مهران موسوی خوانساری: جایی در شرق پاریس در محوطه‌ای که زمانی محل برگزاری نمایشگاه بود، بزرگترین اردوگاه نظامی در فرانسه از زمان جنگ جهانی دوم به این سو احداث شده است. در این اردوگاه هزاران سرباز فقط به یک هدف مستقر شده اند: تأمین امنیت سی و سومین دوره مسابقات المپیک پاریس. اولین ماموریت آنها هم استقرار در امتداد شش کیلومتری رودخانه سن از بعد از ظهر جمعه بود با یک هدف: تأمین امنیت مراسم افتتاحیه المپیک پاریس.

پاریس؛ یک قرن بعد

درست یکصد سال بعد از میزبانی پاریس از المپیک تابستانی هشتم، دیروز میلیون ها چشم در سراسر جهان به رود «سن» در قلب پایتخت فرانسه دوخته شده بود تا رژه بیش از 10 هزار ورزشکار از روی این رودخانه، سی و سومین دوره مسابقات المپیک را رسماً افتتاح کند.

فرانسه از مدت ها پیش در حال برنامه ریزی برای بهتر برگزار کردن این رویداد بوده است. میلیون ها نفر وارد این کشور شده اند تا بازی های المپیک را از نزدیک تماشا کنند و پیش بینی شده است فروش ۱۰ میلیون بلیت بازی ها همه رکوردهای دوره های پیشین المپیک در تعداد تماشاگر را بشکند. همه می دانند پاریس 16 روز پرهیجان را از سر خواهد گذراند اما این همه چیز نیست.

المپیک 1924 و آغاز راستگرایی افراطی

سال 1924 که پاریس برای بار دوم میزبانی هشتمین دوره المپیک را بر عهده گرفت، 24 سال از روزی که اولین المپیک تابستانی در این شهر برگزار شده بود می گذشت. 

قرن بیستم برای فرانسه از 14 مه سال 1900 با میزبانی از المپیک دوم آغاز شد و بعد از گذر از جنگ ویرانگر اول، به المپیک هشتم رسید. حالا هم 24 سال بعد از آغاز قرن بیست و یکم، پاریس دلربا برای سومین بار پذیرای هزاران ورزشکار و میلیون ها مهمان خارجی شده است تا المپیک سی و سوم در متفاوت ترین شکل برگزار شود. المپیکی که بارقه رخدادهای سیاسی در آن به مراتب بر رخدادهای ورزشی اش می چربد. البته فرانسوی ها با چنین اختلاطی میان ورزش و سیاست بیگانه نیستند. آنها المپیک 1924 را هم در حالی برگزار کردند که سمت و سوی سیاست اروپا در حال چرخشی بزرگ به سمت پا گرفتن راستگرایی افراطی در آلمان و ایتالیا و نفوذش به کشورهای دیگر قاره سبز بود.  

25 ژانویه 1924 اولین دوره مسابقات المپیک زمستانی در شامونی فرانسه در کوه های آلپ در حالی آغاز شد که مقدمات محاکمه آدولف هیتلر، رهبر جوان حزب ناسیونال سوسیالیست کارگران آلمان به جرم انجام کودتای نافرجام در مونیخ در حال انجام بود.

چند ماه بعد، از 4 مه تا 27 ژوئیه سال1924 میلادی 3089 ورزشکار زن و مرد از ۴۴ کشور جهان در ۱۷ رشته ورزشی در پاریس مشغول برگزار کردن المپیک تابستانی هشتم بودند و هیتلردر زندان لاندسبرگ در حال تکمیل جلد اول کتاب «نبرد من» بود. او چند روز پیش تر به جرم انجام کودتا در مونیخ به زندان کوتاه مدت محکوم شده بود. هیتلر 8 ماه بعد از اتمام المپیک پاریس از زندان آزاد شد در حالی که راستگرایی افراطی از نوع نازیسم و فاشیسم ریشه هایش در آلمان و دیگر نقاط اروپا را مستحکم تر می کرد.

 12 سال بعد المپیک یازدهم در برلین زیر پرچم های برافراشته عظیم منقش به صلیب شکسته و  فریاد های کر کننده نازی ها بشارت جنگ ویرانگری را می داد که یکی از قربانیانش کشور فرانسه و شهر پاریس بود. پایتخت فرانسه هیچ گاه حضور آدولف هیتلر و سایر رهبران دست راستی نازی را در پاریس اشغال شده در حال قدم زدن زیر برج ایفل فراموش نخواهد کرد.

