بازي کردن با کامپيوتر و موبايل يک جورسرگرمي است که به مذاق پدر مادرها و برخي افراد خوش نمي‌آيد. اما اگر بتوانيد بازي کردن را هدفمند کنيد و از آن استفاده بهينه بکنيد آن‌وقت مي‌توانيد سرتان را بالا بگيريد و با افتخار بگوييد براي علم بازي مي‌کنيد.

هرچند شايد اين موضوع کمي به نظرتان عجيب باشد که چطور مي‌شود با بازي کردن روي موبايل يا کامپيوتر شخصي به تحقيقات علمي کمک کرد. اما واقعيت اين است که بازي يکي از کاربردهاي بي‌شمار کامپيوترها و علم فناوري اطلاعات در زمينه تحقيقات پزشکي است. در اين مطلب بازي‌هايي را به شما معرفي خواهيم کرد که هدف از ساخته شدنشان کمک به روند تحقيق در پزشکي بوده است وکاربران آن با بازي کردن بازي در روند تحقيق سهيم خواهند شد.

به اين کار گيم‌فيکيشن گفته مي‌شود، که کلمه‌اي است براي نسبت دادن المان‌هاي يک بازي و سناريوي بازي به چيزي که در واقع بازي نيست و با هدف پردازش اطلاعات طراحي شده اما ظاهري شبيه بازي دارد. مثلاً توليد کننده يک محصول خاص مي‌تواند با هدف دستيابي به سلايق مشتريانش نوعي بازي طراحي کند که هدف از آن جمع آوري طيف سليقه‌هاي افراد باشد. يا يک بانک مي‌تواند براي دستيابي به اولويت‌هاي نياز مشتريانش و آگاهي از تغييرات آن در طول زمان، به جاي نظرسنجي‌هاي مختلف دست به طراحي يک بازي بزند. گاهي هم بازي طراحي شده اصلاً براي جمع آوري اطلاعات نيست و کساني که آن را بازي مي‌کنند، در واقع در حال پردازش اطلاعات موجود هستند. محققان عرصه‌هاي مختلف هم اين پديده را در جهت پيشبرد تحقيقاتشان به کار گرفته‌اند که پزشکان يکي از اين دسته محققان هستند.

بردن يک مرحله، نجات يک زندگي

با همه پيشرفت‌هاي در زمينه اتوماسيون و استفاده از الگوريتم‌هاي يادگيري ماشيني هنوز برخي زمينه‌هاي تحقيقاتي هستند که به حضور انسان نياز دارند. به طور مثال بررسي عکس سلول‌هاي سرطاني از اين جمله وظايف هستندکه به طور عمده توسط چشم انسان انجام مي شوند، نه الگوريتم‌هاي کامپيوتري. محققان از سال 2010 مي‌دانند که مقادير بالاي يک پروتئين خاص در تومورهاي سرطان مثانه باعث مي‌شود تا اين تومورها بهتر به راديوتراپي پاسخ دهند. اگر محققان بتوانند اين پروتئين را تشخيص دهند،آن وقت درمان مناسب براي بيمار را تجويز خواهند کرد. اما جستجو بين صدها و هزاران تصوير براي تيم‌هاي درماني امکانپذير نيست. بنابراين محققان مرکز تحقيقات سرطان انگلستان به فکر استفاده از اينترنت و بازي براي داوطلبان براي انجام اين کار افتادند. بازي که « Reverse The Odds» نام دارد اينطور کار مي‌کند؛ شما به دنياي از افراد يک گونه معرفي مي‌شويد، موجودات لکه مانند رنگي که دنيايشان بيرنگ وخالي از زندگي شده است. شما مي‌توانيد با پاسخ دادن به سئوال‌هاي ساده‌اي مثل؛«در تصوير زير چند سلول آبي مي‌بينيد؟» زندگي را به دنياي آنها بازگردانيد. اين تصوير سلول هاي سرطاني و لکه‌هاي آبي پروتين هاي مورد نظر هستند. بازي جواب شما با متوسط پاسخ ساير کاربران مقايسه مي کند و به شما اجازه مي‌دهد دنياي بازي را از بي‌رنگي خارج کنيد وبه آن رنگ بزنيد. از زمان شروع تا به حال پنج ميليون تصوير توسط کاربران بررسي شده است و باعث نجات جان افراد شده است. اين بازي بر روي گوشي‌هاي هوشمند با هردو سيستم عامل اندرويد و IOS قابل نصب است.

ارتش شهروند محققان

فيلوژنتيک مطالعه ژنتيک تکاملي است. فهم اينکه ژنوم انسان درطول تاريخ چطور دچار جهش شده است، نقش کليدي در فهم بيماري‌هاي ژنتيکي مثل سرطان و يا اختلالات متابوليک دارد. درخت فيلوژنتيک مدلي است که نشان مي‌دهد چطور يک ژن خاص در گونه‌هاي مختلف در طول تاريخ تکامل يافته است. بلوک‌هاي رنگي تصوير نمايانگر توالي يک ژنوم خاص هستند ونمايش نحوه تکامل آنها در گونه‌هاي مختلف به محققان کمک مي‌کند دريابند آنها ممکن است چه خطراتي توليد کنند.

« PHYLO» بازي‌اي است که توسط مرکز اطلاعات زيستي دانشگاه «مک‌گيل» توليد شده است. اين بازي تلاش مي‌کند جورچيني از ژنوم 45 گونه شامل انسان را با هم تطبيق دهد تا معلوم شود چطور برخي بيماري‌هاي خاص جهش يافته‌اند. در حالي که الگوريتم‌ها مي‌توانند اين کار را انجام دهند، هيچ راه اتوماتيکي براي يافتن بهترين تطبيق هر ژنوم وجود ندارد. براي رفع اين مسئله محققان مک‌گيل از بازي براي ساختن يک الگوريتم تعاملي ژنتيکي استفاده کردند. اين بازي کمک مي‌کند تحقيق به وسيله کامپيوتر به وسيله ارزيابي‌هاي انساني تکميل مي‌شود.

«فايلو» به شما اجازه مي‌دهد بيماري‌هاي مختلفي را انتخاب کرده و از روي ژنوم بيماري براي خودتان يک پازل را حل کنيد. براي اين کار بايد بلوک‌هاي همرنگ ژنوم گونه‌هاي مختلف را در بهترين حالت ممکن کنار هم قرار دهيد. حالت‌هاي درست امتياز مثبت و حالت‌هاي غلط امتياز منفي خواهد داشت. طي هفت ماه حدود 250 هزار راه حل توسط فايلو کشف شده است. همينطور مقامات دانشگاه گفته‌اند که انسان به طور متوسط نسبت به الگوريتم در حل پازل‌هاي پيچيده 73 درصد موفق‌تر بوده است. بازي فايلو هم روي کامپيوتر و هم روي گوشي‌هاي هوشمند براي هر دو سيستم عامل در دسترس است.