نصف جهان: اصفهان را پرچمدار صنایع دستی در جهان می‌دانند، استانی که بیش از یک سوم انواع صنایع دستی جهان را در خود گنجانده و در این صنعت حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، صدای گوشنواز ضربه‌های پی در پی چکش بر بدن آهن سرد، صدای دستگاه‌های نخ ریسی و سفالگری، آرامش کارگاه‌های میناکاری و… بخشی از تلفیق هنر، تاریخ و خلاقیت در شهر تاریخی است که آن را از بسیاری از شهرهای جهان متمایز کرده است.

اما این روزها کارگاه‌های صنایع دستی در اصفهان حال و روز خوبی ندارد و کرونا آه از نهاد فعالان صنایع دستی این استان بلند کرده است.

برای بررسی آخرین وضعیت تأثیر بحران کرونا بر صنایع دستی استان، گفتگویی با فریدون اله یاری، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان داشته‌ایم که متن آن را در ادامه می‌خوانید.

*چه تعداد کارگاه و فروشگاه صنایع دستی در استان اصفهان فعال است؟

در حال حاضر پنج هزار کارگاه تولیدی و بیش از یک هزار فروشگاه صنایع دستی در استان اصفهان فعال است که تمام توان خود را برای جلوگیری از تعطیلی این کارگاه‌ها به کار گرفته‌ایم اما باید توجه داشت که بحران اقتصادی ایجاد شده ناشی از شیوع کرونا بر فعالیت این مراکز تأثیرات منفی زیادی را گذاشته است و نمی‌توان دسته بندی کرد که کدام نوع صنعت دستی بیشتر آسیب دیده و کدام نوع آن کمتر.

*کرونا چه میزان به صنایع دستی استان اصفهان خسارت زد؟

بر اساس برآورد صورت گرفته بحران اقتصادی ناشی از شیوع کرونا تاکنون بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان به فعالان صنایع دستی استان اصفهان خسارت وارد کرده است.

*برای کمک به حل بحران این کارگاه‌ها چه اقداماتی را در دستور کار دارید؟

از زمان شیوع این بیماری و تشکیل جلسات مدیریت بحران آن نامه نگاری‌هایی را با شورای سیاستگذاری و ستادهای بحران در سطح ملی و استانی برای گوشزد کردن مشکلات فعالان صنایع دستی انجام دادیم که بخشی از آن مورد توجه قرار گرفت چرا که فعالان حوزه گردشگری و صنایع دستی جز نخستین مشاغلی بودند که در بحران شیوع کرونا آسیب دیدند.

البته باید توجه داشت که اقدامات صورت گرفته مُسکّن گونه است و از آن جمله می‌توان به بیمه فعالان صنایع دستی روستایی اشاره کرد که ثبت نام متقاضیان از یک ماه گذشته در استان اصفهان آغاز شده و هنوز آمار دقیقی از تعداد متقاضیان در دست نیست.

از سوی دیگر سامانه «سادرا» و «جانا» را برای ثبت نام فعالان حوزه گردشگری و صنایع دستی راه‌اندازی کرده‌ایم تا با ثبت نام در این سامانه از تسهیلات بانکی استفاده کنند که تاکنون ۳۵۰ نفر از استان اصفهان در این سامانه ثبت نام کرده‌اند.

از سوی دیگر تقسیط قبوض خدماتی کارگاه‌های صنایع دستی را نیز دنبال کرده‌ایم و این امر محقق شده است. همچنین برای کارکنان این کارگاه‌ها نیز پرداخت تسهیلات در نظر گرفته شده است که برای هر یک از کارکنان که بیمه هستند ۱۲ میلیون تومان و برای افرادی نیز که بیمه نیستند ۶ میلیون تومان وام در نظر گرفته شده است. برای آن دسته از فعالان حوزه صنایع دستی نیز که از بازار کار حذف شده‌اند بیمه بیکاری در نظر گرفته شده است.

پنج هزار کارگاه تولیدی و بیش از یک هزار فروشگاه صنایع دستی در استان اصفهان فعال استاما بحران اقتصادی ناشی از شیوع کرونا بر فعالیت این مراکز تأثیرات منفی زیادی را گذاشته است تعویق پرداخت اقساط بانکی کارگاه‌ها و فروشگاه‌های صنایع دستی نیز از دیگر اقدامات صورت گرفته است که این امر تا پایان سال به تأخیر افتاده است.

*بحران‌ های ایجاد شده ناشی از شیوع بیماری کرونا چه خلاءهایی را در تولید و عرضه صنایع دستی نشان داد؟

لزوم تغییر در روند عرضه و تولید صنایع دستی مهم‌ترین چیزی بود که شرایط کنونی حاکم بر جهان برای ما یادآوری کرد.

