواد غذایی تاریخ دار کار می‌کنند، متحمل زیان‌هایی شده‌اند. وارد هر خانه، مغازه و محلی که می‌شوید غیر ممکن است که کسی از این مشکل نگوید اما اگر در مصرف انرژی صرفه جویی نکنیم، وضعیت بدتر از این هم می‌شود.

با این وجود برخی از شهروندان ترجیح می‌دهند تا آنجا که می‌توانند از انرژی برق با این ادعا که «پولش را می‌دهیم»، استفاده کنند. اگر به این افراد پر مصرف اعتراض هم کنید، مدعی می‌شوند که چطور برق و آب را به کشورهای دیگر می‌فروشند، چرا ما از منابعی که در کشور خودمان وجود دارد، استفاده نکنیم؟

این در حالی است که بسیاری از ما همچنان فرهنگ درست مصرف کردن را نمی‌دانیم. حاضر نیستیم در شرایط کمبود آب یا برق به خودمان زحمت و سختی بدهیم و به مصرف هر چه بیشتر خود ادامه می‌دهیم.

اما جامعه‌شناسان نظرات متفاوتی درباره فرهنگ درست مصرف کردن، دارند. برخی از آنها معتقدند آشنایی مردم با این فرهنگ نیاز به زمان دارد و در هیچ کجای دنیا حتی کشور سوئیس، مردم آنچه را که زود در دسترس‌شان قرار می‌گیرد، درست مصرف نمی‌کنند زیرا این امر به زمان نیاز دارد.

امان الله قرائی مقدم - جامعه شناس - در این باره معتقد است: برخی با در اختیار داشتن فرهنگ مادی نمی‌توانند از فرهنگ معنوی آن به درستی استفاده کنند مثل لوازم آرایش که بسیاری از زنان و دختران آن را تهیه می‌کنند اما فرهنگ استفاده از آن را ندارند. آشنایی مردم با فرهنگ معنوی نیاز به زمان دارد.

او درباره افرادی که در پاسخ به پر مصرفی انرژی از استدلال اینکه پول می‌دهیم چرا صرفه جویی کنیم؟ می‌گوید: مطرح کردن چنین صحبت‌هایی بدبینی سیاسی به وجود می‌آورد. همه چیز از فرهنگ شروع می‌شود و به فرهنگ بر می‌گردد. تئوری فرهنگ گرایان این است که اساس بدبختی و پیشرفت فرهنگ است. کویت و عربستان اقتصاد دارند اما فرهنگ ندارند در حالی که فرهنگ نقش اساسی و مهمی دارد.

محمد فاضلی - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی - نیز بیان می‌کند: منابع آب و انرژی این سرزمین مبتلا به انواع بیماری‌های مزمن با گلوله خشکسالی و تغییر اقلیم، زخمی شده است و خونریزی دارد. آن‌ها که در مقابل دعوت به رفتار مصرف درست آب و انرژی، دائم می‌پرسند مگر چقدر از آب در بخش شرب مصرف می‌شود؟ مگر صرفه‌جویی در مصرف برق جبران‌کننده فناوری نامناسب نیروگاه‌هاست؟ مگر با صرفه‌جویی در آب شرب، مشکل بالا بودن مصرف در بخش کشاورزی حل می‌شود؟ بله شما درست می‌گویید، بیمار به امراض مزمن بسیاری گرفتار است و در دراز مدت جز با درمان این امراض سر به سلامت نخواهد برد، اما یادمان باشد بیماری که در شرایط اورژانسی است، ابتدا باید به ثبات برسد، خونریزیش قطع و بعد برای بیماری‌های مزمن‌اش فکری شود.

این جامعه شناس معتقد است: منابع آب و انرژی این سرزمین هم‌چون بیماری مبتلا به انواع بیماری‌های مزمن، با گلوله خشکسالی و تغییر اقلیم، زخمی شده و خونریزی دارد. اول تلاش کنیم بیمار زنده بماند و به ثبات برسد؛ اما فراموش نمی‌کنیم که تصمیم‌های درست، سخت و شجاعانه برای درمان بیماری‌های مزمن این عزیز دوست‌داشتنی ضروری است. تصمیم‌هایی که کل حاکمیت سیاسی و مردم در کنار هم باید مسوولیت آن‌ها را بپذیرند، هزینه‌های آن‌ها را تقسیم کنند و هر کس سهم بیشتری در بروز این بیماری‌ها داشته مسوولیت بیشتری بپذیرد.

