حیات زاینده رود با برداشت های بی رویه آب در بخش های صنعت و کشاورزی به خطر افتاده و بیم آن می رود که اسیر خشکسالی شود.

حوضه رودخانه زاینده‌رود 41 هزار و 500 کیلومتر مربع است . برآورد می‌شود جریان آب این رودخانه در مطلوب‌ترین شرایط 1/2 کیلومترمربع در سال و یا ۳۸ مترمکعب در ثانیه است. اکنون برای آبیاری زمین‌های کشاورزی استان اصفهان از سدهای آبیاری که بدین منظور احداث شده است، استفاده می‌شود.

زاینده رود در مسیر خشکسالی

محمد درویش، مدیرکل مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در رابطه با علل خشکی دریاچه زاینده رود اظهارداشت: استقرار صنایع پر مصرف در حوزه زاینده رود و در رأس آن فولاد، ذوب آهن، سیمان و سفال و کاشت محصولاتی که احتیاج زیادی به آب دارند، مانند برنج و استقرار جمعیتی به دلیل وابستگی معیشتی در امتداد زاینده رود، از عوامل بسیار مهم در خشکسالی این روزهای زاینده رود به حساب می آیند.

درویش با اشاره به افزایش توسعه صنعتی در چهارمحال و بختیاری بیان داشت: در بالا دست حوزه زاینده رود، توسعه شتاب زیادی گرفته و استان چهار محال و بختیاری به دلیل محرومیت هایی زیادی که داشته و تقلید از تفکر اشتباه که توسعه تنها در افزایش تعداد کارخانه های صنعتی خلاصه می شود، از ظرفیت های طبیعی خود در حوزه گردشگری و جذابیت های منحصر به فرد آن در طبیعت غفلت کرده و به سمت کشاورزی و استقرار صنایع سنگین و پرمصرف رفته که بار سنگینی را برحوزه زاینده رود، تحمیل می‌کند.

وی با اشاره به تأثیر کم افزایش دما در خشکسالی افزود: با توجه به افزایش دما در سطح کره زمین، با کاهش بارش‌ مواجه هستیم و این عوامل تنها 20 درصد بر میزان خشکسالی تأثیر می‌گذارد که متأسفانه برخی از مدیران، کم کاری خود را به تغییرات اقلیمی ربط می دهند.

درویش با رد موضوع انتقال آب تصریح کرد: انتقال آب به دلیل تغییرات اکولوژیکی هیچگاه موفق نبوده و فقط در مواقعی که ترس از خشکسالی شهر، مهاجرت و متروک شدن شهر می رود، انجام آن توجیه لازم را پیدا می‌کند تا تن به این جراحی دردناک دهیم. طرح انتقال آب باعث ایجاد رفاه کاذب و افزایش جمعیت بیش از توان محیط می شود که در درازمدت حیات شهر را با مشکل مواجه می‌کند.

مدیرکل مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به افزایش دوبرابری ظرفیت حجم آب، گفت: میزان ذخایر آبی حوضه زاینده رود قبل از طرح انتقال آب کوهرنگ، به طور طبیعی 800 میلیون مترمکعب بود، همچنین گاوخونی پر آب بوده و در زاینده رود تا سی و سه پل نیز آب جریان داشت. باتوجه به آنکه ظرفیت آب در حوضه زاینده رود، دو برابر شده و به 1/5 میلیارد متر مکعب رسیده است، اما نه تنها آب به اصفهان، بلکه به تالاب گاوخونی هم نمی رسد و این افزایش حجم آب زیر سایه افزایش سه برابری مصرف در صنعت و کشاورزی دیده نمی شود و فقط اثرات مخرب آن به جای می ماند.

انتقال آب، تجربه شکست خورده

درویش در ادامه افزود: از نمونه های تجربه ناموفق انتقال آب می توان به استان یزد اشاره کرده که با انتقال 100 میلیون متر مکعب آب و ایجاد رفاه کاذب در شهر، تبدیل به مهاجرپذیرترین استان کشور شده است.

وی با بیان اینکه استان اصفهان نیاز به انتقال آب ندارد، گفت: اکنون زاینده رود 5/1 میلیارد متر مکعب آب دارد، یعنی نیاز شرب 15 میلیون ایرانی است، در صورتی که کل جمعیت اصفهان کمتر از چهار میلیون نفر است.

مدیرکل مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه تصریح کرد: برای کاهش دمای آهن از 450 به 50 درجه، در هر ساعت نیاز به هزار متر مکعب آب است، که این میزان در سواحل تأمین می شد و بنابر اسناد قرار بود کارخانه سیمان و فولاد سپاهان در سواحل خلیج فارس مستقر شوند که البته با لابیگری برخی از نمایندگان استان برای ایجاد اشتغال، این کارخانه‌ها در اصفهان مستقر شدند، اما با تغییر جانمایی این دو کارخانه صنعتی، مشکلات افزایش یافته و منجر به بحران‌های آبی و زیست محیطی در استان شد.

وی در مورد انتقال آب از کارون افزود: آمارها نشان می‌دهد که رودخانه کارون در گذشته آورده 20 میلیارد متر مکعبی داشته، اما اکنون این میزان به نصف رسیده است.

به گفته درویش در چهار محال و بختیاری 60 روستا با تانکر آبیاری می شوند و در روستای دغاغله مسیر کارون و خوزستان، اهالی روستا برای دسترسی به آب ساعت ها پیاده روی می کنند و در صف منتظر می‌مانند تا به آب برسند.مدیرکل مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در پایان یادآور شد: انتقال آب از لحاظ پدافند غیرعامل، فوق العاده خطرناک است و می تواند باعث تنش میان استان ها برسر انتقال آب شود. نمونه آن تخریب و انفجار لوله انتقال آب در روستای ورزنه است و این می تواند سرآغاز جنگ آبی شود.