این روزها که تب جهانی شدن در رشته های مختلف ورزشی به واسطه المپیک همه گیر شده است، در عرصه سینما شاید مهم ترین اتفاق پیش رو که برای ما هم از اهمیت زیادی برخوردار است، مراسم جایزه اسکار باشد. جایزه ای که به لطف عباس کیارستمی ها، اصغرفرهادی ها و… طعمش را چشیده ایم. امسال ایران برای رفتن به هشتاد و نهمین مراسم جایزه آکادمی اسکار دست پری دارد و فیلم هایی که پیش از این در جشنواره های خارجی مثل فیلم کن و… جایزه های مهمی دریافت کرده بودند، از جمله گزینه های خوش اقبال هستند.

هرسال شورایی تشکیل می شود و هیأت انتخاب از بین فیلم های ایرانی، گزینه هایی که به استانداردهای جهانی و اعتبار بین المللی شدن نزدیک تر هستند را به عنوان گزینه های پیشنهادی به اسکار معرفی می کنند. آخرین حضور موفقیت آمیز ایران در این جشنواره معتبر جهانی، مربوط می شود به فیلم سینمایی «جدایی نادر از سیمین» که جایزه «بهترین فیلم خارجی» را به اصغر فرهادی اهدا کردند.

با توجه به نزدیک به شدن به زمان اعلام کاندیداهای ایرانی برای شرکت در مراسم آکادمی اسکار که قرار بود خیلی زودتر از این اعلام شود،گمانه زنی هایی از سوی افراد مختلف دیده و شنیده می شود و برخی مطبوعات و رسانه های مجازی از برخی فیلم ها به عنوان کاندید اسم می برند که شاید کمی دور از انتظار یا دارای شانس زیادی به نظر نمی رسند. به هر حال از بین تولیدات سینمایی ایران فیلمی باید راهی اسکار شود که هم دارای استاندارد تکنیکی باشد و هم سازنده اثر وجه بین المللی داشته باشد و اگر چنین وجهه ای ندارد، پتانسیل جهانی شدن داشته باشد.

تا امروز گزینه هایی مثل «فروشنده» آخرین ساخته اصغر فرهادی و برنده دو جایزه از جشنواره فیلم کن،«بادیگارد» به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا،«ایستاده در غبار» اولین فیلم سینمایی محمدحسین مهدویان، «لانتوری» فیلم پرحاشیه رضا درمیشیان از جمله فیلم هاییست که کاندیدای معرفی به اسکار هستند.

به بهانه تاخیر پیش آمده در معرفی کاندیداها و استقبال ویژه ای که از برخی آثار در حال اکران شده است و نشانگر توانایی این فیلم ها برای جلب نظر سینمای بین المللی است، با برخی از کارشناسان سینما درباره چگونگی انتخاب فیلم برای معرفی به اسکار و گزینه هایی که شانس بیشتری دارند، گفت و گویی داشتیم که در ادامه می خوانید.

اولویت باید ارتقای فیلم های ایرانی باشد

علیرضا رئیسیان کارگردان فیلم سینمایی «دوران عاشقی» که برای ساخت فیلمنامه جدیدش «مردی بدون سایه» پروانه ساخت گرفته است، درباره انتخاب فیلم های سینمایی ایرانی برای حضور در اسکار، به بانی فیلم گفت «فیلمى هرسال به اسکار معرفى شود که لحن اینجائی و ساختارى استاندارد که قابل درک در جهان باشد و زیاد سلیقه خاصى بر اسکار حاکم نیست ولى هماهنگى ولابى پخش کننده خارجى و جوایز جهانى واستقبال داخلى بسیار تأثیر گذار است».

وی درباره تاکید بر وجود مفاهیم فرهنگی و بومی ایران در فیلم های منتخب توضیح داد: «برخی از افراد اعتقاد دارند حتماگزینه های منتخب باید ارزش انقلابی و فرهنگی ما را داشته باشند. برخلاف آن چیزی که مدیربین الملل فارابی می گوید صرفا حضور مهم است، من فکر می کنم ارتقای فیلم های سینمایی ایرانی خیلی مهم تر است و کیفیت باید اولویت ما باشد. اسکار قواعدی دارد و براساس قاعده آنها که باید فیلم اکران عمومی داشته باشد و… باید آثار را انتخاب کرد».

