دریا قدرتی پور: مدارس غیر انتفاعی داستانی کهنه و نخ نما دارند؛ کلاس هایی که با پول اداره می شود و نام لاکچری را یدک می کشد.

چند روز پیش وزارت آموزش و پرورش قیمت شهریه مصوب مدارس غیردولتی اصفهان در سال تحصیلی 1402-1401 در مقطع ابتدایی متوسطه اول را بین چهار میلیون و 900 هزار تومان تا 11 میلیون تومان و در مقطع متوسطه دوم بین سه میلیون تومان تا 17 میلیون تومان تعیین کرد اما به گفته والدینی که با این مدارس ارتباط دارند، کمتر بخش آموزشی به این ارقام توجه می کند و بیش از شهریه اعلام شده از والدین دریافت می شود.

با وجود اینکه چند سالی می‌شود وزارت آموزش و پرورش برای برقراری عدالت آموزشی و یکسان‌سازی شهریه مدارس غیر دولتی الگویی را طراحی کرده تا مدیران مدارس بر اساس آن از خانواده‌ها شهریه دریافت کنند اما عملا این الگو در کمتر مدرسه غیر دولتی اجرایی شده است. توجیه مسئولان این مدارس این است که این مراکز به نسبت خدماتی که ارایه می دهند شهریه می گیرند، مدارسی که به درجه یک، دو و سه تقسیم می‌شوند و مصداق این ضرب المثل هستند که هر چه پول بدهی آش می خوری.

برخی از این مدارس، استخر، کلاس های رباتیک، زبان دوم و سوم، مجموعه های بازی، اردوهای مختلف و غیره دارند و به نوعی فوق لاکچری به شمار می روند و چون بر اساس الگوی مصوب وزارت آموزش و پرورش، شهریه مصوب شده آنها شامل سرویس، غذا و لباس دانش‌آموزان نمی‌شود،آنها برای برنامه های فوق برنامه شان هر طور که بخواهند می برند و می دوزند.

این مدارس مبالغ هنگفتی را در قالب پیش ثبت نام از اولیای دانش آموزان دریافت می کنند و آنقدر قدرت نشان می دهند که حتی اگر خانواده از پرداخت شهریه های هنگفت شکایت کند به جایی نمی رسد. ، زیرا کسانی که این کار را انجام می دهند می دانند چگونه خانواده ها را متقاعد کنند.

 همین افزایش قیمت صدای خیلی از خانواده‌ها را درآورده است، چرا که بسیاری از خانواده ها بر این باورند با برنامه‌های جانبی مدارس، 4 تا 5 میلیون تومان به شهریه مصوب آموزش و پرورش اضافه خواهد شد و آنها دیگر به خاطر شرایط اقتصادی توان پرداخت این شهریه را ندارند.  البته این مشکل خانواده‌هایی است که وضع مالی آنچنان خوبی ندارند اگر نه برای برخی از اولیای دانش‌آموزان فرقی ندارد که این ارقام چقدر بالا و پایین شود. آنها فقط می‌خواهند دانش‌آموزشان از خدمات مدارس غیر دولتی درجه یک بهره ببرند. آنهایی هم که ندارند، می‌روند و می‌گردند تا مدرسه دولتی یا هیأت امنایی مناسب برای فرزند خود پیدا کنند. اگر هم مدرسه‌ای دولتی باب میل‌شان نباشد، ترجیح می‌دهند مدرسه ای غیردولتی با درجه دو یا سه که با جیب و درآمدشان هماهنگ است پیدا کنند.

در کنار خانواده ها، دایرکنندگان مدارس غیردولتی می‌گویند شهریه‌های مصوب پاسخگوی هزینه‌های تمام شده‌شان نیست و به همین دلیل بعضی از آنان الگوی شهریه تعیین شده را رعایت نمی‌کنند و از سوی دیگر خیلی از خانوارها هم معتقدند شهریه‌ها بیش از حد زیاد است و اگر این روند ادامه داشته باشد احتمالاً آن‌ها مجبورند در آینده فرزندانشان را در مدارس دولتی ثبت‌نام کنند که پُر واضح است در این صورت شاهد افزایش تراکم کلاس‌های مدارس دولتی بویژه در کلانشهرهای اصفهان باشیم.

 شاید ترس از وقوع همین اتفاق است که امروز خیلی از کارشناسان و مسئولان حوزه آموزش و پرورش از ضرورت حمایت از مدارس غیردولتی از سوی دولت سخن می‌گویند هر چند معتقدند در درجه نخست، دولت باید مدارس دولتی را زیر پر و بالش بگیرد.

حالا تنها راه چاره غیرانتفاعی ها زیاد کردن شهریه هاست تا بتوانند همچنان سرپا بمانند، مدارسی که اگر خانواده ای برایشان ناز کند و پول کافی شهریه را نداشته باشد، به سرعت دانش آموز دیگری را جایگزین می کنند. در منوی پر و پیمان این مدارس لاکچری هم انواع خدمات و کلاس ها وجود دارد تا توجیهی برای افزایش شهریه ها باشد. خدماتی که گاهی جامه عمل به آنها پوشانده نمی شود و در اغلب این مدارس بوی تخلف هم می آید.

