خورشید کیایی:خرید تضمینی کالاهای اساسی و استراتژیک اقدامی است که دولت برای حمایت از تولیدکننده، جلوگیری از نوسان‌های شدید قیمت محصولات کشاورزی، ایجاد تعادل در نظام تولید و تنظیم بازار و جلوگیری از ضرر و زیان کشاورزان دنبال می کند.

هر ساله قیمت‌های خرید تضمینی از سوی دولت تغییر می کند و اعلام می شود و دستگاه مربوطه که همان سامانه بازرگانی دولتی است اقدام به خرید خواهد کرد.

با وجود اینکه در شهریور ماه امسال وزیر جهاد کشاورزی مصوبه شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی در خصوص قیمت تضمینی کلزا و سویا و سیاست های حمایتی دولت در این زمینه را اعلام کرده اما به این علت که هنوز دولت در این زمینه اقدامی انجام نداده، کشاورزان به علت تأخیر در دریافت مطالباتشان رغبتی به کشت کلزا ندارند.

کلزا تنها گیاهی است که در تناوب با گندم و جو می‌تواند به عنوان محصول پاییزه کشت شود چون نقش بسیار مؤثری در کنترل آفات خاکزی ایفا می کند. دانه های کلزا بسیار ارزشمند بوده و پس از استحصال روغن از آنها، کنجاله موجود خوراک دام می شود. این کنجاله ها سرشار از پروتئین می باشند.

دست اندرکاران بخش کشاورزی می گویند: خودکفایی دانه های روغنی نیازمند پرداخت به موقع مطالبات، اعلام نرخ خرید تضمینی و تأمین نهاده ها است اما تأخیر در پرداخت مطالبات مانع تحقق خودکفایی شده است.

بنابر آمار سالانه یک میلیون و 300 هزار تا یک میلیون و 500 هزار تن روغن در کشور مورد استفاده قرار می گیرد که 90 درصد آن از طریق واردات و 10درصد از طریق تولید دانه های روغنی در داخل تأمین می شود.

با توجه به آنکه افزایش ضریب خودکفایی روغن در داخل و جلوگیری از خروج ارز از کشور نیازمند حمایت مسئولان از تولید دانه های روغنی است؛ اما تأخیر در پرداخت مطالبات منجر به کاهش رغبت کشاورزان به تولید شده است. درحالی که گسترش کشت کلزا علاوه بر تأمین نیمی از نیاز کشور منجر به کاهش واردات نهاده های دامی می شود.

مجری طرح دانه های روغنی، تأمین نهاده های تولید و خرید به هنگام و مناسب دانه های روغنی را از جمله حمایت های مؤثر در راستای افزایش ضریب خوداتکایی برشمرد.

به گفته سعدا... منصوری کشورهایی که امروزه جزو بزرگ ترین تولیدکنندگان دانه های روغنی هستند، بیش از یک قرن در زمینه کشت و تولید این محصولات مطالعه و بررسی کرده اند، درحالی که ایران به صورت جدی حداکثر سابقه بیش از سه دهه در تولید دانه های روغنی دارد که به کارگیری روش های علمی و برنامه ریزی های دقیق در رشد تولید دانه های روغنی تأثیر بسزایی دارد.

بنابر آمار سطح زیرکشت کلزا در سال 1401، 130 هکتار و آمار برداشت 240 هزار تن محصول بود که نسبت به سال 1400، 55 هزار تن کاهش داشت، همچنین سال زراعی 1402 به 150 هزار تن تقلیل یافته است.

در سال گذشته نیز ابتدا قیمت خرید تضمینی هر کیلو کلزا 22 هزار تومان تعیین شد که با بررسی های صورت گرفته این قیمت به 30 هزار تومان افزایش یافت که بر این اساس کلزاکاران در انتظار پرداخت مابه التفاوت 8000 تومانی بابت فروش و تحویل هر کیلو از کلزای خود هستند.

امسال برآورد افزایش سطح زیرکشت کلزا نسبت به سال های گذشته تا قبل از پرداخت مطالبات گندمکاران و ابتدای فصل کشت به دلیل قیمت دو برابری کلزا نسبت به گندم 200 درصد بود که با تأخیر در پرداخت مطالبات اکنون این میزان افزایش به کمتر از 40 درصد نسبت به سال گذشته رسیده است که روند کاهشی دارد.

در همین رابطه عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی گفت: براساس آمار 841 میلیارد تومان از مطالبات کلزاکاران معادل 27 درصد رقم پرداختی باقی مانده که این امر منجر به نارضایتی کشاورزان شده است.

عطاءا... هاشمی اعلام کرده: با توجه به نیاز نقدینگی کشاورزان در آغاز سال زراعی به منظور کشت پاییزه پیگیر پرداخت هرچه سریع تر مطالبات کلزاکاران هستیم.

اما آنطور که از شواهد برمی آید به رغم پیگیری های مکرر از شرکت بازرگانی دولتی در ارتباط با موضوع مطالبات کلزاکاران و عللل تأخیر در پرداخت به عنوان عامل تأثیرگذار در کشت اما مسئولان حاضر به پاسخگویی نشده اند.

این درحالی است که بنابر سیاست های کلی برنامه هفتم و تأکید وزیر جهاد کشاورزی مبنی بر خوداتکایی 90درصدی دانه های روغنی انتظار می رود که زیرساخت های لازم فراهم شود تا کشاورزان نسبت به کشت دانه های روغنی رغبت داشته باشند، درغیراین صورت همچنان برای تأمین روغن مصرفی و کنجاله سویا مجبور به واردات هستیم که این عامل نیز به خروج بیشتر ارز و ضرردهی اقتصادی منجر خواهد شد.