نصف جهان: در ایام مبارزات انتخابات ریاست جمهوری، دو نامزد اصلی انتخابات یعنی حسن روحانی و ابراهیم رئیسی به اصفهان سفر کردند تا با طرفدارانشان دیدار کنند. بعدها این سفر اهمیت فراوانی برای هر دو نامزد پیدا کرد و آنها استقبال اصفهانی ها را سرآغاز حمایت های گسترده مردمی از برنامه هایشان در دیگر استان های کشور تعبیر کردند. اما آنچه در هر دوی این سفرها مشترک بود، انتخاب میدان امام(ره) به عنوان مکان سخنرانی روحانی و رئیسی بود که هر دو هم به فاصله یک روز، میتینگ تبلیغاتی شان را در این میدان برگزار کردند.

چه پیش و چه پس از سفر روحانی و رئیسی به اصفهان، آنها دیدارهای عمومی پرشورشان با مردم را معمولاً در استادیوم های ورزشی برگزار می کردند الا اینکه در سفر رئیسی به شهر مشهد، نه یک مکان سرپوشیده بلکه یک میدان به عنوان محل برگزاری این میتینگ انتخاب شد اما نه این میدان و نه هیچ کدام از استادیوم های ورزشی که روحانی در آنها برنامه برگزار کرد (به جز استادیوم 12 هزار نفری آزادی در تهران) نتوانستند اثرگذاری میدان امام(ره) اصفهان را در برنامه های تبلیغاتی نامزدها تکرار کنند.

در این باره کافی است بدانید که سفر روز 24 اردیبهشت حسن روحانی به اصفهان و سخنرانی او در میدان امام(ره) این شهر، تصویر صفحه اول شماره های 12روزنامه اصلاح طلب و طرفدار خط اعتدال شامل آفتاب یزد(تیتر و عکس اول)، 19 دی(تیتر و عکس اول)، آرمان(تیتر و عکس اول)، آرمان ملی(تیتر و عکس اول)، ابتکار(عکس اول)، اسرار(تیتر و عکس اول)، اعتماد(تیتر و عکس اول)، ایران(تیتر و عکس اول)، بهار(تیتر و عکس اول)، جمهوری اسلامی(تیتر و عکس اول)، شرق(تیتر و عکس اول) و قانون( تیتر و عکس اول) در روز25اردیبهشت بود. جالب آنکه موضوع تعداد جمعیت حاضر در میتینگ روحانی در میدان معروف اصفهان، برای روزنامه اصولگرای وطن امروز که از جمله نشریات به شدت منتقد دولت حسن روحانی محسوب می شود هم مهم بود به طوری که این روزنامه نیز تصویر بزرگ صفحه اول خود را به همین مراسم اختصاص داد منتها با این تفاوت نسبت به روزنامه های دیگر که وطن امروز، قسمت های خالی میدان امام(ره) را در هنگام سخنرانی روحانی به نمایش گذاشت تا به زعم خودش نشان دهد که استقبال از رئیس جمهور مستقر با توجه به بزرگی میدان اندک بوده است. طبعاً تیتر این روزنامه هم متناسب با عکس بزرگ صفحه اول آن متأثر از خالی بودن نیمی از میدان انتخاب شده بود. این اما در حالی بود که روزنامه های حامی دولت و حتی روزنامه ایران که به جهت منع قانونی تبلیغات انتخاباتی، تا پیش از آن سخنرانی به میتینگ های نامزدها نمی پرداخت، این بار همسو با روزنامه های دیگر اصلاح طلب و با نمایش جمعیت تجمع کننده از زاویه ای که انگار آنها همه میدان را پر کرده اند، سفر روحانی به اصفهان را یک برد بزرگ برای این نامزد انتخابات ریاست جمهوری قلمداد کرد.

از جانب دیگر ابراهیم رئیسی هم در بعدازظهر همان روزی که روزنامه های نزدیک به رقیب انتخاباتی او به سفر حسن روحانی پرداخته بودند، به اصفهان وارد شد و در میدان امام(ره) سخنرانی کرد. این بار اما هیجان از آنِ حامیان مطبوعاتی او بود تا یک روز بعد یعنی روز 26 اردیبهشت، تصاویر جمعیت حاضر در سخنرانی رئیسی در میدان امام(ره) را به صفحات اول خود آورند. افکار(تیتر و عکس اول)، جوان(تیتر و عکس اول)، رسالت(عکس اول)، قدس(عکس اول)، کیهان(عکس اول) و وطن امروز(تیتر و عکس اول) از جمله این نشریات بودند که اجتماع میدان امام(ره) را نشانه ریاست جمهوری قریب الوقوع این نامزد انتخاباتی تعبیر کردند به طوری که تا روز پایانی تبلیغات، سرآغاز آنچه آنها «سونامی حمایت از رئیسی» نامیدند را، میدان امام(ره) اصفهان دانستند.

