در هنگام نمایش فیلم به دلیل محتوای خاصش متوجه شدهاند که نباید به طور مثال فرزندشان را برای تماشای این فیلم میآوردند.
در روزهای گذشته و پس از توقیف فیلم سینمایی رحمان ۱۴۰۰ از سوی سازمان سینمایی دستورالعمل «درجهبندی سنی فیلمهای سینمایی» نهایی شد و بعد از امضای حسین انتظامی (سرپرست سازمان سینمایی) از روز سهشنبه ۱۰ اردیبهشت برای تمامی سینماها، تهیهکنندگان و پخشکنندگان لازمالاجرا شده است.
درجهبندی سنی فیلمها در این دستورالعمل اینگونه است:
گروه ۹+: این فیلم دارای الفاظ یا صحنههای نامناسب برای کودکان است و تماشای آن برای کودکان زیر ۹ سال توصیه نمیشود.
گروه ۱۲+: این فیلم دارای صحنههای نسبتاً خشونتآمیز یا دلهرهآور یا استعمال دخانیات یا الفاظ نامناسب است و تماشای آن برای افراد زیر ۱۲ سال توصیه نمیشود.
گروه ۱۵+: این فیلم دارای صحنههای خشونتآمیز، ترسناک یا استعمال مواد مخدر یا روابط خلاف عرف جامعه یا زبان تند و نامناسب است و تماشای آن برای افراد زیر ۱۵ سال توصیه نمیشود.
گروه ۱۸+: این فیلم دارای صحنههای افراطی از خشونت یا صحنههای استعمال مواد مخدر یا صحنههایی تداعیکننده روابط زناشویی یا الفاظ و حرکات نامناسب است و تماشای آن برای افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است.
طبیعتاً فیلمهای تهیه شده در ایران هیچگاه صحنههای موسوم به جنسی را ندارند و بیشتر به صحنههای تداعی کننده روابط زناشویی ارجاع داده شده است یا منظور شوخیهای جنسی است که با الفاظ و حرکات نامناسب از آنها نام برده شده است.
این اقدام سازمان سینمایی موافقان و مخالفان خود را دارد، بسیاری آن را لازم دانسته و وجود چنین درجهبندی را ناگزیر میدانند تا از این طریق هم فیلمها کمتر دچار ممیزی شوند و هم تکلیف خانوادهها از همان ابتدا برای دیدن فیلمی مشخص باشد و از طرف دیگر منتقدانی هم هستند که این آئین نامه را یک راه فرار برای جلوگیری از نظارت کامل وزارت ارشاد دانسته و اعتقاد دارند سود آن به جیب کسانی میرود که فقط به فکر فروش بیشتر هستند.
سعید الهی (کارشناس سینما) در نقد این دستورالعمل وزارت ارشاد نوشت: «حال سوال اینجاست برای فرهنگسازی میان خانوادهها جهت عمل به توصیه سازمان سینمایی تا چه حد فعالیت صورت گرفته که وزارت ارشاد با یک توصیه در حاشیه اقلام تبلیغی و یا قاب فیلمها، از خود سلب مسئولیت میکند و تبعات تماشای یک فیلم نامناسب را بر عهده خانوادهها میگذارد؟! این اگر نامش انفعال و بی تفاوتی تنها دستگاه متولی حوزه فرهنگ و نماینده حاکمیت در این بخش، در قبال خانوادههای نجیب و شریف و مسلمان ایرانی نیست، پس چیست؟»
سید جمال ساداتیان (تهیه کننده) که همین روزها فیلم «متری شیش و نیم» را بر پرده دارد اعلام کرد: «اینکه رده بندی سنی فروش فیلمها را بالا یا پایین ببرد درست است اما باید درنظر داشته باشیم که در مجموع این کار از نظر اخلاقی کار بسیار درستی است و اگر فروش فیلم را پایین آورد تهیه کننده فیلم باید فکری برای این موضوع کند. وظیفه ما این است تا به هر طریقی به مخاطب اطلاع دهیم که چه فیلمی را نمایش میدهیم.»
