مریم محسنی: معاون پرستاری وزارت بهداشت از کمبود 70 هزار نیروی پرستاری در کشور خبر داده و رئیس سازمان نظام پرستاری از کمبود 100 هزار پرستار. نیروهایی که قرار است یکی از پایه های اصلی نظام سلامت باشند اما تعدادشان محدود است و با استانداردها فاصله دارد. موضوعی کهنه و نخ نما شده از مسئله ای حل نشده که به افزایش مرگ و میر بیماران می انجامد.

معیارهای مختلفی برای اعلام تعداد پرستار در کشورهای مختلف وجود دارد؛ نسبت پرستار به تخت بیمارستانی، پرستار به جمعیت و پرستار به پزشک از جمله شاخص های استاندارد جهانی است که در کشورهای مختلف اعداد متفاوتی دارد.

در حال حاضر در کشور ما به ازای هر تخت بیمارستانی 2/5 پرستار لازم است که شامل 1/8 نفر پرستار دانشگاهی و 0/7 نفر نیروی غیرحرفه ای می شود.

وزارت بهداشت اعلام کرده که در حال حاضر تعداد پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی در کشور، در استان های مختلف در بازه 6/0 تا 5/1 نفر است؛ یعنی به ازای هر تخت بیمارستانی، در برخی استان‌ها 6/0 نفر پرستار(کمتر از یک پرستار) و در برخی استان‌های دیگر 1/5 پرستار (بیشتر از یک پرستار به صورت میانگین) داریم.

در سال های اخیر به خصوص از حدود هشت سال پیش ساخت بیمارستان و افزایش تخت های بیمارستانی به خصوص در بخش دولتی از جمله اولویت های وزارت بهداشت بوده است و بر اساس اعلام این وزارتخانه فقط در حدود پنج شش سال پیش، بیش از 40 هزار تخت بیمارستانی به مراکز درمانی نظام سلامت کشور اضافه شده و بر اساس اعلام بهرام عین‌اللهی، هم اکنون هزار مرکز درمانی و 150 هزار تخت بیمارستانی به منظور خدمت رسانی به مردم، در سراسر کشور فعالیت می‌کنند.

رشد تخت های بیمارستانی و بیمارستان ها کمبود پرستاران در کشور را نیز جدی تر کرد تا جایی که گفته می شود اکنون آژیر بحران نظام سلامت به صدا درآمده است.

به گفته معاون پرستاری وزارت بهداشت راه حل این مشکل، ارائه اجازه افزایش جذب نیروهای پرستاری به میزان حداقل سالانه 10 هزار نفر یعنی معادل خروجی دانشکده های پرستاری است.

عباس عبادی ضمن تشریح جزییات استخدام پرستاران در آزمون جدید این وزارتخانه و با اشاره به معضل کمبود پرستار در کشور این نکته را هم تأکید کرده که 25 هزار نفر مجوز استخدامی پیگیری شده که از این تعداد 50 درصد سهم گروه پرستاری است و هشت هزار و 880 نفر پرستار مستقیم در بخش درمان، سه هزار و 500 نفر در اورژانس پیش بیمارستانی و 270 نفر همیار بهیار در این دوره بعد از سال ها استخدام خواهند شد.

حال سئوال اینجاست که آیا این مجوزهای استخدامی می تواند کمبود پرستاران را رفع کند؟ آنطور که معاون پرستاری وزارت بهداشت اعلام کرده با توجه به توسعه تخت های بیمارستانی به ویژه در دو سال گذشته این تعداد نیرویی که جذب می شود در بهترین حالت شاید بتواند جبران کننده نیرو به ازای تخت های جدید باشد و این در حالی است که سالانه تعدادی از پرستاران هم بازنشسته می شوند.

عبادی با تأکید بر اینکه جذب نیروی جدید تنها کمک می‌کند که کمبود پرستار عمیق‌تر نشود، گفته: همچنان باید فضای استخدام بیشتر فراهم باشد، در این زمینه امیدواریم به زبان مشترک با سازمان‌های فرا وزارتی برسیم که درک کنند مردم از کمبود نیروی پرستاری آسیب می‌بینند؛ بنابراین، برای صیانت از حقوق مردم خواهش می‌کنم سازمان امور استخدامی و سازمان برنامه و بودجه با وزارت بهداشت همکاری کند تا جذب حداکثری نیرو در این بخش اتفاق افتد.

به گفته کارشناسان کمبود نیروهای پرستاری باعث می شود که پرستاران مجبور به اشتغال در چند شیفت شوند و گاهی شیفت اجباری هم داشته باشند؛ این موضوع باعث خستگی بیش از اندازه پرستاران می شود و علاوه بر صدمات جسمی و روحی از نظر دور از خانواده نیز دچار مشکل و آسیب می شوند مسئله ای که به خصوص در دوران کرونا به خوبی مشاهده شد و به مهاجرت حجم زیادی از پرستاران و کادر درمانی بیمارستان ها انجامید.

از سویی دیگر کمبود نیروی انسانی در پرستاری می تواند باعث کاهش کیفیت خدمات در بیمارستان ها و مراکز درمانی شود. زیرا وقتی نیرو خسته باشد طبیعتاً نمی تواند خدمات مطلوبی هم ارائه دهد و از این نظر نیز بیمار دچار آسیب می شود و هم پرستار پیش از موعد فرسوده خواهد شد.