يکي از حواشي جدي سفر اخير رئيس‌جمهور به کرمان، افتتاح طرحي بود که با اجراي آن قرار است طولاني‌ترين خط انتقال آب کشور رقم بخورد. رويدادي که فارغ از امکان‌سنجي يا هزينه‌هاي آن، يک نکته مهم را در دل خود نهفته دارد و آن يک تناقض جديد در اقدامات دولت تدبير و اميد است.

بهمن ماه سال گذشته بود که معصومه ابتکار از توقف طرح 12 ساله خط انتقال آب از تونل بهشت‌آباد براي حل بحران آب اصفهان خبر داد. اين در حالي است که در سفر هيئت دولت به کرمان، پروژه انتقال آب از بهشت‌آباد براي استان کرمان کلنگزني شد.

پروژه‌اي که به نظر مي‌رسد هم از تونل در آن استفاده خواهد شد و هم قرار است آب از بهشت‌آباد، کيلومترها مسير را طي کند تا به کرمان برسد.

در اصل انجام چنين پروژه‌اي پس از سال‌ها مطالعه و تحقيقات ايرادي نيست اما نکته اصلي تناقضي است که مسئولان دولتي در مورد آن پاسخي ارائه نمي‌دهند؛ چرا انتقال آب از بهشت‌آباد به اصفهان داراي خطرات زيست‌محيطي است، آن‌هم با بيش از 15 سال مطالعه و کار تحقيقاتي، اما براي انتقال آب از همين منطقه به کرمان مشکلي ايجاد نمي‌شود؟

خط بطلان بر وعده‌هاي رئيس‌جمهور از سوي ابتکار

کار متوقف شده و هيچ‌وقت هم اجرا نخواهد شد، اين آخرين واکنش وزير نيرو به پروژه آبرساني تونل بهشت‌آباد است؛ حميد چيت‌چيان به شائبه‌ ادامه طرح احداث تونل‌هاي بهشت‌آباد و گلاب پايان داد و گفت: «تونل بهشت‌آباد مطلقاً اجرا نمي‌شود.»

معصومه ابتکار رئيس سازمان محيط‌زيست نيز با انتشار اين مصاحبه در صفحه اينستاگرامش، مهر تأييدي بر اين صحبت‌ها زد و اين يعني خط بطلان و تير خلاص بانوي سبزپوش دولت بر آرزوي مردم اصفهان و خداحافظي با رؤياي احياي زنده‌رود.

اين در حالي است که در بهمن‌ ماه سال 93 بود که حسن روحاني با حضور در ميدان امام(ره) خطاب به مردم اصفهان گفت: زاينده‌رود مظهر تمدن فقط اصفهاني‌ها نيست و از آن سراسر ملت ايران است؛ در اين راستا به وزارت نيرو و استاندار اصفهان دستور مي‌دهم اگر آب زاينده‌رود به اندازه کافي هم نباشد، نبايد خشک شود.

اما عليرضا رزم حسيني استاندار کرمان به صدور مجوز انتقال آب شرب از بهشت‌آباد به کرمان در دولت تدبير و اميد اشاره کرده و گفته: انتقال 180 ميليون مترمکعب آب در سال به استان کرمان با اجراي اين پروژه محقق مي‌شود که قطعه اول لوله‌گذاري، از کرمان به سمت يزد از ابتداي سال 95 به طول 270 کيلومتر طي زمانبندي چهار ساله اجرا خواهد شد.

اين در حالي است که وزير نيرو انتقال آب از سد بهشت‌آباد به اصفهان از طريق تونل به طول 65 کيلومتر را راهکار نامناسبي دانسته و گفته بود: براي جلوگيري از اين موضوع قرار شد آب از طريق لوله و ايستگاه پمپاژ منتقل شود.

استاندار اصفهان در نشستي در رابطه با اجرايي شدن طرح انتقال آب به حوضه زاينده‌رود مي‌گويد: قيمت انتقال آب در نظريه جديد دو تا سه برابر قيمت انتقال آب در طرح اوليه است، زيرا اگرچه ميزان سرمايه‌گذاري در هر دو نظريه ثابت است، اما از تونل صد ساله و لوله 30 ساله امکان بهره‌برداري وجود دارد و به‌علاوه انتقال آب توسط تونل هزينه‌اي ندارد در حالي که لوله نياز به 700 متر پمپاژ دارد که هزينه انرژي را به طرح تحميل مي‌کند.

زرگرپور در ادامه تصريح مي‌کند: ارزان‌ترين طرح براي انتقال آب به فلات مرکزي، طرح احداث سد و تونل است.

وي ادامه داد:طرحي که ده تا 12 سال مطالعات فني دارد و تمام مراجع قانوني آن را تأييد کرده‌اند و هنوز معتبر است، بايد اجرا شود و البته نظريه جديد نيز بايد توسط کارشناسان بررسي شود که اگر اين بررسي به‌درستي انجام گيرد، به يقين به جمع‌بندي مشابه نظر من خواهد رسيد.