از رخدادهای شرق تا بیدار شدن دوباره راست های افراطی در غرب

ماه هاست نگرانی از بروز مسائل امنیتی در روزهای برگزاری المپیک سی و سوم خواب و خوراک را از سران فرانسه گرفته است. نزدیک 60 هزار نیروی امنیتی و نظامی بسیج شده اند تا از دل نگرانی سیاسیون فرانسه برای امنیت المپیک بکاهند. اما آیا پاریس و شهرهای دیگر فرانسه در طول بیشتر از دو هفته برگزاری مسابقات آرام خواهد ماند؟

فرانسه تا امروز دو دوره میزبان المپیک بوده و از هر دو دوره سربلند بیرون آمده است. اما سومین میزبانی فرانسوی ها از المپیک با دوره های پیشین آن متفاوت است. هراس از کشیده شدن دامنه درگیری های اسرائیل و حماس و روسیه و اوکراین به خیابان های پاریس کابوس مقامات فرانسوی شده است. جدای از این، آنها نگران اقدامات احتمالی گروه های افراطی دست راستی هستند که چند هفته ای می شود از خواب سنگین چند ساله برخاسته اند و سودای نشستن بر کرسی های ریاست در جمهوری پنجم را در سر می پرورانند.

امروز اگر از هر فرانسوی بپرسید مهم ترین دلمشغولی اش چیست، شک نکنید به آرزوی برگزاری المپیکی امن درکشورش اشاره می کند. اما هم مردم کوچه و خیابان های پاریس و هم الیزه نشین ها خوب می دانند بحران های جهانی تاثیرات بالقوه ای بر شیوه برگزاری مسابقات المپیک امسال خواهد گذاشت. همین چند روز پیش وقتی وزارت کشور فرانسه خبرنگاران روس را از پوشش خبری بازی‌های المپیک منع کرد، وزارت خارجه روسیه با خشمی غیرقابل تصور، امانوئل مکرون، رییس جمهور فرانسه را فردی توصیف کرد که واژه هایی مانندآزادی بیان و احترام به حقوق روزنامه‌نگاران برای او پوچ و بی معناست. 

فرانسوی ها می دانند بار حقوقی عباراتی که روس ها برای آنها به کار برده اند می تواند معنایی فراتر از تشرهای دیپلماتیک معمول داشته باشد چنانکه وقتی سخنگوی کمیته ملی المپیک تحت کنترل طالبان اعلام کرده است که حکومت افغانستان تصمیم کمیته بین‌المللی المپیک مبنی بر حضور سه ورزشکار زن افغان به عنوان نمایندگان آن کشور را به رسمیت نمی‌شناسد، معنایش فقط یک پیام ساده از جانب مقامات کشوری که سابقه تاریکی در کارنامه آنها ثبت شده است تلقی نمی شود.

در کنار این ها وقتی کمیته المپیک فلسطین در هفته گذشته برای چندمین بار درخواست جدیدی برای محروم کردن اسرائیل از مسابقات را به کمیته بین المللی المپیک فرستاد و با بی توجهی کمیته المپیک نسبت به خواست فلسطینی ها مواجه شد، سران الیزه می دانند ممکن است این تنش ها از حد و حدود نامه نگاری های صرف خارج شده و شرایط متفاوتی را برای المپیکشان رقم بزند.

البته شاید رهبران فرانسه به لحاظ جغرافیایی خود را دور از تنش های خاورمیانه تصور کنند اما هر چه باشد آنها با ویژگی های اخلاقی «توما پورت»، نماینده چپ‌گرای مجلس فرانسه از حزب «فرانسه تسلیم‌ناپذیر» کاملاً آشنا هستند و می دانند وقتی او رسماً اعلام کرده است «هیأت اسرائیلی و ورزشکاران اسرائیلی نه در پاریس و نه در بازی‌های المپیک مورد استقبال قرار نخواهند گرفت» و همچنین خواستار «بسیج همگانی» شده است تا «دیپلمات‌های فرانسه کمیته بین‌المللی المپیک را تحت فشار قرار دهند تا اهتزاز پرچم و پخش سرود صهیونیست ها در مسابقات المپیک ممانعت به عمل آید، این ها یعنی تبعات درگیری های غزه تا بیخ گوش پاریسی ها نفوذ پیدا کرده است.

