از جماعتي که به سراغ فال قهوه مي روند، خيلي ها هم مي گويند که فال را خيلي جدي نمي گيرند. با وجود اين وقت، پول و انرژي خود را صرف شنيدن همان چيزهايي مي کنند که جدي نمي گيرند؛ بهانه اين گروه هم يک کلمه پنج حرفي است: تفريح! اين تفريح اما بعضي وقت ها گران تمام مي شود، تا جايي که قيمت شکستن طلسم در يکي از صفحات مدعي فالگيري در اينستاگرام از صد هزار تومان تنها براي سرکتاب باز کردن شروع مي شود و در مرحله هاي بعدي تا يک ميليون تومان و حتي بيشتر هم بالا مي رود.

با اين حال در دنياي پر رنگ و لعاب فال و فالگيري، انگار اقبال فال قهوه از بقيه بلندتر است و بين فال هايي مثل فال ورق، تاروت، يي چينگ، فال تيله، نخود، چاي و انواع طالع بيني هاي ديگر بيشتر از همه طرفدار دارد؛ فالي که قيمتش از 20 هزار تومان شروع مي شود و بعضي وقت ها به صدهزارتومان هم مي رسد؛ صدهزار تومان ناقابل براي يک فنجان قهوه تلخ و کوچک که اگر نيابتي درخواست داده باشيد حتي از نوشيدن اين فنجان گران هم بي بهره مانده ايد.

اين را زن فالگيري به ما مي گويد که صاحب يک صفحه پرطرفدار در اينستاگرام است و براي ويزيت و مشاوره، وقتش تا يک ماه بعد پر است. عجيب نيست که او جزو جماعتي باشد که معتقدند فال جنبه علمي دارد، البته با تأکيد بر اين جمله که « نه هر فالي و نه هر فالگيري.» جمله اي که به طور مشخص مشتري ها را براي خود او نگه مي دارد!

اين زن فالگير براي اثبات ادعاي خود به ما، به تفسيرهاي علمي متوسل مي شود؛ تفسيرهايي که هيچ سنديتي ندارند: « در مورد فال قهوه مي گويند که چون لب انسان زمان نوشيدن قهوه با فنجان تماس مستقيم برقرار مي کند، از اين طريق DNA او به فنجان منتقل مي شود و از طريق دانه هاي قهوه در آن نقش مي بندد! در مرحله بعدي دانه هايي که در برگيرنده و انتقال دهنده DNA هستند به صورت نمادهايي که در علم فالگيري معنا و مفهوم دارد، مثل اعداد و اشکال در فنجان نقش مي بندند!»

زن فالگير دلايل زيادي را براي موجه نشان دادن کارش رديف مي کند ، اما ما آخرش هم نمي فهميم که چطور مي تواند، نام يک جوان خوش تيپ را در DNA هر دختر جوان دم بختي ببيند و يک زن چاق کينه توز را در DNA هر زن ميانسالي.

اما فالگيرها چطور مي توانند، با حرف هايي که پايه علمي ندارند سر افراد زيادي را کلاه بگذارند و بازار کاسبي شان هميشه سکه باشد؟! اصلاً فالگيرها چطور از مشاهده حال و احوال مراجعه کننده هايشان به گذشته و آينده ها پل مي زنند؟!

دکتر عليرضا شوقي، روان‌شناس اجتماعي و استاد دانشگاه مي گويد: «وقتي انسان با باور حل مسائل و مشکلاتش به سراغ مرجعي مثل يک فالگير مي رود و احساس تلقين پذيري شديد را با خود حمل مي کند، ميزان تأثيرپذيري اش بيشتر مي شود و در نتيجه طوري رفتار مي کند که به او القا شده است. در حالي که قسمت بزرگي از اين تأثيرپذيري را خود شخص و باور دروني او ساخته است. براي مثال وقتي فالگير به زني مي گويد که برو همسرت دوستت خواهد داشت، به واسطه انگيزه و اميدي که در قلب او شکل مي دهد بر رفتارهاي او دستکم تا آينده اي نزديک تأثير مي گذارد و در نتيجه مسائل هم به شکل بهتري پيش خواهد رفت.»دکتر شوقي ادامه مي دهد: « اين پيش بيني ها اغلب بر مبناي احتمالات شکل مي گيرند و معمولاً در اين جريان صدها هزار پيش بيني غلط فراموش مي شود ولي يک گفته صحيح در ياد مي ماند و در نتيجه به نوعي بر قدرت مرموز فالگيرها و پيشگوها اضافه مي شود و همه اينها هم به اين دليل است که انسان هميشه به دنبال اميد بوده است.»

زنان، مشتري هاي اصلي

يک حساب سرانگشتي مردان را از قافله فالگيرها و مشتريان فال جدا مي کند. تقريباً در تمام دنيا زنان مشتريان اصلي فال و يادگيري فالگيري به حساب مي آيند. دکتر شوقي مي گويد: « مراجعه و اتکاي بيش از حد برخي زنان به خرافات و فالگيري به نوعي موضع ضعف و ناتواني آنها را در حل مسائل خود نشان مي دهد و مي تواند ناشي از ضعف واقعيت گرايي و موضع انفعال در اين گروه باشد.»هرکسي خودش آينده را مي سازد

«صد سال پيش آدم ها در همانجايي به دنيا مي آمدند که پدر و مادرشان به دنيا آمده بودند. روند تغييرات هم به قدري کند و کليشه اي بود که همه چيز تقريباً از پيش روشن بود. پس فالگيرها چيز زيادي براي گفتن نداشتند. اما امروز معاني به حدي تغيير چهره داده اند و ارزش ها آنقدر به سرعت دگرگون شده اند که زندگي به پديده اي پيچيده و غيرقابل پيش بيني تبديل شده است. امروز انسان ها تأثير نقش خود را در شکل بخشي به زندگي شان در مقايسه با ساير عوامل بسيار کمرنگ مي بينند و در نتيجه در جستجوي راه حلي براي گشايش امور هستند.»

اينها هم حرف هاي دکتر شوقي است، روانشناسي که مصرانه معتقد است فالگيرها از روي رفتار خود مراجعه کننده ها، آينده او را پيش بيني مي کنند يا به گذشته اش اشاره مي کنند.