علی ودایع: چشم انداز روشنی برای نقطه پایان جنگ غزه وجود ندارد. هیچ‌کس نمی‌داند جنگ چه زمانی و چگونه پایان خواهد یافت. مشخص نیست که در عمل نابود کردن سازمان قدرتمندی به اسم حماس که بازوی سیاسی و نظامی دارد آیا قابل تحقق است؟

اسرائیل تعمداً مردم فلسطین را در هرکجا که باشند هدف قرار می دهد. آخرین آمار از عدد 12 K هم عبور کرده است؛ آمار غیر رسمی خیلی بالاتر از این عدد فاجعه آمیز است.

مردم فلسطین خون بهای جنون رژیم اشغالگر قدس را می پردازند اما اسرائیلی ها هم در ادامه این نبرد متحمل هزینه هایی شده اند که به صورت تساعدی در حال افزایش است. استقراض 6 میلیون دلاری تل آویو در کنار فروپاشی اقتصادی اسرائیل، فشار مالی سنگینی به کابینه دست راستی «بنیامین نتانیاهو» وارد می  کند. به موازات این وضعیت، نفرت علیه صهیونیست ها در چهارگوشه جهان غیرقابل کنترل شده است. فشار انتقادات آنچنان به اسرائیلی ها فشار وارد کرده که آنها تمرکز خود را در جنگ دیپلماتیک با تهران از دست داده اند.

نکته اینجاست که آتش اختلافات داخلی سرزمین اشغالی هنوز هم شعله ور است. فردای جنگ غزه، «بی بی» توسط اسرائیلی ها به چهارمیخ کشیده خواهد شد. پرسش بی پاسخی که با اعصاب صهیونیست ها بازی می کند این است که چرا و چگونه آنها در طوفان الاقصی متحمل آن حجم از شکست و تلفات شدند. خانواده اسرای اسرائیلی معتقدند که نخست وزیر نه تنها برای نجات شهروندان صهیونیستی دست به اقدامی نزده که در حملات بی رحمانه آنها را از دم تیغ گذرانده است. اپوزیسیون اسرائیل فردای جنگ در تل آویو حرف های زیادی علیه کابینه برای گفتن دارد.

*اختلاف آمریکا و اسرائیل در شیوه

واشنگتن به عنوان متحد اصلی تل آویو اگرچه نتانیاهو را به آغوش می کشد و از تمام جنایت های اسرائیل حمایت کرد اما ذهن کاخ سفید از 8 اکتبر درگیر نقطه پایان حملات و فردای جنگ غزه است.

لابه لای سینه چاک کردن های واشنگتن برای تل آویو، نشانه های مشخصی از اختلاف «جو بایدن» با نتانیاهو مشاهده می شود. آنها روی آنچه حذف حماس خوانده می شود اتفاق نظر دارند اما روی شیوه اجرا چالش دارند. نتانیاهو دنبال کنترل غزه است. جریان سازش و آمریکا دنبال ایجاد وضعیت جایگزین هستند. رئیس جمهوری آمریکا به نتانیاهو هشدار داد، اشغال کردن غزه یک «اشتباه بزرگ» خواهد بود. واقعیت این است که ارتش اسرائیل استراتژی مشخصی برای آینده غزه ندارد. یک مقام غربی به فایننشال تایمز می گوید: «اسرائیلی ها واقعاً به آینده غزه و فردای جنگ فکر نکرده اند. این وضعیت برنامه ریزی را برای دیگران بسیار دشوار می کند.»

آمریکا نگران اشغال بدون برنامه توسط رژیم صهیونیستی و ایجاد یک کانون بحران غیرقابل کنترل در نوار غزه است. دغدغه اصلی اینجاست که کسی نمی خواهد شریک تکرار عبرت های تصرف عراق و افغانستان در جهنم غزه با حماس و جهاد اسلامی باشد. جنگ چریکی فرسایشی در ویرانه های غزه و خیابان های باریک کابوس ارتش رژیم اشغالگر است. آمریکا هم نگران جنگ با جریان مقاومت اسلامی به وسعت خاورمیانه است. گفته می شود که نتانیاهو می خواهد «برای یک دوره نامعلوم» مسئولیت کنترل کلی نوار غزه را در دست بگیرد.

پنتاگون معتقد است که کنترل 2 میلیون ساکن غزه به علاوه سیستم پیچیده حماس یک حماقت بزرگ در فضای به شدت ملتهب خاورمیانه است که بحران غیرقابل کنترل را زنده نگه می دارد. دموکرات ها در کاخ سفید می گویند که  انهدام زیرساخت های مناطق فلسطینی و این حجم از کشتار مردم غزه نه تنها منجر به خشم نهادینه و شکل گیری نسل رادیکال در مناطق فلسطینی می شود که مسلمانان جهان را علیه اسرائیل متحد خواهد کرد. اجماع عمومی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و اعتراضات خیابانی در کشورهای مختلف هر روز سنگین تر و سنگین تر می شود.

