يافته‌هاي يک پايان‌نامه نشان مي‌دهد که مشكل ترافيك و راهبندان هاي طولاني و به تبع آن ايجاد سر و صدا و آلودگي هوا، كيفيت محيط زندگي ساكنان منطقه 10 اصفهان را دچار افت شديدي كرده است.

به گزارش ايسنا، علي حامد پناهي دانشجوي کارشناسي ارشد رشته جغرافيا و برنامه‌ريزي شهري دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف‌آباد در پايان‌نامه خود تحت عنوان «ارزيابي فرسودگي بافت شهري (نمونه موردي: منطقه 10 اصفهان)» مجموعه مسائل و مشكلات اين منطقه در قالب موضوعات محوري ناهمخواني كالبد و فعاليت، ترافيك، آلودگي شديد، خروج تدريجي سرمايه و فعاليت، جايگزيني كاركرد سكونت به وسيله کاربري‌هاي تجاري و... را بررسي کرد.

بافت تاريخي و قديمي شهرهاي کشور که در اغلب موارد هسته اوليه و اصلي آن شهرها را تشکيل مي‌دهد از يک طرف جزو ميراث فرهنگي آن شهرها محسوب شده و حفظ، بهسازي کالبدي و توانمندسازي عملکردي آنها اجتناب‌ناپذير است و از طرف ديگر اغلب اين بافت‌ها با گذشت زمان و عدم نگهداري مناسب، دچار فرسودگي و اضمحلال کالبدي و عملکردي مي‌شوند.

شناسايي وضعيت کالبدي و عملکردي اين بافت‌ها به منظور برنامه‌ريزي و مديريت حفظ و نگهداري آنها از اقدامات اوليه و مهمي است که بايد صورت پذيرد.

حوزه تحت نفوذ شهرداري منطقه 10 اصفهان با وسعت دو هزار و 160 هکتار و جمعيتي حدود 216 هزار نفر در جنوب شرقي اصفهان واقع است. محدوده جغرافياي آن از شمال به اتوبان چمران، از جنوب به خيابان جي، از شرق به اتوبان آقابابايي و از غرب به خيابان سروش و زينبيه ختم مي‌شود. عمر و قدمت بالاي ابنيه، کيفيت ساخت‌وساز پايين ساختمان‌ها، معابر کم عرض و ... همه و همه حاکي از فرسودگي بافت اين منطقه است.

همچنين وجود شاخصه‌هاي تاريخي ارزشمند از جمله: منار باقوشخانه، خانقاه علي بن سهل و امامزاده ابراهيم(ع)، برج كبوتر در كنار كمربندي شرق و کوره‌هاي آجرپزي در نزديكي برج كبوتر به عنوان مظاهري از يك دوره تاريخي، بر لزوم و اهميت پرداخت به اين منطقه مي‌افزايد. اين منطقه نيز مانند ساير بافت‌هاي فرسوده از بي‌مهري گذر زمان در امان نبوده و داراي مشكلات كالبدي، اجتماعي و اقتصادي فراواني است که توجه ويژه مديريت شهري در راستاي ساماندهي آن را مي‌طلبد.

در اين پژوهش سعي شده با استفاده از شاخص‌هاي بافت فرسوده، فرسودگي بافت منطقه 10 اصفهان ارزيابي شود که اين شاخص‌ها عبارتند از : اقتصادي، اجتماعي ، كالبدي و زيست‌محيطي. در اين راستا از اسناد کتابخانه‌اي و مطالعات ميداني و روش تحليلي – توصيفي استفاده‌شده است. همچنين به منظور ارزيابي نظر ساکنان بافت از پرسشنامه استفاده‌شده و به منظور تعيين حجم نمونه از فرمول کوکران مورد استفاده قرار گرفته است.

نتايج حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرم افزارهاي Excell و SPSS تجزيه و تحليل شد در ادامه به منظور شناسايي تأثير عوامل استراتژيک بر بافت، از تکنيک SWOT بهره گرفته شده است.

بر اساس مطالعات پايه در زمينه‌هاي مختلف فكري، عمده‌ترين خصوصيات و ويژگي‌هاي بافت فرسوده منطقه 10 را مي‌توان بدين صورت تدوين و استخراج كرد: مهمترين مسئله كاربري زمين در محدوده مركز شهر، علاوه بر تمركز بسيار کاربري‌ها كه شدت استفاده از فضا را موجب شده است، وجود عناصر و فعاليت‌هاي ناهمخوان در درون محدوده است كه نظام كاربري زمين را با عدم تعادل مواجه كرده است. جابه‌جايي‌هاي اجتماعي به صورت خروج جمعيت ساكن داراي حس تعلق به مكان از مركز شهر و جايگزيني به وسيله جمعيت مهاجر فاقد حس تعلق به مكان، يكي از معضلات اصلي بافت فرسوده منطقه 10 است كه اين وضعيت، مشاركت در امر نوسازي و بهسازي بافت را از طرف ساكنان، با مشكلات جدي مواجه خواهد كرد.

عمده‌ترين ويژگي مركز شهر به لحاظ كاركردي، تخليه سكونت و جايگزيني آن به وسيله کارگاه‌ها، انبارها و ساير کاربري‌هاي وابسته به تجاري است كه در درازمدت افزايش سهم خانه‌هاي خالي و جايگزيني به وسيله كاركردهاي وابسته به تجاري را در پي خواهد داشت.

ناهمخواني فضاي موجود به ويژه محدوده بافت قديم با نيازهاي جديد شهرنشيني در قالب محورهاي ارتباطي و دسترسي، يكي از مسائل مهم در بافت است كه انگيزه بسياري از شهرونداني بوده كه بافت را ترك کرده‌اند.

علاوه بر اين، مشكل ترافيك و راهبندان هاي طولاني و به تبع آن ايجاد سر و صدا و آلودگي هوا، كيفيت محيط زندگي ساكنان اين پهنه را دچار افت شديدي كرده است.

مجموعه مسائل و مشكلات مذكور را مي‌توان در قالب موضوعات محوري ناهمخواني كالبد و فعاليت، ترافيك، آلودگي شديد، خروج تدريجي سرمايه و فعاليت، جايگزيني كاركرد سكونت به وسيله کاربري‌هاي تجاري، جابه‌جايي‌هاي اجتماعي، کاربري‌هاي ناهمخوان شهري و جدايي گزيني فضايي – اجتماعي خلاصه كرد.

اين پايان‌نامه به راهنمايي مهدي مؤمني در دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف‌آباد دفاع شد.