10 آذر 1394، ساعت 3 ظهر است و علی لاریجانی در یک کنفرانس خبری به عنوان رئیس مجلس نهم یک خبر مهم را در اختیار رسانه ها قرار می‌دهد؛ او با تأیید جلسات مشترکش با ناطق‌نوری، مقتدایی و ولایتی می‌گوید: «آنچه در رسانه‌ها منتشر شد خلاف نیست. موضوعش پیرامون این بود که چطور می‌توانیم در پروسه انتخابات تلاش کنیم که افراد کارآمد و دارای نگاه ملی بیایند و کارآمدی مجلس را افزایش دهند. در این زمینه یک همفکری داریم.»

این سخنان علی لاریجانی آنهم در اندک زمان باقیمانده تا انتخابات مجلس دهم بسیار پر اهمیت بود. معنی سخنان رئیس مجلس نهم آن بود که او در کنار سه چهره شاخص دیگر اصولگرا با یک دوراندیشی دنبال سازو کاری هستند تا بتوانند سازوکاری برای وحدت نیروهای اصولگرا پیدا کنند. ساز وکاری که بتوان با آن با توجه به مقتضیات زمانه، رقیب در حال رشد را شکست داد تا پارلمان به یکباره خالی از اصولگرایان نشود .

ناگهان اما خبری دیگر آمد. گفتند بر اثر رایزنی های سنگین و لابی های چند لایه، علی لاریجانی و همراهانش را از ادامه مسیر برای تعیین سازوکار نجات از وضعیت پیش رو منصرف کرده اند تا به احترام بزرگان اصولگرا، سکوت کرده و اجازه دهند تا آنچنانکه دیگران تصمیم سازی کرده بودند همان روند قدیمی طی شود. نتیجه اش هم البته همان شد که بسیاری گمان آن را می بردند. آنچه در نهایت رخ داد این بود : «هیچکدام از آن 30 نفر در تهران راهی به پارلمان نیافت».

سرگشتگی میان بودن و نبودن

برآورد کلی این است که دو نظریه درباره ورود به انتخابات سال 96 وجود دارد. نظریه اول متعلق به خروج کردگانی مانند جبهه پایداری است که از همین حالا و بدون رودربایستی گفته اند قصد ماندن در ائتلاف ندارند و مرکب رفتن را جهاز کرده اند، دیگری هم نظریه افرادی است که آمده اند و باز می گویند به همان ساز و کار وحدت برگردیم. همان ایده قدیمی که سال هاست تکرار می شود و هنوز هیچ نتیجه ای نداده است.

اینجا قرار است درباره این نظریه بحث کنیم؛ «ایجاد سازوکار برای رسیدن به نامزد واحد». اجازه بدهید قبل از ورود به بحث به سال 1383 بازگردیم. همان روزهای سرد زمستانی که علی اکبر ناطق نوری، تصمیم سازان راستگرا را به دفتر خود فراخواند تا زمینه های وحدت آنها را فراهم کند... اما هریک از طیف های درون اصولگرایان، خواهان معرفی نامزد موردنظر خود به عنوان کاندیدای نهایی ائتلاف اصولگرایان بودند. هر چه بود با این شیوه و ساز و کار، تمام زحمات علی اکبر ناطق نوری به باد رفت.

چهار سال بعد از آن محمود احمدی نژاد که به یکباره و از سر آشفتگی سامان سیاسی به قدرت رسیده بود نامزد اصولگرایان باقی ماند و به جهت شرایط خاص دوران، کسی سراغ نامزد دیگری نرفت.

اما سال 1392 باز دوره ای دیگر برای آزمایش ساز و کار وحدت بود. این بار اما اتفاقات دیگری هم افتاد. سه نامزد پیشروتر از سایرین خودشان را با یک پیمان به جامعه معرفی کردند. گفتند ما ائتلاف کرده ایم و قرار است یکی از ما نامزد نهایی اصولگرایان باشد. طیف های اصولگرا اما این پیمان را بر نتابیدند همچنان که این سه نفر هم خودشان پیمان خودشان را شکستند و تا آخر در صحنه ماندند.

نکته همانی بود که مرحوم عسگراولادی می‌گفت: «اصولگرایان به اندازه مهره های تسبیح نامزد دارند.»

چهره های تصمیم ساز اصولگرا که طرفدار نظریه «ایجاد سازوکار برای رسیدن به نامزد واحد» هستند دوباره تمام تلاششان را به کار بسته اند تا این بار یکی از چهره ها را به عنوان مصداق نهایی اعلام کنند . این وسط اما اتفاقات دیگری هم افتاده است . طیف های مختلف اصولگرا اگر چه می گویند در نهایت به نظر روحانیت تمکین خواهند کرد اما هر کدامشان دست به کار شده اند و لیستی از نامزدهای مورد نظرشان را ردیف کرده و پی در پی با فشار رسانه ای برآنند تا با ایجاد صحنه «نامزد ما برتر است» هسته تصمیم گیری را مجاب به انتخاب فرد مورد نظر آنها نمایند. این همه ماجراست؛ خیلی ساده و البته خیلی تکراری.

نامزدها دوباره به اندازه دانه های تسبیح

در این میان حتی برخی از چهره ها که تابلوی اصولگرایی به آنها الصاق شده است خودشان به صورت کاملاً خودجوش در حال برنامه ریزی انتخاباتی هستند. می گویند بنا ندارند نامزد انتخابات شوند اما رفت و آمد و آمدها به دفترشان و سخنرانی ها و مصاحبه هایشان حرف دیگری دارد. دوباره تعداد نامزدها به اندازه دانه های تسبیح شده.

حالا می توان فهمید مرتضی نبوی که از عقلای واقع گرای اصولگرایان است چرا گفته است که : «از نظر توصیه ای بهتر می دانم اصولگرایان سرمایه گذاری شان را روی انتخابات شوراها انجام دهند تا ریاست جمهوری. چرا که به هر حال آقای روحانی دور دومش است و کاندیدای اصلی ریاست جمهوری دور دوازدهم، ایشان است. برداشت من این است روحانی بر کرسی ریاست جمهوری می‌نشیند.»

او صحنه را به خوبی آنالیز کرده است. حرف های مرحوم عسگراولادی را به خوبی در ذهنش مرور کرده و البته خوانشی دقیق هم داشته از نتیجه بررسی مصادیق انتخاباتی طیف اصولگرا و مقاصد تحرکات سیاسی برخی چهره های سیاسی اصولگرا که قصد نامزدی کرده اند.

تصمیم ارزشمندی که به مرحله عمل نمی رسد

واقعیت این است که حرکت اصولگرایان به سمت رسیدن به نامزد واحد فی نفسه اقدام بسیار ارزشمند و قابل تقدیری است. مشکل اما همیشه در یک مرحله حادث شده است، آنجا که اصولگرایان بعد از تعیین ساز و کار به سراغ مصداق می روند. مثل انتخابات قبل که هم ائتلاف سه گانه شکست خورد و هم ائتلاف سنتی ها . همه می‌خواستند بمانند.