ایران همواره در مقابل فشار‌های آمریکا تهدید کرده است که تنگه هرمز را می‌بندد. اگرچه در شرایط عادی ایران اجازه انجام چنین کاری را ندارد، اما در شرایط اضطراری می‌تواند کنترل عبور و مرور کشتی‌ها را سختگیرانه‌تر اعمال کرده یا حتی مانع از گذر آن‌ها شود.

بستن تنگه هرمز تهدیدی بوده که همواره از سوی مقامات سیاسی و نظامی ایران در مواجهه با تهدید‌ها و تحریم‌های آمریکا مطرح شده است.

از جمله در یکی از آخرین موارد، سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح، در این مورد گفت: «اگر قرار باشد کسی تنگه هرمز را ناامن کند قطعاً ما با آن برخورد خواهیم کرد. همچنین اگر نفت ما از این تنگه عبور نکند حتماً نفت دیگر کشور‌ها نیز از این تنگه عبور نخواهد کرد. البته ما قصد بستن تنگه هرمز را نداریم مگر اینکه اقدامات دشمنان به جایی برسد که مجبور شویم و چاره‌ای جز این وجود نداشته باشد.»

امیر حاتمی، وزیر دفاع، هم در گفتگویی با راشاتودی در مورد تنگه هرمز اظهار داشت: «ما قدرت این را داریم که از منافع حیاتی خودمان در این تنگه محافظت کنیم و به موقع تصمیم‌های لازم با بگیریم.»

تنگه هرمز یکی از حیاتی‌ترین آبراهه‌ها برای اقتصاد جهانی است و روزانه نزدیک به ۱۸.۵ میلیون بشکه نفت خام یا پالایش شده از آن عبور می‌کند که معادل ۲۰ درصد کل تولید جهانی است. تحلیل گران نفتی جهان اتفاق نظر دارند که هرگونه انسداد این تنگه می‌تواند پیامد‌های فوری و فاجعه بار برای اقتصاد جهانی داشته باشد.

اسکات ریتر، افسر اطلاعاتی سابق نیروی دریای آمریکا که سابقه حضور در خلیج فارس را هم دارد، در یادداشتی که برای «امریکن کانزرواتیو» نوشته است، اشاره می‌کند که ایران مانند هر کشور دیگر بر اساس کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریا‌ها اجازه ندارد عبور آزادانه شناور‌ها را متوقف کند.

با این وجود ریتر تایید می‌کند که چنانچه ایالات متحده مانع انتقال نفت ایران بشود، آنگاه به احتمال زیاد ایران هم با استناد به همان کنوانسیون ۱۹۸۲ می‌تواند تنگه هرمز را به روی کشتی‌های آمریکایی ببندد.

او می‌گوید بحث درباره توانایی ایران برای بستن تنگه و آمریکا برای واکنش به آن همچنان ادامه دارد، اما در هر صورت هیچ شرکت بیمه‌ای برای نفتکش‌هایی که بخواهند در شرایط بحرانی از این تنگه عبور کنند، پوشش ارائه نخواهد کرد.

ریترز تاکید می‌کند که حتی اگر آمریکا با استفاده از ابزار نظامی بتواند مانع از بسته شدن تنگه هرمز شود، سلامت اقصاد ملی آن و دیگر بخش‌های جهانی قربانی خواهد شد.

رضا نصری، کارشناس حقوق بین الملل و سیاست خارجی هم در گفتگو با یورونیوز حق ایران در بستن تنگه هرمز در شرایط اضطراری را تایید می‌کند.

او می‌گوید: «موضوع بستن تنگه هرمز، از نظر حقوقی مساله فنی و پیچیده‌ای است. اما اگر از پیچدگی‌های فنی و حقوقی بحث آبراه‌های بین‌المللی، مواضع ایران در این باره و ویژگی‌های تنگه هرمز بگذریم، حقیقت این است که رژیم حقوقی حاکم بر این آبراهه، مانند بسیاری از رژیم‌های حقوقی دیگر، عمدتاً در شرایط صلح یا شرایط «معمول» موضوعیت و کارایی دارد.»

نصری با اشاره به این که ایران در وضعیت استثنایی و اضطراری می‌تواند برای حفظ امنیت و منافع حیاتی خود به اقداماتی خارج از روال عادی مناسبات بین المللی دست بزند، اضافه می‌کند: «وقتی دولت آمریکا برخلاف قطعنامه ۲۲۳۱ به صورت یکجانبه دست به اقدامات قهریه علیه ایران می‌زند، یا وقتی مقامات ارشد عربستان سعودی به صراحت از «کشاندن جنگ به درون ایران» سخن می‌گوید، یا وقتی دولت‌های منطقه رسما اعلام می‌کنند برای آسیب زدن به منافع ایران دست به برخی اقدامات در حوزه تحریم نفت می‌زنند، طبیعی است که ایران نیز خود را مجاز می‌بیند به تدابیر استثنایی و احتیاط آمیز - مانند بازرسی از کشتی‌ها و اعمال کنترل‌های سخت‌گیرانه‌تر از شرایط معمول - روی آورد.»