دریاقدرتی پور: برای سعید فرقی نمی کند که یک قالب پنیر داشته باشد یا یک بسته ماکارونی یا یک روغن. اینکه چیزی دستگیرش شود برایش کافی است. چشم های ملتمسش را می دوزد توی چشم های کسانی که پله های سوپرمارکت را پایین یا بالا می روند. چشم های سعید و لحن ملتمسانه اش کار خودش را می کند و تقریباً اکثر آدم هایی که برای خرید می روند، سعید را از قلم نمی اندازند.

 لباسی که حالا بر تن این کودک و امثال او دوخته شده، متفاوت از قبل است؛ کودکانی که تا دیروز آدامس و شکلات و فال می فروختند و حالا سر از سوپرمارکت ها و مراکز خرید درآورده اند؛ روشی جدید برای بقا و خرید ترحم.

آنها تقریباً یک گروه را تشکیل می دهند که در ساعت های پررفت و آمد هر کدام به نوبت و در فواصل متفاوت نقش آفرینی می کنند. فقط کافی است نیم ساعتی وقت بگذاری و در کنار مراکز خرید، چشم بدوزی به کودکانی که از این راه کاسبی می کنند تا کالاهایی که به دستشان می رسد، دوباره با بهایی کمتر از مبلغ خرید توسط سوپری ها از آنها خریداری شود و در قفسه های فروش جا بگیرد.

اکثر سوپرمارکت های شهر حالا با این کودکان اخت شده اند و از این معامله دو سر سود ابایی ندارند. کودکانی که تحت رهبری یک نفر حالا یا خانواده و یا مافیا یاد گرفته اند که چطور کاسبی جدیدی را به بهترین شکل ممکن راه بیاندازند. حالا آنها را دیگر نه در اتوبوس ها می بینی و نه در پارک ها. شکل متفاوت تکدی گری آنها باعث شده که روزانه تا چند صد هزار تومان کاسب باشند و به واسطه زد و بندهایی که دارند موفق تر عمل کنند.

در حال حاضر اکثر این کودکان متکدیانی هستند که از آنسوی مرزها به اصفهان وارد می شوند و حاشیه نشینانی را تشکیل می دهند که به دلیل فقر اقتصادی و فرهنگی و به اجبار خانواده هایشان در این چرخه قرار می گیرند. گرچه برخی از این کودکان هم مربوط به خانواده های کم درآمدی هستند که ازاین طریق می خواهند قدری ازهزینه هایشان را تامین کنند و جالب اینکه درآمد این کودکان بنا به گفته مدیرکل بهزیستی استان اصفهان بیش از مستمری ماهیانه ای است که از طریق بهزیستی یا کمیته امداد به این خانواده های آسیب پذیر پرداخت می شود.

چند وقت پیش بود که مدیرکل بهزیستی استان اصفهان با اشاره به لاینحل ماندن معضل کودک کار و خیابانی، اعلام کرد مقابله با کودک کار و خیابان مقابله با معلول است، درحالی که باید به علت بپردازیم.

ولی ا... نصر در حالی در رابطه با مقابله با کودکان کار و خیابان صحبت کرد که به این نکته هم اشاره کرد که مهمترین مشکل ما تکرار چرخه ورود کودکان کار اتباع خارجی به کار و خیابان است که این معضل همچنان لاینحل مانده است.

هم اکنون به طور میانگین  ماهیانه 420 هزار تومان مستمری به این خانواده ها پرداخت می شود و این در حالی است که با تورم کنونی این خانواده ها از پس هزینه هایشان برنمی آیند و همین وضعیت عاملی می شود برای تولد این پدیده نابهنجار؛ کودکانی که به گفته مدیر کل بهزیستی اصفهان گاهی حتی روزانه درآمد یک میلیون به بالا دارند وهمین موضوع مشکلات برای شناسایی و پوشش کودکان کار را بیشتر می‌کند.

جالب اینکه مسئولان بهزیستی هم از زد‌و‌بند‌هایی که میان کودکان‌ کار و خیابان و برخی مغازه‌دار‌ها وجود دارد کاملاً باخبر هستند اما سود سرشاری که نصیب هر دو طرف می شود کار را برای بهزیستی برای جمع آوری این کودکان سخت کرده است. کودکانی که جمع آوری می شوند، مدتی را در مراکز تحت پوشش بهزیستی و یا شهرداری سپری می کنند و بعد دوباره وارد چرخه ای تکراری می شوند و دور باطلی را رقم می زنند.

اتفاقی که سال ها است تکرار می شود و به گفته مدیر کل بهزیستی، تنها این سازمان نیست که در امر جمع آوری این کودکان نقش دارد و شهرداری را نیز متولی فراهم کردن و تجهیز مکانی برای ساماندهی کودکان کار می داند. در سوی دیگر قضیه شهرداری هم پای دیگر ارگان ها را وسط می کشد و این طناب هر بار از یک سو کشیده می شود و هر ارگانی حل این مشکل را بر گردن دستگاه دیگری می اندازد.

اما شاید جای خالی نظام جامع رفاه بیش از مقصران قبلی نمود داشته باشد؛ سیاه چاله ای که هر روز این کودکان و خانواده هایشان را در خود فرو می کشد تا باز هم آنها در خیابان و اطراف شهر پرسه بزنند و با عناوین مختلف کاسبی کنند؛ مساله ای که باعث شده  هر روز شاهد شیوه های جدید کار این کودکان باشیم؛ فعالیت هایی که بیشتر به گدایی شباهت دارد تا کار.

شهرام آذربایجانی، آسیب شناسی است که این موارد را تایید می کند و او نیز مقصر اصلی این پدیده را شرایط و وضعیت اقتصادی می داند؛ وضعیتی که برای کلانشهری مثل اصفهان که شهری مهاجرپذیراست، بیش از شهرهای کوچک تر نمود داشته است. به گفته این آسیب شناس، وقتی شرایط اقتصادی کشور دچار چالش می‌شود ظهور و بروز کار کودک به روش‌های مختلف، اتفاقی غیرطبیعی نیست چرا که اوضاع بد اقتصادی باعث می‌شود کودکان، هم مشهودتر و هم روش‌هایشان متنوع‌تر شود به‌طوری که اگر قبلاً آن‌ها از سر و کول مردم آویزان می‌شدند و با لباس‌های ژنده و ظاهری کثیف از آن‌ها کمک می‌خواستند اکنون به سمت رفتار‌های مودبانه‌تر و شمایل‌هایی مرتب‌تر رفته‌اند، چون دریافته‌اند این کار لازمه کسب درآمد است. به‌گفته او بچه‌های کار و خیابان از ما مواد غذایی مطالبه می‌کنند، چون ما به مردم یاد داده‌ایم به این کودکان پول ندهند، پس آن‌ها میانبر می‌زنند، از مردم کالا تقاضا می‌کنند و آن را به پول تبدیل می‌کنند.