هم اکنون بیش از 17 هزار مدرسه غیر انتفاعی در کشور وجود دارد که از مجموع این تعداد بیش از  دو هزار مدرسه غیرانتفاعی سهم اصفهان است که گرانترین این مدارس به ترتیب در نواحی 3 ، 1، 2 و 5 شهر واقع هستند.

سالیانه 170 تا 180 پرونده مربوط به تخلفات مدارس غیرانتفاعی در آموزش و پرورش تشکیل می شود و این نشان می دهد که این وزارتخانه به صورت جدی با پرونده مدارس متخلف برخورد می کند اما بخش زیادی از این پرونده ها با تذکر شفاهی یا کتبی به مدیران به نتیجه می رسد و اساساً بخش محدودی از مدارس غیر انتفاعی هستند که مبالغ بیشتری از شهریه مصوب آموزش و پرورش دریافت می کنند و کار پرونده های آنها بعضا به جاهای باریک می کشد.

نظارتی در کار نیست

با اینهمه وقتی پای کلاس های فوق برنامه پیش می آید خانواده ها مجبورند مبلغ مذکور را به هر قیمتی بپردازند و اینجا خبری از نظارت هم نیست و نظارت های سنتی هم کاری از پیش نمی برد.

کلاس های تاریک، نبود حیاط و یا حیاط های بسیار کوچک از جمله مشکلات برخی از مدارس میلیونی هستند که گاهی تنها مزیتشان تعداد کم دانش آموزان در کلاس هاست؛ مدارس غیر انتفاعی غیر استانداردی که معمولا از طریق تغییر کاربری یک آپارتمان ایجاد شده یا خانه ویلایی که نامش را به مدرسه غیرانتفاعی تغییر داده است.

با وجود این شرایط، برخی از این مدارس والدین را نقره داغ می کنند. مادر یکی از دانش آموزانی که از مهر ماه وارد کلاس دوم می شود و در یکی از همین مدارس پرآوازه ثبت نام کرده است، از پرداخت 12میلیون تومان شهریه، احساس بازنده بودن دارد. او با آب و تاب شکل و شمایل مدرسه فرزندش را با حرکات دست روی هوا ترسیم می کند و می گوید امکانات مدرسه چندان خوب نیست ولی ما که سال پیش 5 میلیون تومان شهریه داده ایم، چرا امسال باید ۱۲ میلیون تومان بدهیم در حالی که خدمات مدرسه نسبت به پارسال تغییری نکرده است. تنها توجیه او برای اینکه آرام بگیرد این است که این مدرسه نسبت به مدارس دولتی جمعیت بسیار کمتری دارد و به این خاطر که فرزندش در پایه درس می خواند می تواند با پایه محکم تری ادامه دهد.

پدر دانش آموز دیگری که او نیز دبستانی است و در یکی از مدارس غیردولتی اسم درکرده، پیش ثبت نام شده است شهریه 18میلیون تومانی را که پرداخته زیاد و گزاف می داند. او پارسال در همین مدرسه 14میلیون تومان شهریه داده است و نمی داند امسال با این که هیچ خدمت تازه ای قرار نیست ارائه شود، چرا باید 4میلیون تومان اضافه بپردازد.  ولی به گفته خودش همین هم جای شکرش باقی است چون می خواهد فرزندش خوب بار بیاید و خوب درس بخواند.

در حال حاضر در مدارس دولتی به طور میانگین 30 تا 40 دانش آموز در هر کلاس حضور دارد اما در مدارس غیر انتفاعی که عمدتاً در مساحت های محدود هستند، در هر کلاس تنها 10 تا 15 دانش آموز حضور دارند و خانواده ها اعتقاد دارند چون معلم می تواند بیشتر به آنها توجه داشته باشد با تمام مشکلاتی که دارد به پرداخت پول های نجومی حتی بیش از مصوبات تعیین شده می ارزد.

رقم های درشت، خدمات کم

با یک حساب کتاب ساده می شود دخل یک مدرسه را حساب کرد. اگر این مدسه به طور متوسط از هر دانش آموز 15 میلیون تومان بگیرد،  با 200 دانش آموز حدود 3 میلیارد تومان درآمد دارد و حالا اگر برای هر دانش آموز حدود 12 میلیون تومان بگیرند، 24 میلیارد درآمد خواهد داشت. اما این مبالغ حتی به جیب معلمان این مدارس هم نمی رود و شواهد و اظهارات معلمان گواه آن است در این مدارس حقوق آنها به طور کلی کمتر از دستمزد کارگران است.

در کنار خانواده ها اما موسسین این مدارس هستند که می گویند در شرایط حاضر دخلشان با خرجشان یکی نیست و این باعث می شود که نه اولیا راضی باشند نه مربیان. آنها هم توجیهات خودشان را دارند؛ اینکه آنها باید اجاره ورزشگاه، اوراق امتحانی، هزینه های حمل و نقل در ساعات ورزش، آب و برق و هزینه های اجاره و هزینه های جانبی این مدارس را بپردازند و بنابراین باید به هر نحوی شده دخلشان را با خرجشان جور کنند تا بتوانند روی پا بایستند و ادامه دهند.