استفاده از فناوری‌های روز دنیا برای عرضه صنایع دستی را باید بیش از گذشته مورد توجه قرار دهیم که البته این امر زمانبر است و برای تحقق آن توسعه شرکت‌های بازاریابی آنلاین فروش صنایع دستی را در دستور کار داریم.

البته باید توجه داشت که بسیاری از هنرمندان همچنان به دلیل شرایط سنی و زندگی تمایل به استفاده از روش‌های سنتی برای عرضه هنر خود دارند و همراه ساختن آنها با رویکرد جدید نیازمند کار جدی و گذر زمان است.

همچنین باید یادآور شویم که ورود هنرمندان به کسب و کار دیجیتال می‌تواند آنها را با سلیقه روز آشنا کند تا تولید صنایع دستی همسو با ابعاد، رنگ و طرح مشتریان باشد.

*تاکنون چه تعداد شرکت بازاریابی آنلاین صنایع دستی در استان اصفهان مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند؟

در حال حاضر ۴۴ شرکت در بحث بازاریابی الکترونیک صنایع دستی در استان فعال است و در همه رشته‌ها رشد یافته‌اند. کرونا فرصت جدی است که می‌تواند یکبار برای همیشه تکلیف ما را در عرضه الکترونیک صنایع دستی مشخص کند.

در این زمینه نیز در بحران کرونا معرفی این شرکت‌ها برای دریافت تسهیلات را در دستور کار داریم وشرکت‌های دارای بیش از ۲۰۰ نفر پرسنل در این زمینه در اولویت است.

*آخرین وضعیت برگزاری نمایشگاه ملی صنایع دستی در سال جاری چگونه است؟ آیا این نمایشگاه برگزار می‌شود؟

نمایشگاه ملی صنایع دستی امسال به صورت مجازی برگزار می‌شود و تعطیل نشده است؛ از استان اصفهان نیز ۴۵ هنرمند برای حضور در این نمایشگاه شرکت کرده‌اند.

*میزملی صنایع دستی که در استان اصفهان فعال شده تا کنون چه دستاوردهایی را داشته است؟

این میز از هفته صنایع دستی و از خرداد ماه تاکنون همایش‌های مختلفی را برگزار کرده است، کارگروه‌های بازاریابی، تولید محصول، امور اداری و صادرات در میز ملی صنایع دستی راه اندازی شده که چندین همایش و گفت‌وگو را با حضور اساتید، هنرمندان و صاحب نظران برگزار کرده است.

این میز سعی دارد با سازمان صمت، دانشگاه هنر، دانشگاه اصفهان و اداره کل میراث فرهنگی استان اهداف خود را رقم بزند.

*در زمینه حمایت از صنایع دستی روستایی در استان اصفهان چه اقداماتی را داشته‌اید؟

توسعه برندهای صنایع روستایی را به صورت ویژه در دستور کار داریم، این صنایع را از طریق اقامتگاه‌های بومگردی جمع آوری و برندسازی می‌کنیم، برای مثال برندسازی فرش تولیدی در روستای «ویست» خوانسار را در دستور کار داریم که می‌تواند در سطح بین المللی خوش بدرخشد.

در این زمینه دو شرکت فعال همراه با همکاری اساتید دانشگاه هنر فعال شده‌اند و شناسایی ظرفیت‌ها را دنبال می‌کنند.

*برای حمایت از صنایع دستی تولید شده در قالب مشاغل خانگی در استان اصفهان چه برنامه‌ای را در دستور کار دارید؟

توسعه مشاغل صنایع دستی خانگی را نیز در دستور کار داریم، بیش از ۶۰ هزار هنرمند صنایع دستی در استان اصفهان وجود دارد که ۳۰ هزار نفر از این افراد در خانه‌هایشان مشغول کار هستند.

برخی از این افراد به عنوان پشتیبان دیگر شرکت‌ها و برخی دیگر به صورت انفرادی فعالیت دارند.

در این زمینه معرفی کارآفرینان برتر در این زمینه را در دستور کار داریم و طی یک هفته اخیر نیز یکی از بانوان استان که در زمینه سوزن دوزی فعالیت داشت نیز به عنوان کارآفرین برتر کشور معرفی شد.

زخم‌های اقتصادی کرونا روز به روز کهنه می‌شود و چنانچه برای درمان آن راهکاری اساسی اندیشیده نشود در آینده‌ای نه چندان دور با بحران جدی در همه عرصه‌های صنعت، اقتصاد، فرهنگ و هنر، مسائل اجتماعی و … رو به‌رو خواهیم شد./ مریم یاوری