وی ادامه داد: «متاسفانه با اعمال نفوذ فارابی و مدیر بین الملل تصمیمات دیگری گرفته می شود. شاخص باید شاکله سینمای ملی باشد. آکادمی اسکار هم براساس سلیقه خاصی عمل نمی کند و هدف شان عرضه درست و دیده شدن در شرایط استاندارد و طبیعی است و این مسائل مربوط به پخش کننده هاست و به این نکات توجه دارند. حتی برخی از فیلم های خودشان هم که اسکار می گیرد، شاید به نظر معمولی باشند، اما به هر حال سلیقه خاص اسکار آن را پسندیده است. در اسکار جنبه های هنری چندان مطرح نیست و پروپاگاندا پررنگ تر حس می شود».

علیرضا رئیسیان : برخی از افراد اعتقاد دارند حتماگزینه های منتخب باید ارزش انقلابی و فرهنگی ما را داشته باشند. فکر می کنم ارتقای فیلم های سینمایی ایرانی خیلی مهم تر است و کیفیت باید اولویت ما باشد. اسکار قواعدی دارد و براساس قاعده آنها که باید فیلم اکران عمومی داشته باشد و… باید آثار را انتخاب کرد

رفتن به اسکار لزوما خوشبختی نمی آورد!

«بدرود بغداد» ساخته مهدی نادری به تهیه کنندگی مرکز سینمای مستند و تجربی ۶سال پیش به عنوان نماینده ایران به آکادمی علوم و فنون سینمایی آمریکا معرفی شد.

نادری در مورد انتخاب فیلم های ایرانی برای شرکت در اسکار گفت: «مهم ترین نکته ای که باید در انتخاب فیلم ها برای شرکت در اسکار در نظر داشت، ساختار این فیلم هاست. تجربه سالهای اخیر در انتخاب های اسکار هم نشان داده است که بیشتر فیلم هایی با جنبه های ملودرام های اجتماعی و دراماتیک مورد نظر است. به نظر می رسد هدف نهایی درگیری فکری تماشاگر است».

وی در ادامه افزود: «خط مشی اسکار با خط مشی جشنواره فیلم کن، ونیز و… فرق داردو فیلمی باید از ایران انتخاب شود و این شایستگی را دارد که بتواند پخش کننده آمریکایی یا اروپایی پیدا کند. اصغر فرهادی با فیلم «فروشنده» نشان داد که این شایستگی را دارد و می تواند موفقیت هایی هم به دست آورد، البته این در شرایطی است که واقعا فیلمی بهتر از فیلم او در اسکار نباشد و رقبایش موفق تر جلوه نکنند. در این حالت حتما کمپانی های خارجی به سراغ او و سینمای ایران می آیند».

کارگردان فیلم سینمایی «افسانه شکارچیان گرگ» در ادامه ضمن تاکید به لزوم دانش از سینمای جهان و سلیقه بین المللی در انتخاب فیلم های ایرانی برای راه یابی به اسکار، گفت: «شهرت فرهادی می تواند ترغیب کننده باشد و گزینه قدرتمندی مثل «فروشنده» شرایط خوبی دارد. کسانی که به عنوان هیأت انتخاب و معرفی آثار به اسکار فعالیت می کنند، در سال های اخیر تجربیات خوبی به دست آورده اند. من واقعا امیدوار هستم از تجربیات به درستی استفاده کنند و مراودات سینمایی ما هر روز گسترده تر شود و جایگاه سینمای ایران با انتخاب فیلمی در حد استاندارد جهانی ارتقا یابد».

نادری درباره این دیدگاه که باید فیلم های ایرانی راهی اسکار بومی و مطابق با فرهنگ ملی باشند، توضیح داد: «من فکر می کنم این مسئله چندان مهم نیست. وقتی با مارکت ها و بازارهای جهانی سرو کار داریم، این مسائل چقدر اهمیت دارد؟! باید سلیقه عمومی مردم را در سطح کل دنیا در نظر بگیریم. مگر فیلمسازهایی که خارج از کشورشان فیلم می سازند نمی توانند فرهنگ کشوری که از آن برآمده اند و افکارشان در ان کشور شکل گرفته است را در فیلم نشان دهند؟ بیش از این مسائل درگیری حسی و فکری مخاطب مهم است. فیلم باید تاثیرگذار باشد و احساسات مخاطب را درگیر کند. امروز گسترش زبان سینما مهم نیست، انچه اهمیت دارد، گسترش و پرداخت به زبان مخاطب امروزیست».

وی افزود: «آن چه مهم است موضوع فیلم و سوژه ایست که کارگردان روی آن دست گذاشته است.پخش کننده هم به این مسئله فکر می کند. برای او مهم است که سوژه فیلم دغدغه افکار عمومی همه دنیا وقابل درک باشد. اگر دقت کنید کمتر فیلمی فقط به خاطر داشتن جایزه از کن توانسته در اسکار هم موفق باشد. ملاک هنری جشنواره هایی مثل کن خیلی متفاوت از جشنواره هایی مثل برلین، مونترال و… است. این جشنواره ها اصولا اثر را به اسکار هدایت می کنند. فیلمسازهایی مثل دئوید لینچ، لوئیس بونوئل و… کی به اسکار راه یافتند؟ دلیل این مسئله چیست؟ دلیلش تفاوت سلیقه حاکم بر جایزه اسکار نسبت به سایر جشنواره هاست».