مقامات فرانسه به شدت نگران احتمال تکرار حادثه پنجم سپتامبر ۱۹۷۲ در المپیک مونیخ هستند گیرم این بار در قالبی دیگر و بدون نقش آفرینی اعضای گروه فلسطینی«سپتامبر سیاه». برای همین هم در اقدامی کم سابقه، کاروان اعزامی از سرزمین های اشغالی را تحت نظارت 24 ساعته قرار داده اند تا پاریس برای اسرائیلی های حاضر در المپیک عملاً حکم یک زندان طلایی را پیدا کند.

از همه مهم تر مقامات فرانسه نگرانند دست راستی های کشور خودشان بعد از مغلوب شدن نسبی در انتخابات زودهنگام پارلمانی، روزهای برگزاری مسابقات المپیک را محمل مناسبی برای قدرت نمایی خیابانی بیابند. این درست که «نوماس باخ»، رئیس کمیته بین‌المللی المپیک پیش از برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی گفته بود نتیجه انتخابات روند مسابقات المپیک را مختل نخواهد کرد و همه از المپیک حمایت می کنند اما هم باخ و هم مقامات فرانسوی می دانند اگر ائتلاف چپ ها در انتخابات مقابل راست های افراطی نایستاده بود و راست ها حالا اکثریت مطلق پارلمان را در اختیار گرفته بودند، این موضوع چه تبعاتی برای فرانسه و المپیک به بار می آورد.

در این باره همین بس که بدانیم اکثر کارشناسان فرانسوی اعتقاد داشتند اگر در انتخابات پارلمانی فرانسه راست افراطی به قدرت می رسید ممکن بود تظاهرات گروه‌های چپ و راست تندرو به خشونت کشیده شده و فضای سیاسی کشور در آستانه برگزاری المپیک دچار بی‌ثباتی شود. به همین دلیل هم تصمیم ماکرون بارها مورد ملامت سیاسیون فرانسوی قرار گرفت که چرا با اعلام انتخابات زودهنگام آن هم فقط چند روز مانده به المپیک بحران بزرگی برای آن کشور به وجود آورده است که می تواند تا روزهای برگزاری مسابقات هم ادامه داشه باشد.

اما به هر حال آن انتخابات برگزار شد و راست ها آن گونه که پیش بینی می شد نتوانستند به طور مطلق کرسی های پارلمان را از آن خود سازند. ولی آیا این شکست نسبی باعث به خواب رفتن مجدد افراطی های فرانسه می شود؟ پاسخ منفی است و چه بسا رخدادهای احتمالی 16 روز برگزاری المپیک، اثبات مثبت بودن پاسخ همین سئوال باشد.     

*بازیگران دو سوی برگزاری المپیک

پر بیراه نیست اگر گفته شود پاریس در این روزها به یک دژ نظامی تبدیل شده است. سایه وحشت از ناامنی در حین برگزاری مسابقات المپیک به وضوح در اظهارات و رفتار مقامات فرانسوی مشهود است. الیزه هم نگران و شاید پشیمان از پذیرفتن میزبانی المپیک سی و سوم است.

در این سو اما میلیون ها نفر در سودای تماشای مهمترین مسابقات ورزشی جهان به فرانسه هجوم برده اند و میلیارد ها نفر هم صفحات تلویزیون را برای پیگیری رویدادهای المپیک انتخاب کرده اند. برای این ها المپیکِ آمیخته با رخداد های سیاسی معنایی ندارد و این فقط میادین ورزشی است که به تقابل بین خیر و شر  صورت عملی می بخشد.  

در کنار این ورزش دوستان عالم، ورزشکاران 206 کشور هم در اندیشه افزودن بر مخزن طلای کشورهایشان حین برگزاری المپیک هستند. آنها هم چندان با اختلاط سیاست و ورزش کاری ندارند. از منظر این ها وقایع رخ داده در صحنه های بین المللی مهم است اما  ایستادن روی سکوی المپیک رویای هر ورزشکاری است و برای او مهم تر از هر واقعه ای در هر گوشه ای ازجهان.

اصلاً تصور کنید شما ورزشکار رشته «بریک دنس» هستید که قرار است برای نخستین بار در المپیک پاریس به رسمیت شناخته شوید. آیا به جز ایستادن بر سکوی اول تا سوم به چیز دیگری در این جهان می اندیشید؟!