*سرمایه گذاری روی تشکیلات خودگردان

ظرف چند روز اخیر صحبت هایی در دفاع از تشکیل کشور فلسطینی مبتنی بر راهکار دوکشوری شنیده می شود. در این چارچوب احیای تشکیلات خودگردان که کرانه باختری را در دست دارد مطرح می شود. سناریوپلنینگ رسانه ای این است که «راهکار دوکشوری نه تنها مانع تکرار حملات فلسطینی علیه اسرائیل می شود بلکه رفاه و امنیت را برای مردم فلسطین تأمین می کند.»

 در این معادله مسئله این است که نه «محمودعباس» و نه تشکیلات خودگردان دارای اعتبار و مقبولیت نیستند. حماس از سال 2007 در غزه حاکم بی چون و چرا بوده است. در همین حال، ناتوانی تشکیلات خودگردان در متوقف کردن گسترش شهرک های صهیونیستی و اتهامات فساد بر نگاه فلسطینی ها سنگینی می کند. «محمد دحلان» گزینه روی میز امارات متحده عربی در این وضعیت است. مذاکرات واشنگتن با تشکیلات خودگردان و دیگر ذی نفعان فلسطینی و متحدانی شامل مصر، اردن، امارات متحده عربی، عربستان و قطر بر سر برنامه پس از جنگ در غزه هنوز در مراحله ابتدایی به سر می‌برد.

اروپایی ها هم ضمن حمایت از تشکیلات خودگردان، با چراغ سبز واشنگتن ایجاد منطقه حائل با حضور نیروهای چندملیتی سازمان متحد را به عنوان ترفندی برای کسب رضایت اسرائیلی ها مطرح کرده اند.

«آنتونی بلینکن» در تمام معادلاتی که تصویر شد؛ تلاش می کند نقش «معمار صلح فردای جنگ غزه» را با نظم جدید آمریکا در خاورمیانه ایفا کند. او گفت که امکان اشغال مجدد غزه وجود ندارد. همچنین هیچ گونه جابه جایی اجباری فلسطینی ها از نوار غزه، یا کاهش قلمرو غزه، یا هرگونه تلاشی برای محاصره آن وجود نخواهد داشت. در عوض، او گفت غزه و کرانه باختری باید یکی شده و توسط تشکیلات خودگردان فلسطین اداره شوند. تشکیلات خودگردان، نهادی است که در دهه 1990 به عنوان گامی به سوی یک کشور مستقل فلسطینی ایجاد شد و خودمختاری محدودی در بخش‌هایی از کرانه باختری اعمال می کند.  این نهاد تا سال 2007 اداره غزه را نیز به عهده داشت ولی حماس آن را ساقط کرد.

براین اساس، سازمان ملل یا ائتلافی از کشورهای عربی می توانند غزه را برای یک دوره موقت پس از جنگ و پیش از تحویل به تشکیلات خودگردان، اداره کنند.

*بدبینی مفرط

معضل بلینکن اینجاست که کابینه دست راستی نتانیاهو نه تنها حاضر به پذیرش راهکار دو کشوری نیست که حرف هایی درباره ساخت شهرک های صهیونیستی در عمق غزه مطرح می کنند. البته برخی فرماندهان ارتش اسرائیل از لزوم اجرای پلن B همانند کرانه باختری تحت عنوان مشارکت ارتش صهیونیستی و تشکیلات خودگردان مطرح می کنند.

مسئله دیگر اینجاست که همه به وضعیت غزه فردای جنگ به شدت بدبین هستند. کشورهای عربی هیچ اشتیاقی برای پذیرفتن آنچه به نظر آنها جام زهرِ ایفای نقش در غزه است، ندارند. یک دیپلمات عرب می گوید: «اگر کسی این کار را انجام دهد، در جهان عرب مصلوب خواهد شد. هیچ کشور عربی پس از ویرانی غزه وارد آن نخواهد شد.»

 امروز صلح ابراهیم یک خودزنی تحقیرآمیز محسوب می شود اما واشنگتن درحال اعمال فشار پنهان برای پذیرش آن است. در همین چارچوب طرح لاکچری بازسازی غزه به عنوان مشوّق در حال تدوین است.

 هیچ فلسطینی حاضر به پذیرش ائتلاف تشکیلات خودگردان و اسرائیل علیه حماس نیست. در نگاه بخش بزرگی از مردم غزه، تشکیلات خودگردان صرفاً یک پیمانکار مقطعی اسرائیل است که خودش درگیر فساد، دیکتاتوری و عدم مشروعیت است.

ورای تمام آنچه گفته می شود، گفته نمی شود معیار و ملاک حذف حماس چیست؟ توهم توانایی نابودی سازمان نظامی منسجم مسئله ای است که تنها تنش غیرقابل مهار را کش می دهد اما نتانیاهو و کابینه جنون انگیز دست راستی ها به آن نیاز دارند. شاید فردای روزی که بی بی از واشنگتن تضمین بقا بگیرد، به آتش بس در غزه تن بدهد.

فعلاً جنگ غزه بدون چشم انداز ادامه دارد...