اما محمد سالار کسرایی- جامعه شناس- با اعتقاد به اینکه نبود اعتماد و سرمایه اجتماعی اثر بدی روی فرهنگ می‌گذارد و مردم رفتارهای وارونه از خود نشان می‌دهند، می‌گوید: این رفتارها منجر به اتلاف منابع می‌شود و جنبه فرهنگی آن بسیار مخرب‌تر از ارزش اقتصادی آن است و لطمه فرهنگی و رفتاری که وارد می‌کند به مراتب بدتر است.

او درباره نحوه برخورد با شهروندان پر مصرف، بیان می‌کند: گاهی اوقات برخورد با افرادی که در مصرف انرژی زیاده روی می‌کنند ممکن است منجر به جریحه دار شدن افراد شود. زیرا در حال حاضر این حس بد که همه دارند مملکت را نابود می‌کنند، وجود دارد و برخی می‌گویند من که دارم پول آب و گاز برق را می‌دهم، پس چرا مصرف نکنم؟ یکی دیگر از شایعات مطرح این است که ایران به برخی از کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس آب صادر می‌کند. این حرف‌ها در افکار عمومی می‌چرخد و تاثیر می‌گذارد و دولت باید در این زمینه شفاف سازی کند.

البته بعد از آنکه صحبت‌هایی مبنی بر فروش انرژی به کشورهای دیگر در افکار عمومی شایعه شد، رضا اردکانیان- وزیر نیرو - اعلام کرد: برخلاف شایعات و اظهارنظرهای غیرکارشناسی در حال حاضر صادرات آب و برق به صفر رسیده است. فضایی از کم اعتمادی در تمامی سطوح جامعه قابل مشاهده است و مسایلی همچون کم بارشی، وضعیت نامناسب منابع آبی زیرزمینی یا اقتصاد نامتوازن بخش آب و انرژی که در مجموعه وزارت نیرو به عنوان تهدید جدی تلقی می‌شود به درستی و با دقت بررسی و در این زمینه اظهارنظرهای کارشناسی انجام شود.

اردکانیان همچنین گفت: افزایش سطح رضایتمندی مردم با شیوه‌های درست اجرا و نظارت به دست می‌آید ولی ما در سال جاری در بدترین وضعیت کم آبی و خشکسالی در نیم قرن اخیر قرار گرفتیم؛ به طوری که اکثر استان‌ها با مشکلات و دغدغه‌هایی در این زمینه دست و پنجه نرم می‌کنند.

وزیر نیرو همچنین از محاسبه تصاعدی پول آب و برق مشترکان پر مصرف نیز خبر داد و اعلام کرد: ما دوست نداریم با ابزار قیمت، مشترکین آب و برق را جریمه کنیم، اما در صورت تداوم این وضعیت بهای آب و برق مصرفی پرمصرف‌ها تصاعدی محاسبه خواهد شد.

با این حال گیلدا بروجردی - جامعه شناس - معتقد است: مصرف گرایی یکی از مسائلی است که اگر طرز اشتباه در مصرف‌ برای مردم روشن شود، خودشان آن را اصلاح و اجرا می‌کنند اما زمانی که سعی می‌کنیم از بالا به آنها آموزش دهیم، در نتیجه مردم در آن مشارکت نمی‌کنند. جلب مشارکت مردم در هر کاری به حل مسئله کمک می‌کند. وقتی مردم در راه حل‌ها سهیم شوند، از آن هم محافظت می‌کنند اما هنگامی که در جریان نباشند بدتر لج می‌کنند.

داود پرهیزکار - رییس سازمان هواشناسی کشور - نیز به فرهنگسازی در این زمینه معتقد است تا همه نسبت به آب احساس مسئولیت کنیم و حتی لازم است در برخی مناطق ایران، قوانین سختگیرانه‌ای وضع و اعمال شود تا از هدر رفت آب جلوگیری کنیم. مشابه آنچه که در جنوب آمریکا اتفاق افتاده و پلیس آب شکل گرفته است تا قوانین مصرف بهینه آب در تمامی حوزه‌ها به درستی اجرا شود.

طبق گفته محمودرضا حقی فام - سخنگوی صنعت برق - بر اساس پیش بینی‌های صورت گرفته برای ماه آینده شرایط خوبی گزارش نشده است، علاوه بر این باید گفت که عمده مشکل ما در مرداد ماه و دو هفته اول شهریور ماه است اما اگر میزان رشد مصرف سه درصد بماند می‌توان پیش بینی کرد که تا سه هفته آینده مشکل خاموشی برطرف می‌شود.