نصف جهان: معاون محيط زيست طبيعي سازمان محيط زيست از حضور متخصصان خارجي در ايران به منظور تدوين برنامه تکثير در اسارت يوزپلنگ آسيايي خبر داد و گفت: اگر امکان جفتگيري طبيعي و لقاح مصنوعي نباشد، از رحم يوزهاي آفريقايي براي تکثير يوز آسيايي استفاده مي کنيم.

در جهان دو گونه يوزپلنگ وجود دارد که يک گونه آسيايي و ديگري گونه آفريقايي است. گونه آفريقايي يوزپلنگ در شمال اين قاره پهناور منقرض شده و حضور آن در حال حاضر فقط محدود به جنوب اين قاره شده است.

نسل يوز آسيايي که زماني در گستره وسيعي از غرب اين قاره از سوريه و عربستان تا هندوستان وترکمنستان پراکنده بود، از 20 سال پيش جز در ايران منقرض شده است. به همين دليل است که امروزه به يوز آسيايي، يوز ايراني نيز گفته مي شود.

محيط بانان هشدار داده اند که يوز آسيايي يکي از گونه هاي جانوري است که به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارد و بايد هر چه زودتر تلاش هاي جهاني براي حفاظت از آن شروع شود و ادامه دار باشد.

براساس اعلام سازمان حفاظت محيط‌زيست هم اکنون کمتر از50 قلاده يوزپلنگ در سراسر ايران وجود دارد. در طول 16 سال گذشته شاهد تلف‌شدن 42 قلاده يوز بوديم که 28 قلاده در تصادفات جاده‌اي از بين رفتند. همچنين براساس اعلام سازمان حفاظت محيط زيست در يک دهه اخير حدود شش قلاده يوز در جاده مرگبار عباس آباد – ميامي در استان سمنان تلف شدند؛ برهمين اساس اهميت ايمن‌سازي جاده‌ها و کريدورهاي عبوري در زيستگاه‌هاي يوز براي حفاظت از اين گونه حيات وحش نقش بسزايي دارد.

در سال هاي اخير کارهاي بسياري چه نمادين و چه غير نمادين از طرف دنيا براي نشان دادن از محافظت از اين حيوانات زيبا و بي دفاع کمک مي کند. براي مثال در سال 2014بود که تيم ملي فوتبال ايران با پوشيدن لباس هايي که روي آن عکس يوز آسيايي نقش بسته بود، حمايت خود را از اين گونه در حال انقراض اعلام کردند. از طرف ديگر روز 31 آگوست به عنوان روز ملي يوز آسيايي معرفي شده است.

به گفته طرفداران محيط زيست اگر هر چه زودتر کاري در اين زمينه نشود، تعداد اين يوزها به اندازه اي کم و کمتر مي شود. ايران در حال حاضر از نبود شير آسيايي و ببر خزر رنج مي برد و حالا هم که نسل يوزهاي آسيايي رو به انقراض است.

حميد ظهرابي، معاون محيط زيست طبيعي سازمان محيط زيست در مورد حضور تيم‌هاي خارجي براي بررسي تکثير در اسارت يوزه‌اي آسيايي، با بيان اينکه دو کارشناس تلقيح مصنوعي و بارورسازي مصنوعي از آلمان و يک کارشناس مديريت ذخيره گاه‌هاي نيمه طبيعي از آفريقاي جنوبي از روز 14 بهمن در ايران حضور يافته‌اند، گفت: تشکيل جلسات تخصصي به منظور بررسي وضعيت سلامتي يوزهاي در حال نگهداري در پارک پرديسان بررسي شيوه‌هاي مختلف براي بارورسازي يوزها، آشنايي با متخصصان داخلي همچنين آشنايي با ظرفيت‌ها و امکانات داخلي مثل مؤسسه رويان است.

در حال حاضر يک قلاده يوز نر (کوشکي) و دو ماده (دلبر و ايران) در مرکز نگهداري حيوانات در پارک پرديسان وجود دارد و بررسي وضعيت سلامتي اين يوزها يکي از اهداف حضور کارشناسان خارجي در ايران است. در اين مورد ظهرابي تصريح کرد: «دلبر» در يک مرحله سقط جنين داشت و حتماً بايد سلامتي آن بررسي شود تا ببينيم قدرت باروري دارد يا نه؟ «ايران» هم که يک يوز نابالغ است و اطلاعات دقيقي از گذشته آن نداريم و نمي‌دانيم در چه شرايطي نگهداري شده و آيا صدمه‌اي ديده است يا خير؟

وي ادامه داد: بعد از بررسي سلامتي يوزها با کمک متخصصان داخلي و همکاري کارشناساني که از کشورهاي آلمان و آفريقاي جنوبي در ايران حضور يافته‌اند، وارد فاز پيش‌بيني و برنامه‌ريزي براي بارورسازي و تکثير در اسارت يوزها طي چند مرحله مي‌شويم. مرحله اول بررسي امکان جفتگيري طبيعي يوزها در اسارت است. اگر اين مرحله موفق نبود، قطعاً گزينه تلقيح مصنوعي مطرح مي‌شود.