امیرحسین علمالهدی (مدیر سابق گروه سینمایی هنر و تجربه) در این خصوص گفت: «سینمادار میتواند در را به روی عدهای ببندد اما وقتی فیلمی بصورت الکترونیک حال چه فیزیکی (سی دی) و چه از طریق نشر بر بستر اینترنت منتشر شود با محدودیت سنی ممنوعه (زیر ۱۸ سال) چه باید کرد؟ […] اگر مدیریت هوشمندی برای به اجرا رسیدن آئیننامه درجه بندی سنی فیلمها وجود نداشته باشد، تنها یک کاغذ پاره است و کارکرد پیدا نخواهد کرد و این سوالات همچنان وجود خواهد داشت که چگونه میخواهید اطلاع رسانی انجام دهید؟»
پوران درخشنده (کارگردان سینما) ولی از این اقدام استقبال کرده و در مصاحبهای اظهار داشته: «بارها برای من به عنوان یک فیلمساز پیش آمده است که مخاطبان به من گفتهاند به دلیل عدم آگاهی از محتوای فیلمی، با خانواده به تماشای آن رفتهاند اما در هنگام نمایش فیلم به دلیل محتوای خاصش متوجه شدهاند که نباید به طور مثال فرزندشان را برای تماشای این اثر میآوردند. براین اساس باید زودتر از اینها به اجرای چنین آئیننامهای پرداخته میشد اما با این حال اکنون اگر این موارد برای هر اثری که روی پرده میرود مشخص باشد خیال خانوادهها نسبت به سینما بیشتر جمع میشود و طبیعتاً این حق آنها است که بدانند محتوای فیلم برای چه گروه سنی مناسب است.»
در آمریکا، انجمن فیلم آمریکا (the motion picture association of america) یا به اختصار (MPAA) یک سازمان مستقل است که بر اساس موضوع فیلم، حرفهای گفته شده در فیلم، صحنههای جنسی و صحنههای استفاده از مواد، فیلمها را مشاهده میکنند و درجه بندی آنها را برای نمایش در سینماها تعیین میکنند. کمپانیهای فیلمسازی الزامی برای قرار دادن فیلمهایشان در MPAA برای درجه بندی ندارند اما این امر به شکل سختگیرانهای توصیه شده است.
MPAA برای اولین بار در سال ۱۹۶۸ در پاسخ به فشاری که از طرف مردم برای شناخت فیلمهای خانوادگی وارد شد، به وجود آمد. انجمن بینالمللی سینماداران در ابتدا مجبور به درجه بندی فیلمها در سینماهای خود شدند اما اکنون دیگر درجه بندی فیلمها به یک استاندارد سینمایی تبدیل شده است.
MPAA حدوداً ۱۰-۱۳ نفر اعضا دارند و از والدینی تشکیل شدهاند که هیچگونه ارتباط و همکاری با کمپانیهای فیلم سازی نداشته و ندارند. اعضا، تمام فیلمها را مشاهده میکنند و هر کدام جداگانه درباره درجه بندی یک فیلم نظر میدهند. سپس با اکثریت آرا، درجه بندی یک فیلم را تعیین میکنند.
برای مقایسه شکل درجه بندی فیلمها بر اساس MPAA را ذکر میکنیم که علاوه بر آمریکا میتوان گفت در بیشتر کشورهای اروپایی هم تقریباً همین سیستم وجود دارد:
درجه نمایشی G (تماشاگران عمومی)
مخفف General Audience به معنی این است که همه سنین قادر به تماشای این فیلمها هستند و به این معنی است که فیلم چیزی را شامل نمیشود و حتی خطری برای بچههای جوان هم ندارد.
همگان معمولاً درجه بندی G را برای انیمیشنهای کودکان میدانند اما لزوماً همیشه اینگونه نیست. بعضی از کمدیهای بی ضرر ؛ فیلمهای درام و مستندها هم ممکن است درجه نمایشی G دریافت کنند.
به طور کل فیلمهای با درجه G حاوی صحنههایی از خشونت واقعی، برهنگی، صحنههای جنسی و استعمال مواد مخدر نیستند. این فیلمها میتوانند شامل میزان بسیار کمی از خشونت ضمنی در موضوع و زبان فیلم که مناسب کودکان هست، باشند.
درجه نمایشی PG (راهنمایی والدین)
مخفف Parental Guidance Suggested به معنی تصمیمگیری با والدین است که ممکن است مواردی برای بچهها مناسب نباشد و به این معنی است که والدین ممکن است دوست نداشته باشند بچههای جوانشان این سری فیلمها را ببینند و ممکن است مسئلهای هم نداشته باشد.
درجه نمایشی PG به والدین توصیه میکند تا تصمیم بگیرند فیلمی برای بچههایشان مناسب است یا خیر. این امر از آنجا ناشی میشود که بسیاری از والدین ممکن است از یک موضوع بزگسالانه در فیلم تفاسیر متفاوتی داشته باشند. والدین یک کودک ممکن است درجه خشونت یک فیلم را قابل قبول بداند در حالی که والدین دیگر آن را بیش از حد بداند. این موضوع یک دلیل بسیار مهم برای درجه PG است.
از آنجا که نظرات متفاوت است انجمن درجهبندی توصیه میکند که والدین ابتدا فیلم را تماشا کنند تا تصمیم بگیرند که موضوع فیلم برای کودکانشان مناسب است. فیلمهای PG شامل نمایش صحنههای استعمال مواد مخدر نمیشود اما ممکن است شامل تعدادی ناسزاگویی، خشونت و مقداری برهنگی مختصر (بدون صحنههای جنسی) باشد.
