مدير موزه ملي ايران از برپايي نمايشگاه مجموعه اشياي فرهنگي- تاريخي استردادي از ايتاليا در اين موزه خبر داد.

جبرئيل نوکنده گفت: مشکل خروج غيرقانوني اشياي تاريخي- فرهنگي از کشورهاي مختلف ازجمله دغدغه‌هاي مهم يونسکو و کشورهاي عضو است و يونسکو به‌منظور فراهم آمدن شرايط بازگشت چنين اشيايي به کشورهاي مبدأ و پيشگيري از فروش چنين اشيائي کنوانسيون‌هايي را اجرايي کرده است.

نوکنده گفت: بر اساس کنوانسيون «يونيد روا» درصورتي‌که در دادگاه اثبات شود آثار به‌صورت غيرقانوني از کشور مبدأ خارج‌شده و مالک از قاچاق بودن آنها مطلع نبوده و آثار را با هدف سودجويي يا انگيزه‌هاي منفي خريداري نکرده، هزينه‌هايي که دارنده آثار به‌صورت جانبي پرداخت کرده از سوي کشور مبدأ بازپرداخت مي‌شود و در ادامه آثار موردنظر به کشور مبدأ برگردانده مي‌شود.

مدير موزه ملي ايران افزود: در خردادماه 1387 مجموعه بزرگي از آثار تاريخي مشکوک قاچاق توسط پليس در يک فروشگاه عتيقه‌فروشي در شهر «مونتزا» توقيف شدند و در تحقيقات پليس مشخص شد آثار مذکور توسط فردي ايتاليايي پاکستاني‌الاصل در بانکوک (تايلند) خريداري و به کشور ايتاليا منتقل شده است.

وي گفت: با توجه به اينکه اين آثار مکشوفه باستان‌شناسي با مبدأ خارجي فاقد مدارک و اسناد نشان‌دهنده صادرات قانوني آنها از کشورهاي مبدأ بودند، لذا موضوع از طرف پليس و دادگاه ايتاليا پيگيري شد. اصالت بسياري از اشياي مذکور طي بررسي توسط کارشناسان موزه هنر شرق‌شناسي رم تأييد شد. در اين بررسي‌ها مشخص شد آثار موردنظر متعلق به کشورهاي ايران، افغانستان، عراق و چين هستند و درنهايت بر اساس اين کنوانسيون با تفکيک آنها، قرار شد آثار هر منطقه به کشورهاي مبدأ برگردانده شوند.

به گفته وي، کارشناسان اداره کل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگي- تاريخي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري پس از آگاهي از اين موضوع از طريق وزارت امور خارجه، نظر کارشناسي خود را به‌طرف ايتاليايي اعلام و درنهايت دادگاه کشور ايتاليا رأي صادره در خصوص تعلق بخشي از آثار توقيفي به نفع کشورمان را تأييد کرد.

طبق گفته نوکنده مجموعه در آبان ماه 95 در سفارت جمهوري اسلامي ايران در شهر رم تحويل نماينده موزه ملي ايران شد و از طريق مرز هوايي در تاريخ 16 آبان ماه وارد کشور و نهايتاً موزه ملي ايران شد. تعدادي از آثار از سوي بخش حفاظت و مرمت موزه ملي ايران مرمت و استحکام‌بخشي شد. مقرر است از امروز 14 دي‌ماه تا 23 بهمن‌ماه در موزه ملي ايران به نمايش درآيد. مدير موزه ملي ايران افزود: تعدادي از آثار استردادي مربوط به هزاره سوم و هزاره اول پيش از ميلاد است و شمار بيشتر آنها متعلق به دوره ميانه اسلامي (ايلخاني و تيموري) است. اين مجموعه شامل 30 قلم شيء شامل ظروف سفالي بي‌لعاب و لعاب‌دار، مهر جوهرگين، پيکرک، النگو و انگشتري است. تعداد کمي از اشياي اين مجموعه (6 عدد) معاصر هستند.

نوکنده افزود: با توجه به اينکه اين استرداد و انتقال بي‌سابقه، براي اولين بار پس از لازم‌الاجرا شدن کنوانسيون 1995 يونيدروا در خصوص استرداد اموال فرهنگي و تاريخي در حوزه حقوق داخلي دول عضو صورت گرفته، داراي اهميت و اعتبار ويژه حقوقي است که رويه قضائي جديدي را درزمينه استرداد اموال فرهنگي مسروقه يا غيرقانوني درسته بين‌المللي به دنبال داشته است.