دریا قدرتی پور: آفات، مزارع و باغات اصفهان را قرق کرده است. طغیان آفات در باغات اصفهان آنقدر مشهود است که به گفته مسئولان جهاد کشاورزی اصفهان در برخی از باغات شاهد خسارات 60 درصدی هم بوده ایم.

تابستان امسال، گرمای هوا تب درختان و باغات اصفهان را بالا برد. گرمای 40 درجه ای که بیش از 15 روز ادامه داشت باعث شد که درختان به خزان برسند و برگ هایشان بریزد. این در حالی است که وقتی برگ های درختان به عنوان عضو فتوسنتز کننده گیاه نتواند غذاسازی کند، دچار ضعف می شود و ضعف گیاه باعث جلب و جذب آفات و بیماری های ثانویه است.

به گفته مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان اصفهان، البته موضوع طغیان آفات، تنها مربوط به کشور ما نیست و صنعتی شدن و مسئله گرمایش کره زمین در تابستان امسال مناطق پربارش جهان را نیز دچار خشکسالی کرد اما در ایران و اصفهان به این علت که در مدار خشک زمین قرار دارند، شرایط در چند سال اخیر بسیار حادتر شده و به گسترش آفت‌های ثانوی دامن زده که البته برخی از اینها به آفات کلیدی و خسارت زا تبدیل می‌شوند.

آفاتی چون چوبخوارها، پوست خوارها و یا بیماری فتیله نارنجی در درختان میوه یا کرم خراط در باغات گردو و سیب متأثر از شرایط خشکسالی گسترش یافته اند و شرایطی بر اقلیم ما حادث شده که کشت درختان میوه معتدله و سردسیری جواب نمی‌دهد و لازم است الگوی کشت در این وضعیت تغییر کند.

گرچه به گفته کارشناسان کشاورزی اگر باغدار مدیریت اصولی باغ و تراکم کشت را رعایت کند، سبب کاهش بروز آفات می‌شود، اما با این همه امسال کشاورزان نتوانستند در برابر کرم گلوگاه به عنوان اصلی ترین آفتی که به درختان انار زد مقاومت کنند و این آفت به طور متوسط بین 25 تا 30 درصد به باغات اَنار شهرضا خسارت زد و در برخی باغ‌ها هم این خسارت ها به 60درصد رسید.

به گفته مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان اصفهان، مدیریت تغذیه، آب و کنترل آفت در قالب مدیریت تلفیقی باغ سبب می‌شود که کمترین میزان خسارت را شاهد باشیم. در عین حال اگر مبارزه با آفات به شکل درست و در زمان مقرر صورت نگیرد به تعداد تخم ریزی آفات اضافه می شود و منجر به خسارات بیشتر به کشاورزان می شود.

اما با وجود اینکه گفته می شود کشاورزان اصفهان در زمینه‌های کنترل و مبارزه با آفات پیشرو هستند، خشکسالی ها نمی گذارد که آنها بتوانند به شکل درستی از طغیان آفات جلوگیری کنند و  در این بین آفتکش ها هم نتوانسته به این معضل پایان بخشند.

آفتکش هایی که خود آفت می شوند

اینها همه در حالی است که گاهی آفتکش ها خود آفتی برای محصولات کشاورزی می شوند. به گفته عضو هیئت علمی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران و متخصص سم شناسی، آفتکش هایی که اکنون مورد استفاده کشاورزان قرار می گیرد به صورت بین المللی ممنوع است. احسان ترابی تأکید می کند به دلیل اینکه در شرایط تحریم هستیم شرکت‌های بزرگ تولیدکننده آفتکش در دنیا نمی‌توانند محصولات خود را به ایران وارد کنند.

به گفته این کارشناس، استفاده مکرر از سموم شیمیایی همچنین به میکروارگانیسم‌ های خاک آسیب می‌رساند و حاصلخيزی خاک را از بين می‌برد. از طرفی افزايش مقاومت آفت به آفتکش منجر به استفاده از دوزهای بالاتر و مخلوط چند سم كه طيف وسیع‌تر كشندگی را دارند می‌شود و این چرخه اگر ادامه یابد نه تنها منجر به کاهش آفات نمی شود بلکه محصولات کشاورزی را هم غیر قابل استفاده خواهد کرد.

حال اگر سرنخ سرعت گرفتن روند از بین رفتن محصولات کشاورزی از طریق آفت ها در اصفهان را دنبال کنیم با مسئله ای به نام ساختار معیوب برخورد خواهیم کرد. ساختاری که می تواند با تغییر الگوی کشت، مدیریت درست و استفاده از روش های مکمل در زمانی که کودهای شیمیایی خاصیت خود را از دست داده اند مؤثر باشد. از سوی دیگر روش های بیولوژیکی در کنار سموم شیمیایی می تواند راهکار مؤثری برای کاهش آفات باشد.

یکی از عمده ترین علل شیوع یک آفت، شرایط محیطی است و تا زمانی که این شرایط به نفع گیاه اصلاح نشوند عملاً مبارزه و کنترل آفت امکانپذیر نخواهد بود. متأسفانه در متدهای استفاده صرف از سموم شیمیایی برای مقابله با آفات هیچگونه توجهی به این امر نمی شود ولی در روش های مدرن در مبارزه با آفات یکی از ارکان مبارزه همین اصلاح شرایط محیطی به نفع گیاهان است. در این روش به دلیل استفاده از سموم ارگانیک و با توجه به خاصیت دورکنندگی که اکثر سموم ارگانیک آفات دارند، آفات به صورت موقتی هم که شده امکان نزدیک شدن به گیاهان و تغذیه از آنها را ندارند که این امر روی کاهش آمار نقش بسیار مهمی ایفا می کند.