درجه نمایشی PG-13 (راهنمایی و همراهی والدین برای بچههای زیر ۱۳ سال)
مخفف Parents Strongly Cautioned به معنی تذکر قاطع به والدین است که بعضی موارد برای بچههای زیر ۱۳ سال نامناسب است و والدین باید برای اجازه دادن به بچههای جوانترشان به دیدن این فیلمها دقت کنند. این فیلمها حاوی خشونت، سکس و برهنگی نیستند، فقط حاوی مقداری صحنه عشقی (جنسی) معمول و کم و کوتاه و مصرف مواد مخدر و دخانیات باز هم کم هستند.
انجمن درجه گذاری تصمیم میگیرد چه مقدار مشخصی از درجه بندی فیلمها برای بچههای زیر ۱۳ سال مناسب نیستند. درجه نمایشی PG-13 در سال ۱۹۸۴ به وجود آمد و فضای بین درجه R و PG را پر میکند. به طور کلی فیلمهای PG-13 درجه بالاتری از ناسزاگویی، خشونت و برهنگی را نسبت به فیلمهای PG دارا هستند اما نسبت به فیلمهای درجه R میزان پایینتری دارند.
یک فیلم با درجه نمایشی PG-13 ممکن است شامل صحنههای از استعمال مواد مخدر، ناسزاگویی ملایم و متعادل، خشونت ملایم و برهنگی متعادل مربوط به صحنههای جنسی باشد. تصمیمگیری برای یک فیلم با درجه نمایشی PG-13 خیلی سختتر از دیگر درجه بندیهاست. به عنوان مثال یک صحنه جنسی شدید میتواند درجه نمایشی یک فیلم را از PG به PG-13 تغییر دهد و یک صحنه مشابه دیگر میتواند آنرا از PG-13 به R تغییر دهد.
درجه نمایشی R (محدود شده)
مخفف Restricted-Under 17 به معنی بچههای زیر ۱۷ سال باید با والدین همراه باشند یا شخص بزرگتری سرپرست آنها باشد و به این معنی است که هیئت تشخیص داده است که موارد این فیلمها برای بزرگسالان است و والدین بیشتر از فرزندانشان ترغیب میشوند که این فیلمها را ببینند. همچنین ممکن است رتبه R به معنیهای دیگری باشد، فیلم حاوی کلمات رکیک، خشونت، سکس و نمایش استعمال مواد مخدر و دخانیات است.
انجمن درجه گذاری تصمیم میگیرد که فیلمهای با درجه نمایشی R شامل موضوعات بزرگسالانه از قبیل ناسزاهای شدید الحن، خشونت و موقعیتهای جنسی که برای بچههای زیر ۱۷ سال مناسب نیستند، میشوند. برای فیلمهای با درجه R یکی از والدین یا همراه بزرگسال باید بچههای زیر سن مورد نظر را همراهی کنند.
انجمن درجه گذاری به شدت توصیه میکند که والدین قبل از اینکه به بچههای خود اجازه تماشای یک فیلم با درجه R را بدهند، خود ابتدا فیلم را مشاهده کنند.
درجه نمایشی NC-17 (برای بچههای زیر ۱۷ سال نیست)
مخفف No One 17 and Under Admitted به معنی هیچ شخص ۱۷ موارد باشد. درجه NC-17 بر این دلالت ندارد که فیلم مستهجن و ضد اخلاقی است.
یک فیلم با درجه نمایشی NC-17 شامل همه محدودیتهای درجههای نمایشی دیگر میشود که شامل ناسزاگویی، خشونت شدید، برهنگی، صحنههای جنسی (بعضاً کامل) و صحنههای آزار دهنده میشود. هیچ شخص زیر سن ۱۷ سال (حتی با همراهی والدین) حق تماشای اینگونه فیلمها را ندارد.
با توجه به بررسی فوق آنچه معلوم است شباهت نزدیک دستور العمل سازمان سینمایی با سیستم درجه بندی فیلمها در دیگر کشورها است. اما در درجه بندی سیستم (MPAA) با دقت بیشتری به این موارد پرداخته و شرح مشخصی برای خانوادهها دارد.
حال باید دید ضمانت اجرایی این آئین نامه سازمان سینمایی تا چه اندازه است و آیا سینماگران در عملی شدن چنین راهکاری استقبال خواهند کرد یا آن را امری دست و پا گیر و مختل فروش فیلمها میدانند؟
بازگشت به ابتدای صفحه
ارسال به دوستان
پیشنهاد سردبیر
ارسال نظر
ایمیل مستقیم: info@nesfejahan.net شماره پیامک:۳۰۰۰۷۶۴۲ شماره تلگرام:۰۹۱۳۲۰۰۸۶۴۰