نصف جهان: قضاوت داوران ايراني در رقابت هاي فوتبال بازي هاي المپيك ريو موجي از شادي را در بين ورزش دوستان به وجود آورده كه همچنان ادامه دارد. البته جنس شادي و خوشحالي مردم و ورزش دوستان در بين اقشار مختلف متفاوت است. طرفداران ورزش يا آنهايي كه المپيك را به عنوان نگين ورزش قهرماني و رويدادي فراورزشي دنبال مي كردند خرسندي خود را بابت موفقيت هموطنشان بروز مي دادند چراكه سربلندي هر ایرانی در المپيك شخصي نيست و اين عليرضا فغاني و كمك هايش نيستند كه به سرافرازي قضاوت فينال فوتبال المپيك نائل آمدند بلكه ورزش ايران است كه موفقيت داوران فوتبالش را در كنار سه طلا، يك نقره و چهار برنز كاروان ورزشي امام رضا (ع) جشن گرفته است. در اين بين از موج موفقيت داوران ایرانی، همسلفانش بهره برده تا جايي كه تقاضاي جايزه اي برابر با مدال طلاي المپيكي هاي ايران براي آنها را ارائه داده اند. و برخي ديگر نيز در اين فرصت كه افتخار آفريني فغاني براي جامعه داوري به وجود آورده تحليل هايي را با رويكرد قدرت جامعه داوري ارائه مي دهند و حتي را پا را فراتر نهاده و از محروميت هايي كه فصل قبل اين داور و ديگر داوران به دليل قضاوت هاي پر اشتباه با آن مواجه شدند سخن به زبان مي رانند و محروم كنندگان فغاني را سرزنش مي كنند.

آنچه مسلم است شرايط فعلي ورزش كشور در بازخورد قضاوت عليرضا فغاني با مصاديق متفاوتي همراه است. اكثريت قريب به اتفاق، خرسندي خود را بابت موفقيت يك ايراني بروز مي دهند و گروهي اين موفقيت را در مقابله با آنها كه منتقدين جامعه داوري بودند همراه با تحليل هايي كه نيش و كنايه در آن مستتر است ارائه مي دهند.

خرسندي جامعه داوري و حتي عليرضا فغاني (كه او هم در صحبت هايش پس از بازگشت از ريو به مقابله با آنها كه قضاوت هاي داخلي او را نقد كرده اند پرداخت) بنا به دلايل مختلف قابل نقد است.

١- موفقيت داوران ايراني در خارج از كشور اولين باري نيست كه رخ مي دهد اما اولين مرتبه است كه در چنين سطحي از رقابت فوتبال، حضور داوران ایرانی محقق شده است هر چند كه نبايد از حضور داوري چون جعفر نامدار كه جام جهاني را سوت زد و محمد فنائي كه به عنوان كمك داور، فينال جام جهاني ١٩٩٤ آمريكا را پرچم زد به سادگي بگذريم. موفقيت فغاني و كمك هاي ایرانی در سي و يكمين دوره المپيك هم بيانگر توانايي هاي داوران ایرانی است. توانايي هایي كه پيش از اين نيز به اثبات رسيده بود.

٢-طي سال هاي گذشته كه موفقيت داوران ایرانی از مرزهاي قاره كهن فراتر نرفته بود هم اين بحث وجود داشت كه چرا داوران ایرانی خارج از مرزهاي ايران موفق تر سوت مي زنند و اكنون نيز نمي توان منكر شد كه عليرغم اين موفقيت انكارناپذیر نبايد به سادگي از قضاوت هاي پر اشتباه داوران ایرانی در قضاوت هاي بازي هاي داخلي گذشت. به هيچ وجه منطقي نيست كه موفقيت فغاني در المپيك، سرپوشي بر اشتباهات داخلي او باشد. اتفاقاً قضاوت هاي پر اشتباه فغانی طي دو فصل گذشته به ويژه در مسابقاتي كه در سرنوشت قهرماني هم تأثيرگذار بوده، انگشت شمار نيست و توجيه اشتباهات فراواني كه در ليگ برتر با قضاوت داوران ايراني رخ داده با سوت زدن در فينال المپيك غير منطقي است و باعث مي شود كه اشتباهات آينده داوران ايراني را در رقابت هاي داخلي موجه جلوه دهيم.