اقدامات مديران استان اصفهان در رفع عطش مردم

در اين رابطه اما به نظر مي‌رسد اگر چه مديران ارشد استان اقداماتي را براي حل اين معضل انجام داده‌اند، ولي در عمل آن‌ چيزي که محقق شده، دستاورد مناسبي براي استان اصفهان نيست.

درخواست مسدودسازي 764 چاه غيرمجاز

استاندار اصفهان‌ همچنين در ديدار معاون نظارت بر بهره‌برداري شرکت مهندسي آبفاي کشور با اشاره به خشکسالي شديد در استان، خواستار تدوين برنامه اضطراري در خصوص کميت آب توزيعي جهت شرب و نظارت بيشتر بر کيفيت آب آشاميدني شد.

زرگرپور به مسدود کردن چاه‌هاي غيرمجاز و نصب کنتورهاي هوشمند به عنوان اقدام ديگري براي مديريت مصرف آب در اصفهان اشاره کرد و بيان داشت: با مسدود کردن 764 چاه غيرمجاز از فروردين 94 تا فروردين سال جاري، 30 ميليون متر مکعب صرفه‌جويي شده است و در سال جاري اين مقدار بايد به دو هزار عدد برسد.

تذکري بي‌نتيجه به معاون رئيس‌جمهور

رسول زرگرپور ماه گذشته در نشست خبري با اصحاب رسانه استان اصفهان به معرفي بالاترين مرجع تصميم‌گير در مورد مسئله آب و تذکرش به مسئولان در مورد وضعيت آب اصفهان پرداخته و اظهار داشت: طرح 9 ماده‌اي احياي حوضه آبريز زاينده‌رود در دي ماه 92 در اين شورا به تصويب رسيد. وي افزود: از شش ماه قبل به اين نتيجه رسيدم که در اجراي طرح 9 ماده‌اي، بخشي به خوبي پيش مي‌رود و بخشي نيز با چالش‌هايي روبه رواست و نياز است که دوباره در شورايعالي آب مطرح شود.

استاندار اصفهان به جمع‌بندي معاون اول رئيس‌جمهور اشاره کرد و گفت: جهانگيري اعلام کرد که دولت طرح 9 ماده‌اي احياي حوضه آبريز زاينده‌رود را بهترين سند و برنامه در مورد زاينده‌رود مي‌داند و آن را با اولويت پيگيري خواهد کرد. به گفته زرگرپور با توجه به مصوبات اين جلسه و بر اساس دستور معاون رئيس‌جمهور تمامي اين مصوبات و آنچه وزير نيرو ابلاغ خواهد کرد، معتبر است و بايد مورد اجرا قرار گيرد. اما به نظر مي‌رسد عدم جديت در اجراي مصوبات، استاندار اصفهان را نيز در جلسه شورايعالي آب به رياست معاون اول رئيس‌جمهور به گلايه وا داشته است، چرا که زرگرپور در اين جلسه در رابطه با اجراي طرح 9 ماده‌اي احياي حوضه آبريز زاينده‌رود مي‌گويد: در طول دو سال گذشته به جد پيگير اجرايي شدن اين مصوبه بوديم و در مواردي هم پيشرفت قابل قبولي ايجاد گرديد، ولي به دليل عدم جديت برخي از دستگاه‌هاي اجرايي، در برخي موارد پيشرفت مطلوب حاصل نشده است.

در اين مجال نکته قابل تذکر، ملي بودن طرح تونل آبرساني بهشت آباد و گلاب است؛ که عزم مسئولان را جداي از قوميت و مرزهاي استاني طلب مي‌کند. با احداث اين سد و تونل، 580 ميليون مترمکعب آب به فلات مرکزي انتقال مي‌يابد و بر اساس گفته رئيس جمهور، اين پروژه، آب شرب مورد نياز حداقل سه استان اصفهان، يزد و کرمان را تأمين مي‌کند.

فارغ از اينکه براي اين طرح ده يا 15 سال کار مطالعاتي انجام شده يا اين‌که 12 کيلومتر تونل باشد و بقيه به‌صورت لوله و يا کمتر و بيشتر، در پس اظهارنظرهاي متفاوت و گاهي متناقض مسئولان، آنچه امروز از ماحصل رفت و برگشت‌هاي اين طرح قابل مشاهده است، فصلي شدن تنها رودخانه دائمي فلات مرکزي ايران و مشکلات زيست‌محيطي است که کارشناسان در آينده نزديک نسبت به آن هشدار مي‌دهند و آنچه ضروري به نظر مي‌رسد انجام يک اقدام جدي در راستاي احياي زاينده‌رود، حل مشکل آب شرب و جلوگيري از جولان ريزگردها در استان‌هاي مرکزي کشور است.