دریا قدرتی پور: نور زرد و سفید لوسترها از پشت شیشه‌های چند ضلعی وقتی با نور کمرنگ پاییز پیوند می خورد، هزار رنگ می شود و تلألؤ و درخشندگی حباب های بلورین چند برابر می شود.

لامپ های اطلسی، آویزهای چوبی، مجلسی های چند رنگ و کریستالی های بزرگ و کوچک که بسته به مساحت و متراژ منازل هر کدام خاصیت جداگانه ای برای خودشان دارند اینجا در لوسترفروشی ها در دل یکی از خیابان های قدیمی شهر جا خوش کرده اند؛ کسبی که از پیرترها و با تجربه ها تا جوانک های تازه به این خیابان رسیده تشکیل شده است.

مثل بقیه بازارها، واژه پرتکرار کاسب کاران این خیابان هم «چین» است؛ کسبه ای که اکنون کسب و کارشان با سرزمین زردپوست ها گره خورده و به قول خودشان هر چه دارند و ندارند چینی است.

اما همین چینی ها هم مثل قبل بازارشان رونق ندارد؛ لوستر حالا نقش کالایی لوکس به خود گرفته که چندان ضرورتی برای خریدن آن احساس نمی شود و این برای فعالان این شغل مشکل ساز شده است.

چک های برگشتی و فروشندگان سرخورده؛ این خلاصه وضعیت بازار لوکس لوستر در اصفهان است که به گفته فعالانش افسار آن را دلار به دست گرفته و با نوسانات ارزی آنها هم بالا و پایین می شوند.

گرچه این موضوع با حقیقت نهفته در دل گرانی ها چندان تطابق ندارد و فروشنده ها وقتی اجناسشان را با گران شدن دلار گران می کنند دیگر هیچکس نمی تواند آنها را مجاب کند که قیمت ها را پایین بیاورند. قیمت های شوک دهنده اکنون پایه اصلی بازار لوکس لوستر را تشکیل می دهند. بازاری که نسبت به گذشته تنوع بسیار زیادی پیدا کرده و باب طبع هر سلیقه ای است؛ چه مشکل پسندان تجمل گرا باشد یا ساده پسندان مینی مال. در خیابان فروغی همه چیز هست.

لوستر کلاسیک ۶ شعله 8 میلیونی، لوستر چوبی از 400 هزار تومان تا 6 میلیون برای مشتری ها خودنمایی می کنند و قیمت برخی دیگر از لوسترها هم پس از محاسبه اندازه و جنس قطعات و اینکه آیا آبکاری آنها از طلا باشد و یا نقره یا فلزات دیگر تعیین می شود این نوع لوسترها معمولاً با حجم و اندازه بسیار بزرگ هستند که برای اماکن خاصی استفاده می شوند.

تا همین چند سال پیش تنها لوسترهایی که با قیمت گران وارد کشور می‌شد، لوسترهای ایتالیایی بودند که شکل و شمایل آنها طوری بود که مناسب استفاده در خانه های بسیار بزرگ بود. قیمت آنها هم بستگی به جنس آنها داشت. اما حالا چون پای چینی ها در میان است وضعیت در این بازار تغییر کرده و لوسترهای برنزی، بلوری، آب نقره، آب طلا، لوله‌ای، کریستالی، چوبی و... در رنگ ها و طرح های مختلف آمده اند و جای پای مناسبی را برای خود باز کرده اند و البته قیمت هر لوستر هم بسته به تعداد شاخه‌های به کار رفته شده در ساخت آنها متفاوت است. البته بماند که قیمت مناسب و ارزان آنها تا قبل از بالا رفتن دلار از پله های گرانی باعث می شد که در خانه هر کسی این لوسترها را ببینی.

اما اکنون به گفته فروشندگان باسابقه، خریدن لوستر منحصر شده به کسانی که دستشان به دهانشان می رسد و یا کسانی که تک و توک برای هدیه بردن می خرند و یا تازه عروس هایی که می خواهند با این لوسترها خانه ای نونوارتر داشته باشند.

علیرضا که یکی از واردکنندگان باسابقه است بهترین فردی است که می تواند در ارتباط با لوسترها صحبت کند. او پا خورده بازار است و تقریباً 35 سال است که به گفته خودش در این بازار کار کرده و  زیر و بم آن را می داند. لوستر ساده ای را نشان می دهد و می گوید: «این را می بینید! تا دو سال پیش قیمتش کم بود اما حالا قیمتش سه برابر دو سال قبل است؛ ما گران می خریم و مجبوریم گران بفروشیم. گرچه تولیدکننده ایرانی توانسته با رقبا برابری کند اما دو مورد یکی تنوع و دیگری گران بودنشان باعث می شود که چینی ها بُرد کنند؛ وقتی مواد اولیه گران تمام می شود و به هر حال این کریستال ها که ماده اولیه بسیاری از لوسترها را تشکیل می دهد از چین وارد می شود و باید برایشان دلاری پول بدهیم فرقی نمی کند چینی باشد یا از دبی یا از مجارستان و ایتالیا آمده باشد گرانی یعنی دغدغه واردکنندگان.»

