دریا قدرتی پور: باران هم از پس آلودگی هوای اصفهان برنیامد و با وجود اینکه پنجشنبه هفته پیش به نسبت روزهای قبل تر باران خوبی در اصفهان بارید اما مطابق شاخص های آلودگی هوا در اصفهان این شهر همچنان آلوده بود با این تفاوت که این بار باران های اسیدی هم به روزهای زمستانی اصفهان اضافه شد.

این باران ها که اکنون به امری عادی برای اصفهان تبدیل شده هر سال زمستان مثل خوره به جان آثار تاریخی و ساختمان ها و شهروندان می افتند و به گفته کارشناسان گاهی هوای بارانی با وجود آلاینده ها حتی خطرناک تر از روزهای بدون باران است.

بررسی‌ داده‌های آلودگی هوا در سال جاری در اصفهان نشان می‌دهد وضعیت این شهر به نسبت شهرهای دیگر و در مقایسه با کلانشهرهایی که آنها هم از آلودگی رنج می برند بغرنج تر است و با اینکه به گفته کارشناسان مازوت سوزی در اصفهان مصادف است با مرگ تدریجی شهر و شهروندان آن، اما با سردتر شدن هوا و افزایش مصرف گاز و برق گویی گریزی از آن نیست و همین باعث شده که شاخص های کیفیت هوای اصفهان هر روز بالاتر می رود و وضعیت قرمزتری را نشان می دهد.

در این میان کافی است در این هوای آلوده باران هم ببارد تا حالت اکسیدهای گوگرد به دلیل واکنش در اتمسفر و فاز محلول در آب به اسید تبدیل شود؛باران هایی که pH آن در حدود 5/5 است و نه تنها فرسایش خاک را به دنبال دارد بلکه باعث از بین رفتن پوشش گیاهی و احتمال بروز سیل هم می شود.

هر بار با بارش اولین باران ها در زمستان اصفهان این باران های اسیدی بر سر شهر می ریزد؛ صبح پنج شنبه 15 دی ماه نیز همین اتفاق افتاد و بر اساس گزارش کیفیت هوای کلانشهر اصفهان در ایستگاه های پایش دائم که در پایگاه اینترنتی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان منتشر شد، شاخص کیفی هوا در روز بارانی اخیر هم همچنان عددهای ناسالم را نشان می داد و بارانی هم که آمد اسیدی بود.

باران اسیدی با اصفهان چه می‌کند؟

به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان با ادامه روند کنونی آلودگی‌ هوا و وجود باران های اسیدی ممکن است در اصفهانی که روزی بهشت زمین بود، دیگر حتی هیچ گیاهی رشد نکند.

احمد خاتون‌آبادی با اشاره به اینکه در اصفهان معمولاً از نیمه آذر تا نیمه دی ماه پدیده اینورژن رخ می‌دهد و گاهی بیش از این نیز ادامه می‌یابد و به علت اینکه اصفهان در یک دشت وسیع و کاسه مانند واقع شده است؛ صنایع اغلب در بالادست این شهر قرار می‌گیرند و باد قالب در اصفهان از غرب به شرق است، بنابراین وضعیت آلایندگی در شهر اصفهان مخصوصاً در زمان اینورژن مشکل‌ساز می‌شود.

این کارشناس محیط زیست، با اشاره به اینکه کارخانه‌ها، خودرو و کامیون‌ها به همراه وسایل دارای دودکش با منبع سوخت فسیلی، مازوت، زغال سنگ و مواد نفتی دو نوع ماده اکسید گوگرد و نیتروژن تولید می‌کنند که با رطوبت پاییزی و زمستانی و همچنین نور خورشید ترکیب‌شده و یک فرآیند فوتوشیمیایی اتفاق می‌افتد می گوید: این اکسیدها به باران تبدیل می‌شوند. متأسفانه زمانی که اکسید نیتروژن به اسیدسولفوریک و اسید نیتریک تبدیل می‌شود آنگاه بارانی که باید برای اصفهان رحمت باشد موجب زحمت شده و مزارع کشاورزی، گنبدهای فیروزه‌ای شهر و باغات را به نابودی می‌کشاند و  اگر می‌بینیم امروز همواره کارگاه‌های مرمت کاشی‌های مسجد امام (ره) همواره برپا است، دلیلی جز تاثیر باران‌های اسیدی بر این کاشی‌ها ندارد.

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان همچنین از وجود غبار اسیدی در اصفهان خبر می دهد و تاکید می کند: گازها و بخارهایی که از دستگاه‌هایی با سوخت فسیلی خارج می‌شوند خیلی افزایش ارتفاع پیدا نمی‌کنند و اگر باران نیاید به غبار اسیدی تبدیل می‌شوند.

به گفته این کارشناس، غبار اسیدی حاصل شده از باران و آلاینده ها به نمای ساختمان‌ها، بقایای سنگی می‌چسبد و موجب فرسایش و کاهش عمر مفید این مصالح می‌شود. همچنین غبار اسیدی بر چرم، کاغذ و لباس افراد می‌چسبد و ایجاد آسیب می‌کند.

از گفته های این کارشناس به خوبی متوجه خواهیم شد که مواد آلوده‌کننده هرچه بیشتر در هوا بمانند ترکیبات ثانویه‌ای مثل اسید ایجاد می‌کنند و این در شهری مثل اصفهان که ایستایی هوا وجود دارد مصادف است با مرگ تدریجی. به این خاطر که باران و غبار اسیدی نظم طبیعت را به هم می‌زنند برای مثال باران اسیدی پس از فرود بر زمین خاک‌ها را تغییر داده در دریاچه و رودخانه‌ها موجب هلاکت آبزیان شده و اکوسیستم گیاهی را به هم می‌زند و حتی اگر تالاب گاوخونی را احیا کنیم، باران اسیدی تنوع زیستی آن را نیز به‌شدت تهدید می‌کند.