نصف جهان: سید ضیاءالدین دری، کارگردان پیشکسوت سینما و تلویزیون ایران در ادامه خاطره نگاری های خود از مرحوم «محمد علی فردین»، با نگارش مطلبی تازه به بررسی برخی تأثیرهای مرحوم فردین در سینمای ایران پرداخت. بخش هایی از یادداشت این کارگردان که به تازگی در صفحه شخصی او در فضای مجازی منتشر شده به شرح زیر است:

در سال ۴۴ شش فیلم از فردین، اکران شدند... فردین از جانب مردم به مثابه یک ستاره پذیرفته شده بود. در کتاب «فرهنگ فیلم های ایران» ترتیب اکران فیلم ها رعایت نشده است. نمی‌دانیم کدامیک از آنها پس از «گنج قارون» ساخته و در همان سال اکران شدند. بنابراین شاید «گنج قارون» بیست و دومین فیلم فردین طی شش سال حضور در سینما محسوب شود و سهم مرحوم ملک مطیعی با 16 سال فعالیت ۲۷ فیلم. اولین ستاره سینمای ایران رو به افول می‌رفت و طی سال های ۴۳-۴۴ فقط چهار فیلم داشت.

به هر حال آنچه مسلم است دستمزد فردین پس از «گنج قارون» از صد هزار تومان گذشت و خشم تهیه کنندگان را بر انگیخت، اما اخلاق خوب او و جنس بازیِ منحصر به فردش مخالفت‌ها را بلااثر می‌ساخت. حالا دیگر سینمای ایران یک سوپر استار واقعی داشت که مردم در انتظارِ فیلم جدیدش و سرمایه گذاران و سینماداران در صف ِکار با او قرار داشتند. آمارِ تولید از ۳۸ فیلم در سال ۴۳ طی ِفقط دوسال به ۵۱ رسید! یعنی 25درصد افزایش! اما جز فردین و ناصرِ رو به افول، ستاره شناخته شده دیگری وجود نداشت و بهروز[وثوقی] هم تا ستاره شدن فاصله داشت. حسامیان و شریک (دو کلیمی اصیل ایرانی و با هوش) در همان بزنگاه ۴۴، فردین را (به عنوان لژیونر ایران) برای بازی در دو فیلم به بیروت و اردن بردند که هر دو فیلم از نوع جیمزباندی و مطابق با سلیقه جوانان آن سال ها بودند ولی هر دو فیلم در اکران تهران، چنانکه پیش بینی می‌شد، توقعات را برآورده نساختند و این اولین هشدارِ جدی برای سرنوشت فردین به شمار می‌رفت.

هر دو فیلم («مردی از تهران» – «طوفان بر فراز پترا») در اکران تهران شکست خوردند! هر دو فیلم در تهران کمتر از یک میلیون فروش کردند، هر چند به سود دهی رسیدند اما انتظارات را برآورده نساختند. هر دو فیلم از ضعف فیلمنامه و کارگردانی نسنجیده و انتخاب بازیگران غلط ضربه خوردند... و من در سن ۱۳ سالگی به فکر فرو رفتم. مردم چه می گویند؟ از سینما چه می‌خواهند؟ فردین برای آنها چه حُکمی دارد؟ آیا او فراتر از یک سوپراستار نیست؟ آیا مردم در اذهان و رؤیاهایشان از او شهسواری نشسته بر اسب سفید بالدار ساخته‌اند که درآسمان بر فراز شهر پرواز می‌کند؟

آیا بدون داشتن پاسخ برای این سئوالات می‌توان درباره فردین و بازیگری او و حتی بخش وسیعی از مخاطبان سینمای ایران به یک تحلیل ژرف نائل شد؟ 40 سال بعد بود که من نظراتم را با فردین در میان گذاشتم و او با آن گره شاخص و خوش نقش ِابروان خود به من می‌نگریست و گاه مبهوت می‌شد.