نصف جهان: انتقال و ورود سالانه دستکم 52 هزار تُن پسماند صنعتي حاصل از فرايندهاي نفتي به اصفهان و تبديل آن به محصولات ديگر در کارگاه ها و واحدهاي صنعتي، به تأکيد کارشناسان چالش جديدي را در استان ايجاد کرده که آيا اين کار، فرصتي براي توسعه صنعتي است يا تهديدي زيست محيطي.

پسماند نفتي همان پسماند صنعتي حاصل از فرايندهاي نفتي در پالايشگاه ها و واحدهاي پتروشيمي است که اين پسماندها را مي توان با انجام فرايندهاي شيميايي به محصولات ديگر تبديل کرد. پسماند نفت جزو پسماندهاي ويژه محسوب مي‌شود.

به گفته کارشناسان، با توجه به اينکه بيشتر پسماندهاي نفتي از مواد هيدروکربني آروماتيک هستند، از اسيد سولفوريک براي تبديل آنها به محصولات ديگر استفاده مي شود که پسماند ثانويه حاصل از اين فرايند در صورت ورود به طبيعت و محيط زيست، باعث آلودگي خطرناکي در آب، خاک و هوا مي شود.

پاي پسماندهاي نفتي به اصفهان از 10 سال گذشته باز شد

يک استاد دانشگاه و پژوهشگر زيست محيطي درباره چگونگي ورود پسماندهاي نفتي به اصفهان، گفت: درحدود ده سال گذشته اداره حفاظت محيط زيست وقت اصفهان با ورود پسماندهاي نفتي به اين خطه با هدف تبديل آن به فرآورده هاي جديد در واحدهاي توليدي و صنعتي موافقت کرد و بدين ترتيب پسماندهاي نفتي ابتدا از تهران به اصفهان وارد شدند.

وي که خواست نامش ذکر نشود، افزود: اين کار به مرور زمان گسترش يافت و اکنون پسماند هاي نفتي از سراسر کشور از جمله عسلويه، ماهشهر، تبريز و اراک به اصفهان وارد مي شود.

وي با بيان اينکه حتي برخي واحدهاي فروشنده اين پسماندها حاضر هستند هزينه حمل و نقل را خودشان پرداخت کنند، اظهارکرد: بر اساس اعلام اداره کل حفاظت محيط زيست اصفهان، سالانه درحدود 52 هزار تُن پسماند نفتي با مجوز اين سازمان وارد استان و برآورد مي شود که دو تا سه برابر اين رقم به صورت غير مجاز وارد مي شود.

اين پژوهشگر مسائل زيست محيطي تأکيد کرد: پسماند ثانويه حاصل از فرآوري مجدد اين مواد، در کارگاه ها و واحدهاي صنعتي اگر کنترل نشده و وارد خاک يا آب شود، تبعات زيست محيطي و آلايندگي به همراه دارد، زيرا از ترکيبات اسيدي خطرناکي تشکيل شده است.

وي با بيان اينکه درحدود 80 درصد اين واحدهاي صنعتي در محدوده اصفهان، مورچه خورت، شهرک صنعتي رازي شهرضا، سگزي، نجف آباد و مبارکه هستند، گفت: به دليل پراکندگي اين کارگاه ها، هيچ مديريت واحدي بر آنها براي نظارت و کنترل دقيق وجود ندارد.

به گفته وي بيشتر اين واحدهاي صنعتي بدون مجوز و نظارت سازمان صنعت و معدن، استاندارد و محيط زيست کار مي کنند و محصولات آنها به کشورهايي مانند عراق، افغانستان و پاکستان صادر مي شود.

اين پژوهشگر از جمله راهکارهاي رفع چالش مربوط به واحدهاي توليدي استفاده کننده از پسماندهاي نفتي را تجميع آنها در يک يا چند مکان خاص، محدوديت در ورود اين پسماندها به استان و اولويت استفاده از محصولات آنها براي صنايع داخل استان يا کشور عنوان کرد.

ورود پسماندهاي نفتي به اصفهان محدود شود

کارشناس گروه آمايش سرزمين سازمان برنامه ريزي و مديريت استان اصفهان هم با بيان اينکه محصولات اين واحدها از نظر ارزش افزوده به عنوان توليدات نازل محسوب مي شوند و کاربردي در صنايع استان اصفهان ندارد، تصريح کرد: بيشتر آنها که شامل حلال هاي ارزان قيمت هستند به کشورهايي مانند افغانستان و پاکستان صادر مي شوند.

مجيد زماني با اشاره به اينکه اين واحدها بين سال هاي 85 تا 90 در استان اصفهان و قبل از تدوين سند آمايش سرزمين مستقر شده اند، گفت: تعداد آنها حدود 600 واحد ارزيابي مي شود که 300 واحد آنها در شهرک صنعتي رازي شهرضا و داراي جواز تأسيس هستند.

وي اضافه کرد: تحقيقات نشان داده که پسماند ثانويه اين واحدها بر روي هوا، آب و خاک آلودگي ايجاد مي کند.

■■■

مهدي رياحي، معاون فني اداره کل حفاظت محيط زيست استان اصفهان در اين باره گفت: با توجه به روند اخيري که براي انتقال پسماندهاي نفتي از واحدهاي پالايشگاه و پتروشيمي کشور به اصفهان ايجاد شده است، اين اداره تصميم به بررسي آن و علاج واقعه قبل از وقوع گرفته است.