لادن ایرانمنش: دور باطل جمع آوری کودکان کار؛ طرحی که هیچ‌گاه پاسخگو نبوده چرا که اگر بود 33 بار با شکست مواجه نمی‌شد. طرح ساماندهی کودکان کار از 22 خرداد ماه 98 به اجرا درآمد. این طرح که از جلسات درون سازمانی نهادهای متولی مثل استانداری، بهزیستی و فرمانداری و برخی دیگر از نهادها بیرون آمد در آن زمان با واکنش های چندان مثبتی روبرو نشد و به نظر می رسید که مخالفان آن بیشتر از موافقان باشند. اما با این حال این طرح به اجرا درآمد تا کودکانی که کودکی نکرده اند و به وادی کار کشیده شده اند جمع آوری شده و از آسیب دور بمانند.

اما بعد از 33 مرتبه، اجرای این طرح باز هم شکست خورد و به دلیل کاستی های فراوان به نتیجه درست نرسید و کودکان همچنان در خیابان ها کار می کنند.

پژوهش ها و آمار استخراج شده از این کودکان نشان می دهد که 90 درصد آنها مهاجر هستند، 60 تا 70 درصد نیز بدون مدارک هویت اند، 19 درصد مدارک اقامت داشته و 43 درصد از آنها در 6 ماه اخیر وارد ایران شده اند. 10 درصد ایرانی اند و 95 درصد از اتباع افغان و 3 درصد اهل پاکستان و 2 درصدشان هم فرزندان مادران ایرانی اند.

حدود دو ماه پیش هم محمدرضا حیدرهایی، سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با ایسنا، با ارائه گزارشی از وضعیت ساماندهی کودکان کار و خیابان توسط سازمان بهزیستی در سال 1401 اظهار کرد: براساس آخرین پیش‌بینی‌های انجام شده، در مجموع حدود 120 هزار کودک کار در کشور وجود دارد.به گفته وی، در سال گذشته، 14 هزار و 500 کودک خیابانی شناسایی شدند که حدود 10 هزار و 500 نفر از آنها از خدمات سازمان بهزیستی استفاده کردند و مابقی آنها تمایلی برای دریافت این خدمات نداشتند.

این عددها به خوبی نشان می دهد که با قشری سر و کار داریم که جمع آوری شان سخت و طاقت فرسا است و به گفته مدیر یک مدرسه کودکان کار، جمع آوری این کودکان با اسم سامان‌دهی راهکار غلطی است که دایم تکرار می شود.

کلمه «تکرار» در گفته های سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور هم آمده است زیرا او معتقد است اگر دو الی سه هفته تمرکز خود را بر جمع‌آوری کودکان کار و خیابان قرار دهیم، ممکن است برای مدت زمانی شاهد حضور آنها در کف خیابان‌ها نباشیم؛ حال آنکه مشکل آنها حل نشده و تنها مدل کاری‌شان تغییر کرده است. به طوری که اگر آنها در گروه سنی نوجوان باشند ممکن است در فروش و جابجایی مواد مخدر از آنها استفاده شود و اگر کم سن و سال‌تر باشند به کارگاه‌های زیرزمینی یا زباله‌گردی ورود پیدا کنند.

محمد حسن داوودی، مدیر مدرسه کودکان کار راه حل این موضوع را در حمایت از سمن ها می داند. به گفته داوودی، سمن‌های بسیاری وجود دارند که توانایی توانمندسازی از نظر علمی و دانشی و تجربی را دارند ولی زیرساخت‌هایش را ندارند. بخش دولتی زیرساخت‌هایش را به سمت جمع آوری می‌برد؛ اسم آن را هم ساماندهی می‌گذارد. در حالی که هیچ فرقی در عمل وجود ندارد و در اصل جمع آوری است.

به گفته این حامی کودکان کار، دستگاه دولتی زیرساخت خود را به بدترین شکل اشغال می‌کند اما آن را در اختیار سمن‌ها قرار نمی‌دهد در حالی که این سمن‌ها هستند که به دنبال حل ریشه‌ای معضلات اجتماعی هستند. پس مشخصاً دولت باید به دنبال حل ریشه‌ای معضلات به کمک سمن‌ها باشد. متأسفانه موازی کاری به شدت زیاد است. گاهی می‌بینیم که یک خانواده محروم از 10 سمن و خیریه کمک دریافت می‌کند و محروم دیگری هیچ کمکی دریافت نمی‌کند. چه کسی باید این اطلاعات را مرتب و هماهنگ کند.