خبرنگاران سیاسی خبرگزاری آنا با غلامحسین کرباسچی شهردار اسبق تهران در دفترش در خیابان جردن به گفتگو نشستند و از دادگاه او در سال 77 گرفته تا انتخابات سال آینده را به بحث گذاشتند. آنچه پیش روی شماست آن بخش از این گفتگو است که به نقش هاشمی رفسنجانی در سپهر سیاسی ایران می پردازد:

عده‌ای می‌گویند پرونده شما در شهرداری تهران، نخستین رو در رویی و تسویه حساب با آقای هاشمی رفسنجانی بود؛ درست است؟

بله. نوعی تسویه حساب با ایشان و نزدیکانشان.

قبول دارید که رودر رویی با آیت‌ا... هاشمی برای کنار زدن ایشان از عرصه تصمیم‌گیری‌ها تا حدودی با موفقیت همراه بود و این اواخر نیز کار را به جایی رساند که هم آقای هاشمی ردصلاحیت شد و هم خود ایشان اعلام کردند که نمی‌توانند برای ردصلاحیت‌شدگان کاری انجام دهند؟

آقای هاشمی چنین چیزی گفتند؟!

بله در جریان ردصلاحیت‌های انتخابات مجلس دهم.

به نظرم تعبیر شما درباره ایشان درست نیست. جایگاه آقای هاشمی در نظام برای مردم مشخص بود. جایگاه ایشان وابسته به پست و سمت و اتاقی که ایشان در آن قرار داشت نبود. جایگاه آقای هاشمی مربوط به خودشان بود. شاید ایشان در دوره‌ای در سمت اجرایی قرار نداشتند اما به این معنا نبود که جایگاه خود را از دست داده باشند.

به‌هرحال آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی در تمام مقاطع بعد از پیروزی انقلاب، دستکم نفر دوم بعد از رهبری بوده‌اند. چقدر این گزاره را قبول دارید که در نزدیک به ده سال پایانی، مخالفان ایشان در به حاشیه راندن ایشان از عرصه قدرت توفیق داشتند؟

بحث درباره نفر اول یا دوم بودن ایشان چندان صحیح نیست. آقای هاشمی، آقای هاشمی بود. برای ایشان هم اول، دوم یا سوم بودن اصلاً مهم نبود. آنچه درباره ایشان اهمیت دارد، نوع تفکر و تعقل آقای هاشمی در برخورد با مسائل بود. آقای هاشمی الگویی از تعقل و اعتدال در نظام جمهوری اسلامی و حتی در سال‌های پیش از انقلاب بوده است. حتی آن زمان هم آقای هاشمی نماد یک فرد متفکر و عاقل بود. برخی در آن زمان بسیار احساساتی بودند، آن زمان یکی از علمای امروز را دستگیر کرده بودند و ایشان بعد از آزادی بارها تکرار و تأکید کردند که مبارزه بی‌فایده است و ما باید به امور حوزوی بپردازیم اما آقای هاشمی همواره مشوق و روحیه دهنده به مبارزان بودند. به یاد داریم شهادت آیت‌ا... سعیدی در ایام مبارزه ضربه بزرگی به جریان بود اما آقای هاشمی در همان زمان با روحیه بشاشی وارد جمع مبارزان شد و گفت خوشا به حال آقای سعیدی که شهادت نصیبشان شد؛ همین جمله سبب شد تا تغییری در فضا ایجاد شود. آقای هاشمی همواره از روحیه مقاوم و پولادین برخوردار بود و مواظب بود که مبادا در مقابل این تهاجم ها و برخوردها راه خود را گم کند یا اینکه به مسیر چپ یا راست برود...

برخی معتقدند که آقای هاشمی بعد از انتخابات ریاست جمهوری 84 به چهره مردمی تبدیل شد؛ چقدر این جمله را قبول دارید؟

به نظر من این گزاره را به غلط برخی مطرح می‌کنند. برخی رسانه‌ها زمانی به آقای هاشمی می‌تاختند و می‌گفتند ایشان فردی غیرمردمی بوده اما امروز به چهره‌ای مردمی تبدیل شده است. در حالی که نگاهی به نتایج انتخابات در دوره‌های مختلف نشان می‌دهد که آقای هاشمی در دوره‌های مختلف مورد اعتماد مردم بوده است. کدام چهره سیاسی به اندازه آقای هاشمی خود را در معرض رأی افکار عمومی قرار داد و رأی اعتماد گرفت؟

آیا ماجرای رأی نیاوردن مرحوم آیت‌ا... هاشمی در انتخابات مجلس ششم نوعی تسویه حساب با وی در پی رویدادهای مجلس چهارم و موارد مشابه آن نبود؟

اولاً که آقای هاشمی رأی آورد ولی استعفا کرد. واقعیت امر این بود که آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی در آن شرایط (مجلس چهارم) قصد دخالت در آن کشمکش‌های میان دو جناح را نداشتند و تمرکز خود را بر سازندگی کشور پس از مرگ امام(ره) گذاشتند. اما در جریان مجلس پنجم متوجه شدند جریان حاکم بر مجلس به حذف و انتقام گیری از جناح مقابل قانع نیست و به طور کلی قصد مانع‌تراشی برای پیشرفت و توسعه و جریان اجرایی کشور را دارد لذا نمی‌توان گفت آقای هاشمی بعد از انتخابات مجلس ششم تغییر ماهیت داد بلکه با جریانی که قصد مانع‌تراشی برای توسعه کشور را داشت برخورد کرد. به علاوه به نظر من این اجحاف است که تصور کنیم آقای هاشمی در ماجرای ردصلاحیت‌های مربوط به مجلس چهارم نقش داشتند، ایشان تنها به عنوان رئیس‌جمهوری وقت سکوت کردند. این سکوت برای این بود که تصور می‌کردند لازم نیست به عنوان رئیس جمهور در رقابت‌های سیاسی میان این دو جناح ورود کنند. به هر حال انتخابات در دوره‌های متفاوت با توجه به فضای سیاسی هر دوره‌ای ممکن است برنده و بازنده‌ای داشته باشد. همانطور که در مجلس سوم با توجه به فضای سیاسی دوره امام(ره)، مجلس ترکیب دیگری داشت، اما وقتی ایشان احساس کرد این اتفاقات می‌رود که به طور کلی بخش قابل توجهی از نیروهای انقلاب را از دور خارج کند و روند کاری مجلس چهارم هم از مسیر اعتدال و سازندگی خارج می‌شود برای مجلس پنجم زمینه تعدیل ترکیب مجلس را فراهم کردند. در این مقطع کارگزاران وارد میدان انتخابات شدند؛ خوب بعد هم دیدیم که بعد از 84 ایشان سیبل حملات راستگرایان افراطی قرار گرفتند؛ ...

این را می‌پذیرید که دلخوری طیف چپ از آقای هاشمی، مربوط به ماجرای انتخابات مجلس چهارم و موارد مشابه بود؟

بله. البته من معتقدم بخشی از این دلخوری‌ها به صف‌بندی‌های سیاسی قبل هم باز ‌می‌گردد.