وقتی افراد به سونا فکر می‌کنند اغلب تصوری کلاسیک از یک معاشرت گروهی پس از تمرین ورزشی به ذهن شان متبادر می‌شود و یا تجمل یک محیط مجلل را تصور می‌کنند. سونا پس از یک تمرین شدید ورزشی گزینه‌ای محبوب است، زیرا افزایش گردش خون ناشی از گرمای شدید باعث کاهش درد عضلانی، بهبود دامنه حرکتی مفاصل و کاهش درد می‌شود. یک پژوهش نشان داد که استفاده منظم از سونا می‌تواند باعث حفظ توده عضلانی شود.

 با این وجود، آیا می‌دانستید استفاده مکرر از سونا می‌تواند جان شما را نجات دهد؟ استفاده از سونا و فواید آن برای سلامتی ریشه در فرهنگ کشور‌های مختلف دارد و مطالعات تحقیقاتی طولانی مدت نیز تاثیرات مثبت آن را تایید می‌کند.

تاریخچه سونا

اغلب مردم زمانی که صحبت از سونا می‌شود به فنلاند فکر می‌کنند. در واقع، واژه سونا فنلاندی است و به معنای "حمام" است. با توجه به وجود بیش از ۲ میلیون سونا برای جمعیت ۵.۵ میلیون نفری آن کشور این واژه شایسته تداعی است. با این وجود، برخی شواهد باستان شناسی نیز وجود دارند که نشان می‌دهند مایا‌های باستان اولین مردم شناخته شده‌ای بودند که در حدود ۳۰۰۰ سال پیش زمانی که خانه‌های عرق گیری ساختند فواید سونا را تشخیص دادند. اولین سونای ساخته شده در آفریقا نیز برای تسهیل تعریق به منظور کمک به خلاص شدن بدن از شر بیماری‌های عفونی طراحی شده بود.

توسعه سونای مدرن به لطف حمام‌های رومی و یونانی صورت گرفته است. حمام‌های آنان برای پاکسازی بدن طراحی شده بودند، اما حمام‌ها به یک مکان اجتماعات تبدیل شدند. حمام‌های ترکی در داخل ساختمان‌های زیبا و آراسته به عنوان پناهگاهی امن برای سم زدایی و زیبایی بدن ایجاد شده بودند. امروزه سونا‌ها از یک اتاق کوچک چوبی تشکیل شده اند که توسط بخاری‌های الکتریکی معمولی یا مادون قرمز گرم می‌شود.

پژوهش‌هایی در مورد مزایای استفاده از سونا

مزایای مرتبط با استفاده منظم از سونا گسترده است. با این وجود، در اینجا بر کاهش مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی تمرکز صورت خواهد گرفت.

نتیجه پژوهشی صورت گرفته بر روی بیش از ۲۳۰۰ مرد میانسال در شرق فنلاند که به طور متوسط به مدت ۲۰ سال تحت نظارت قرار داشتند درباره عوامل خطرزای ابتلا به بیماری قلبی صورت گرفته است. پژوهشگران دریافتند که خطر مرگ ناگهانی قلبی، بیماری عروق کرونر کشنده، بیماری قلبی عروقی کشنده (CVD) و مرگ و میر ناشی از تمام علل در افرادی که از سونا استفاده می‌کردند کاهش می‌یابد.

جالب توجه است که کاهش خطر نیز وابسته به دوز استفاده بود. به عنوان مثال، برای مردانی که ۴ تا ۷ بار در هفته از سونا استفاده کردند در مقایسه با مردانی که یک بار در هفته از سونا استفاده کرده بودند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب کشنده به طور قابل توجهی کمتر بود. شاید مهم‌تر از همه آن باشد که خطر مرگ و میر به هر علتی در میان استفاده کنندگان مکرر سونا ۴۰ درصد کمتر بود.

بنابراین، چگونه نشستن چند بار در هفته به مدت ۲۰ دقیقه در سونا باعث کاهش عوارض ناشی از دارو‌های تجویزی و سایر مداخلات پزشکی غربی می‌شود. حضور در سونا در دمای ۴۵ درجه سانتی گراد و بیش‌تر و رطوبت نسبی ۱۰ تا ۳۰ درصد پاسخ فیزیولوژیکی مشابه ورزش‌های قلبی عروقی با شدت متوسط تا زیاد مانند دوچرخه سواری، شنا یا دویدن را ایجاد می‌کند.

گرمای زیاد دمای سطح پوست را افزایش می‌دهد و ضربان قلب می‌تواند به ۱۰۰ تا ۱۵۰ بار در دقیقه افزایش یابد. یک فراتحلیل (متا آنالیز) از پژوهش‌های متعدد مسیر‌های احتمالی را برای این که چگونه حضور منظم در سونا می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی و مرگ و میر را کاهش دهد شناسایی کرده است از جمله:

کاهش فشار خون

بهبود عملکرد اندوتلیوم (لایه درون رگی) پوشش نازک غشای داخل قلب و عروق خونی و آرامش جریان خون

کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب

تعدیل مثبت سطح کلسترول خون؛ افزایش HDL یا کلسترول خوب و کاهش LDL یا کلسترول بد

تاثیر مثبت بر سیستم عصبی خودمختار

این مزایا منطقی هستند، زیرا اختلال در تنظیم این مسیر‌ها می‌تواند منجر به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا و سایر عوامل خطرزا برای عروق کرونر و بیماری‌های قلبی عروقی شوند.

آیا باید زمان بیشتری را در سونا بگذرانید؟

اگر به سونا دسترسی دارید و می‌خواهید آن را در برنامه روزانه خود بگنجانید ابتدا مانند پیش از آغاز هر نوع رژیم ورزشی تازه با پزشک خود مشورت کنید. به یاد داشته باشید استفاده از سونا همان پاسخ فیزیولوژیکی را القا می‌کند که در یک تمرین شدید تجربه می‌کنید. استفاده از سونا برای افرادی که سابقه فشار خون پایین، حمله قلبی یا سکته اخیر دارند و افرادی که عملکرد تعریق آنان تغییر یافته یا کاهش یافته است توصیه نمی‌شود. زنان باردار و کودکان نیز باید از سونا پرهیز کنند.

یک نکته احتیاطی دیگر: در یک جلسه معمولی، فرد حاضر در سونا به طور میانگین می‌تواند نیم کیلوگرم عرق یا ۱.۱ پوند عرق ترشح کند در نتیجه، نوشیدن آب و آبرسانی به بدن بعد از جلسه سونا امری ضروری است.