٣- سوار شدن بر امواج قضاوت فغاني در المپيك ريو ، پاك كردن صورت مسئله اي است كه هنوز حل نشده است. سوت اشتباه هر چند سهوي باشد نبايد با اين موفقيت سرپوش نهاده شود. به عبارت ديگر فغاني و جامعه داوري نبايد به راحتي به دليل اين موفقيت، ناكامي قضاوت هاي داخلي را فراموش كنند. فوتبالدوستان همانقدر كه از موفقيت و سربلندي فغاني در المپيك خشنود هستند اين حق را هم دارند كه بابت قضاوت هاي داخلي نیز از آنها انتظار داشته باشند كم اشتباه ظاهر شوند. به عبارت ساده تر قضاوت خوب و افتخار آميز در المپيك به جاي خود که شايسته تقدير است اما قضاوت هاي داخلي هم جاي خود به طوري كه نمي توان عدم اشتباه در ديدارهاي بين المللي را با اشتباه در قضاوت هاي داخلي يكسان بدانيم. يعني با اين موفقيت نبايد انتظار داشت از اشتباهات داخلي چشم پوشي كرد.

٤-البته كه شايسته است عوامل باشگاه ها ظرفيت باخت را در خود افزايش داده و تماشاگران تيم ها هم درقبال ناكامي هايي كه براي تيم هاي محبوبشان به دليل اشتباهات داوري رقم مي خورد ، برخورد غيرمتعارف و خارج از عرف و اخلاق با داور نداشته باشند.

٥-آنچه مسلم است انتظار اهدای پاداش به فغاني و دو كمك ایرانی منطقي است. اما اينكه پاداشي به اندازه برندگان مدال طلا به آنها تعلق بگيرد آنچنانكه علي خسروي داور پيشكسوت مي گويد كمي تأمل برانگيز است. وقتي مربي طلایه دار ايران به اندازه او نمي گيرد آيا داور قاضي فينال فوتبال المپيك بايد به آن اندازه طلا دريافت كند؟ در اين زمينه نتيجه گيري نمي كنيم اما پيشنهادي ارائه مي دهيم كه براي المپيك هاي آينده قبل از آغار براي موفقيت داوران ايراني هم پاداش پيش بيني كنند. موفقيت فغاني حداقل اين باور را به وجود آورد كه از دوره آينده بايد براي داوران هم پاداش تعيين كرد و البته براي اين دوره هم شايسته است تقدير شوند.

٦- بعضي اوقات موج سواري از نوع مثبت بد نيست. از موج موفقيت فغاني مي توان ياد آوري كرد كه در المپيك پكن محسن كرباسچي و مجيد كلاهدوزان دو داور اصفهاني قضاوت ديدار رده بندي هندبال را قضاوت كردند و باز هم در اين دوره دو داور ایرانی براي قضاوت هندبال المپيك ريو حضور داشتند.

٧-سال هاي ناكامي فوتبال ايران در عدم راهيابي تيم ملي فوتبال ايران به فينال جام ملت های آسيا، ناكامي در رسيدن به المپيك فوتبال ايران، دوري فوتبال باشگاهي ايران از فتح جام آسيایي و همچنين عدم كاميابي تيم هاي رده سني پايه براي فتح جام آسيايي به بيش از 150 سال مي رسد اما باز هم به هيچ وجه قياس بازي فوتبال با داوري فوتبال منطقي نيست اصلاً شايسته نيست وظيفه قضاوت و لاديكوفيرت و مربيگري را يكسان دانست كه بتوان آنها را در مقام قياس با هم قرار داد. پس نمي توان گفت داوري از فوتبال ايران پیشي گرفته است و بدتر اينكه داوران در قبال اشتباهات خود مطرح كنند كه مگر مربي و ورزشكار اشتباه نمي كنند. اين ادعا به آن معني است كه قاضي ميدان فوتبال حق اشتباه را براي خود قانوني بداند. البته كه او را نبايد با هر اشتباه از زير تيغ گذراند اما مقايسه اشتباه قاضي ميدان فوتبال با مربي و بازيكن فوتبال چون وظايف متفاوتي دارند غير منطقي است.

٨- موفقيت داوران فوتبال ايران در جايگاه خود قابل افتخار است و بايد در حد اين موفقيت از آن به عنوان موفقيتي كه به نام ايران ثبت شده خشنود بود تا آنجا كه سرپوشي بر اشتباهات داوران ایرانی در قضاوت ليگ برتر باشد. تا پايان هفته چهارم ليگ برتر با انجام ٣٢ بازي ١٢ اشتباه تأثير گذار داوري به ثبت رسيده است.