خون مایع حیاتی برای بقای بشر است؛ بدون خون، بدن انسان از کار می افتد.

منطقه اصفهان و به نقل از "zmescience"، این مایع حیاتی زندگی، مواد مغذی را در بدن حمل می‌کند، مبادلات اکسیژن و دی اکسید کربن را انجام می‌دهد و همچون یک "شبه نظامی" سیستم ایمنی بدن ما را در از بین بردن عفونت‌ها یاری می رساند، اما همه افراد بشر خون یکسانی ندارند و فراوانی نوع خون در جمعیت‌های مختلف یکسان نیست.

توجه به گروه خونی زمانی اهمیت دارد که بحث انتقال خون مطرح می‌شود، در هنگام انتقال خون در صورت مخلوط شدن خون ناسازگار، خطر مرگ افراد را تهدید می‌کند. چهار گروه اصلی خون وجود دارد که شامل گروه‌های خونی A، B، AB و O هستند که گروه O شایعترین گروه خونی در دنیا است.

توزیع گروه‌های خونی در میان گروه‌های مختلف نژادی و قومی معمولا یکسان نیست. به عنوان مثال، 45 درصد از قفقازها دارای گروه خونی O هستند، اما 51 درصد از آفریقایی-آمریکایی‌ها و 57 درصد اسپانیایی‌ها گروه خونی O دارند. گروه O مورد نیازترین نوع خون در بیمارستان‌ها در تمام دنیا است، چرا که این شایع‌ترین گروه خونی یک اهدا کننده بزرگ هم محسوب می‌شود، به این معنی که با هر نوع گروه خون سازگار است. برعکس، خون AB مثبت به عنوان نوع تنها دریافت کننده عمومی نامیده می‌شود، زیرا فردی که دارای گروه خونی AB مثبت است، گیرنده صرف است و می‌تواند از تمام گروه‌ها خون دریافت کند و در عوض به هیچ‌یک نمی‌تواند انتقال دهد.

چگونه نوع خون تعیین می‌شود؟

گروه خون هر شخصی مانند رنگ چشم، به صورت ژنتیکی از والدین به ارث می‌رسد. گروه خون هر فرد نوع A ، B،  AB یا O بر اساس نوع خون مادر و پدرش است. به عنوان مثال، اگر مادر AB و پدر A است، می توان انتظار داشت که گروه خون فرزندان A، B  یا AB  باشد. اگر مادر AB و پدر O است، کودک گروه A یا B خواهد بود. هنگامی که پدر و مادر هر دو گروه خونی Aهستند، کودک O یا A دارد. در مورد گروه خونی B  نیز همین داستان صدق می کند.

خون اساسا از دو نوع سلول‌های خونی (قرمز و سفید)، پلاکت‌ها و مایعی به نام پلاسما تشکیل شده است. حدود نیمی از خون (45درصد) از سلول‌های خونی تشکیل شده است و 55 درصد باقیمانده پلاسما است. میلیون‌ها سلول خونی در مغز استخوان، ماده اسفنجی نرم که حفره‌های استخوانی را پر می‌کند، تولید می شود.

نوع خون انسان به واسطه پروتئین‌های موجود در گلبول‌های قرمز به نام آنتی ژن تعیین می‌شود. اگر آنتی ژن Aدر گلبول‌های قرمز وجود داشته باشد، فرد خون تیپ A دارد، در حالیکه اگرآنتی ژن B موجود باشد، به این معنی است که فرد دارای خون نوع B است. اگر هر دو آنتی‌ژن A و B وجود داشته باشد، نوع خون فرد AB خواهد بود و اگر هیچ یک از آنتی ژن‌ها وجود نداشته باشد، نوع خون O می‌شود.

علاوه بر طبقه بندی ABO، گروه دیگری از خون نیز وجود دارد که به عوامل (Rhus (Rh) مربوط است. این نام از میمونهای Rhesus که در آن‌ها برای نخستین بار این نوع پروتئین ها کشف شد. عامل Rhus D که مهمترین آن است، در 85 درصد افراد وجود دارد و Rh مثبت را نشان می‌دهند.  15 درصد باقیمانده Rh منفی هستند. گروه Rh گاهی بسیار مهم است. به عنوان مثال، اگر یک مادر دارای خون  Rh منفی باشد، زندگی نوزاد در معرض خطر قرار می‌گیرد. در چنین شرایطی، مادر آنتی بادی علیه خون کودک خود تشکیل می‌دهد.

برای تامین ایمنی انتقال خون، ضروری است بیمار نوع خون سازگار با خونش را دریافت کند. اگر نوع خون ناسازگار باشد، گلبول‌های قرمز خون با هم ترکیب می‌شوند و تولید لخته‌هایی می‌شود که رگ‌های خونی را متوقف می‌کنند و باعث مرگ می‌شود. به طور کلی، برای گروه های ABO، انتقال خون از قوانین زیر پیروی می‌کند:

فردی با نوع A می تواند به فردی با نوع A یا AB خون اهدا کند.

فرد دارای گروه خون B می تواند به افرادی با نوع B یا AB خون اهدا کند.

گروه خونی AB تنها می‌تواند به یک فرد با گروه خونی AB اهدا کند. با این حال، این افراد می تواند خون را از هر گروه خونی دیگری دریافت کند.

افراد دارای گروه خونی O می‌توانند به تمام گروه‌های خونی دیگر خون اهدا کنند. به این دلیل که نوع خون O هیچ سطح آنتی ژن در سلول‌های قرمز خون خود ندارد. با این حال، افراد گروه خونی O می توانند تنها از همنوع خود خون دریافت کنند.

در این میان افراد Rh مثبت می‌توانند از خون‌های مثبت یا منفی دریافت کنند، اما کسانی که خون Rh  منفی دارند، تنها می‌توانند خون Rh منفی دریافت کنند.

به منظور جلوگیری از تداخل گروه‌های خونی با یکدیگر، پزشکان خون را قبل از اینکه مجاز به اهدا یا دریافت خون شود، آزمایش می کنند. با این حال، در مواقع اضطراری زمانی که نوع خون بیمار ناشناخته است، از نوع خون O استفاده می شود.

بیش از 600 آنتی ژن شناخته شده، وجود دارد که وجود یا عدم وجود آن «انواع خون نادر» را تشکیل می‌دهد. بیشتر افراد دارای گروه ABO هستند، اما در بعضی موارد نادر، برخی از انواع خون ممکن است منحصر به فرد، مانند گروه های نژادی خاص باشد. برای مثال، بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری سلول داسیپی نیاز به اهدای خون آفریقایی-آمریکایی دارند. به این دلیل که هنوز هم ایده آل برای تطبیق نوع اهدای خون به گیرنده آن دقیقا و  با توجه  به هر دو نوع آنتی ژن و عامل Rh است.