با تمام اینها قیمت ها مختلف است؛ مدل‌هایی که از نظر ظاهری شباهت زیادی به هم دارند اما به دلیل تفاوت جنس آلیاژ به کار رفته در آن قیمت‌های متفاوتی دارند.

در حال حاضر لوسترهای ارزان قیمت بین 300 هزار تومان تا یک میلیون تومان قیمت دارند و لوسترهای گران بین 8 تا 10 میلیون و بیشتر. طرح ها و مدل های این محولات هم متنوع است. فروشنده در این رابطه چینی ها را مقصر نمی داند و می گوید: «متأسفانه ما برای طراحی پول نمی دهیم اما چینی ها بازار را شناخته اند و می دانند که طراحی های مختلف می تواند برای هر نوع ذائقه ای بازار داشته باشد.»

در این میان هستند برخی از فروشندگان که از پایتخت آمده اند و اعتقاد دارند لوسترهای تهران اصل است و اصفهانی ها از طرح ها کپی کاری می کنند.

حسنی با سابقه 20 ساله ای که در این کار دارد این مطلب را می گوید. به گفته او شاید از لحاظ امکانات وضعیت پایتخت بهتر باشد اما از لحاظ کیفیت، اصفهان هنوز هم سری در سرهای این صنعت دارد.

با چرخ زدن در میان لوسترها و کسانی که دستی در این کار دارند به خوبی بی ثباتی قیمت ها را مشاهده می کنی؛ قیمت هایی که ناشی از اقتصاد بیماری است که خودش را به این خیابان هم رسانده و نقش پررنگی ایفا می کند.

به گفته فروشنده ها با آنکه قیمت مواد اولیه سه برابر شده اما درآمد مردم چندان افزایش نیافته و همین موضوع بازار لوستر را دچار رکود کرده است.

احسان از فروشندگان دیگر این خیابان است که می گوید: «بیشتر لوسترهای ایران به کشورهایی چون بحرین، عربستان و کویت صادر می‌شود که پرمتقاضی نیز هست.»

این فروشنده ماه‌های آذر و دی را از ماه‌های پرفروش این محصول می‌داند چرا که در این ماه‌ ها به دلیل نزدیک شدن به ایام عید بازار لوستر هم نونوار می شود و رونق می گیرد.

اما با وجود این، رکود وجود دارد و به گفته فعالان این حوزه به دلیل کم‌شدن تقاضا و متوقف شدن واردات لوسترهای ایتالیایی، تنها معدودی از افراد علاقه‌مند با سفارش دادن به فروشگاه‌های خارجی آنها را به کشور وارد می‌کنند.

به گفته این فروشنده بعضی از تولیدکنندگان بزرگ لوستر به همراه تولیدات خود شناسنامه آن کالا را هم ارائه می‌دهند، همچنین علاوه بر شناسنامه که مشخصات لوستر در آن ثبت شده، برگه گارانتی هم وجود دارد و لوستر خریداری شده بین دو تا 10 سال گارانتی می گیرد.

رضا يكی ديگر از فروشندگان لوستر، در مورد ميزان فروش می گويد: «لوستر يك كالای لوكس به حساب می آيد و اين امر در كنار وضعيت نامناسب اقتصادی مردم موجب شده كه رونق اين بازار هر سال كمتر از سال قبل شود.»

وي همچنين به نوسان قيمت مواد اوليه نيز اشاره كرد و معتقد است اين عامل باعث شده است رقابت، توليد و صادرات با نوسان روبه رو شود.

فتوحی که خودش تولیدکننده است معتقد است: «گرانی مواد اولیه به همراه گسترش فعالیت واسطه ها آنقدر به این صنف ضرر زده که تعدادی از تولیدکنندگان این حرفه مجبور به تغییر دادن شغلشان شده اند.» وی با اشاره به اینکه مفرغ و برنج در اشکال لوله، ورق و ضایعات کارخانجات، مهمترین مواد اولیه این صنعت را تشکیل می دهد، می گوید: «نخستین و مهمترین عامل گرانی لوسترها، افزایش بی رویه قیمت مواد اولیه و غیرقابل پیش بینی بودن این تغییر قیمت هاست و نمی توان از نقش دلالان هم به راحتی گذشت.»

وقتی بازار درخشان فروغی را با اقتصاد کم فروغش جا می گذاری تنها یک موضوع افکارت را درگیر کرده است؛ اینکه همه جای اصفهان با محصولات چینی تسخیر شده است تا جایی که روشنایی خانه هایمان هم به دست همین چشم بادامی ها افتاده است.