اما چه چیز باعث شد که این میدان تاریخی، تا این حد نقش مهم در جریان تبلیغات انتخاباتی بازی کند؟

یک میدان، یک ورزشگاه

میدان امام(ره) اصفهان از چند منظر شبیه استادیوم آزادی تهران است. این دو، علاوه بر اینکه از نظر تعداد جمعیتی که در خود جای می دهند تقریباً مشابه هستند (وشاید میدان امام(ره) اصفهان جمعیت بیشتری را هم در خود بپذیرد) در یک ویژگی دیگر هم مشترک هستند و آن مقیاسی است که هر دو مکان برای وزن کشی های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به دست می دهند. رجوع به تاریخ نشان می دهد که هم استادیوم 100 هزارنفری آزادی و هم میدان امام(ره) اصفهان در مناسبت های مختلف مثل اعزام نیرو به جبهه در ایام دفاع مقدس، بعضی میتینگ های تبلیغاتی در روزهای نزدیک به انتخابات و برگزاری مراسمات خاص مثل جشن ها و گردهمایی ها، نقش های مشترکی ایفا کرده اند. این نقش که بیشتر به عدد تجمع کنندگان در این دو مکان بر می گردد، باعث پشتوانه سازی های انکارناپذیری شده است.

به یاد بیاورید دیدارهای مهم فوتبال که در استادیوم یکصدهزار نفری آزادی و در حضور ده ها هزار نفر برگزار می شود در حالی که اگر گوشه ای از صندلی های تماشاگران خالی مانده باشد چگونه توی ذوق زده و به چشم می آید. این در حالی است که همان عدد تماشاگر که باعث خالی ماندن صندلی ها می شوند اگر در محیط دیگری باز تولید شود، هیچگاه به آن میزان مورد توجه قرار نخواهند گرفت. در واقع این محیط باعظمت ورزشگاه است که با کمک پیشینه ای که از آن برخوردار است به عدد تماشاچیان معنا می بخشد و بزرگی آن را به چشم می آورد. حالا فرض کنید که به مناسبتی، علاوه بر صندلی های استادیوم، حتی روی چمن های ورزشگاه هم مملو از جمعیت باشد؛ در این صورت هم به همان دلیل پیشین و به نسبت جدید، عظمت جمعیت دوچندان به نظر خواهد رسید. این موضوع درباره استادیوم سرپوشیده مجموعه ورزشی آزادی هم صادق است به طوری که اعتبار این ورزشگاه ده دوازده هزارنفری نیز یک سر و گردن از سایر ورزشگاه های سرپوشیده ایران بالاتر است.

کمی دورتر از تهران و در اصفهان، وضعیت در میدان امام(ره) عیناً به همین شکل است. این میدان علاوه بر اینکه یکی از مهمترین و زیباترین میادین ایران شناخته می شود، به دلیل وسعت زیاد و قدمتی که از آن برخوردار است، محلی برای وزن کشی هم به حساب می آید. کافی است به مناسبتی، تجمعی در آن برگزار شود؛ در این صورت جمعیت حاضر در میدان با ابعاد آن سنجیده شده و نسبتی را به دست می دهد که آن مناسبت را تحت تأثیر قرار خواهد داد. از طرفی، تاریخ پرشکوهی که پشت نام میدان قدیمی اصفهان نهان است به خوبی می تواند پشتوانه سازی قدرتمندی برای آنها که به هر دلیل می خواهند تجمعی درآن برگزار کنند بنماید. وضعیت میدان امام(ره) از این حیث در مقایسه با سایر میادین ایران یک استثناء محسوب می شود. برد خبری گسترده ای که پر شدن یا پر نشدن این میدان در پی برگزاری یک تجمع در رسانه ها به وجود می آورد، نشان دهنده اهمیت ناشی از همین ویژگی هاست.