نادری ادامه داد: «در دو سال اخیر سینمای ایران دست پری داشته و می تواند برای معرفی به اسکار گزینه های جذابی داشته باشد، من نظر شخصی ام نسبت به هیچ فیلمی و شانس موفقیت شان را نمی گویم، اما هر کدام از فیلم هایی که شاخص های لازم را داشته باشند، موفق خواهند بود. باید تلاش کنیم به پخش کننده های جهانی دست پیدا کنیم تا استعدادهای ایرانی به جهان معرفی شوند. لزوما رفتن به اسکار خوشبختی نمی آورد، گاهی شوربختی به همراه دارد و امیدوارم بعد از این به جای تنگ چشمی از موفقیت های یکدیگر خوشحال شویم».

مهدی نادری: باید تلاش کنیم به پخش کننده های جهانی دست پیدا کنیم تا استعدادهای ایرانی به جهان معرفی شوند. لزوما رفتن به اسکار خوشبختی نمی آورد، گاهی شوربختی به همراه دارد و امیدوارم بعد از این به جای تنگ چشمی از موفقیت های یکدیگر خوشحال شویم

فروشنده بهترین گزینه معرفی به اسکار

منتقدان سینمایی با اطلاعات به روزی که نسبت به سینمای جهان دارند، بهتر می توانند خوش شانسی یا بدشانسی یک فیلم در اسکار را پیش بینی کنند. سحر عصرآزاد درمورد شاخص هایی که شورای انتخاب اثار برای معرفی به اسکار باید در نظر داشته باشد، توضیح داد: «اول از همه فیلم ها باید داخل کشور اکران عمومی شده باشند و این یک قانون است و هرچه در گیشه داخل موفق تر باشند، احتمال خوش شانسی این فیلم ها در عرصه بین المللی بالاتر است. دومین شاخص می تواند حضور فیلم در یک جشنواره بین المللی معتبر و دریافت جایزه باشد که خودش یک موفقیت بزرگ محسوب می شودو شانس پیدا کردن پخش کننده خارجی هم بالا می رود و فیلم شانس دیده شدن در ابعاد بین المللی پیدا می کند. شاخص سوم سابقه و تصویر جهانی از فیلمساز است که بستگی به رزومه او دارد. اینکه در سطح بین المللی چقدر او را می شناسند، از اهمیت زیادی برخوردار است».

عصرآزاد در ادامه درباره لزوم بومی بودن فیلم هایی که قرار است به اسکار بروند، توضیح داد: «فیلمی که داخل ایران ساخته می شود،برگرفته از فرهنگ همین کشور است و لازم نیست حتما خیلی گل درشت نشانه های یا المان های فرهنگی در فیلم دیده شود».

وی افزود: «افرادی که در شورای انتخاب فیلم هستند، باید سینمای داخل را خوب بشناسند و از وجوه جهانی سینما و سلیقه مخاطب امروزی در تمام جهان اطلاعات داشته باشند. آنهایی تجربه حضور در فضای سینمای بین الملل را دارند، بهتر می توانند تصمیم گیری کنند».

این منتقد سینمایی در ادامه در پاسخ به این سوال که فیلمی مثل «چندمتر مکعب عشق» که سازندگان آن ایرانی الاصل نیستند ومعرفی چنین فیلم هایی به اسکار به عنوان نماینده سینمای ایران توضیح داد: «در مورد این فیلم فقط به عنوان یک مصداق، فکر نمی کنم مشکلی باشد. درست است که برادران محمودی اصالتاً افغانستانی هستند، اما هم فیلم در ایران تولید شده است، هم این افراد از ابتدا درایران زندگی کرده اند و با همین فرهنگ رشد کرده اند پس می توانند نماینده ایران باشند، اما این توضیح تنها در مورد این فیلم و این دو برادر صدق می کند شاید در مورد گزینه های دیگر این نگاه درست نباشد».

عصر آزاد در آخر در مورد فیلمی که از نظر او برای رفتن به اسکار گزینه بهتری است، توضیح داد: «فیلم های خوبی وجود دارند، اما «فروشنده» ساخته اصغر فرهادی از بسیاری جهات بهترین گزینه برای معرفی به آکادمی اسکار است»./بانی فیلم