دو هفته پیش و بعد از انتشار اخبار مختلفی که درباره تَرَک‌های سی و سه پل اصفهان منتشر شد، نگرانی‌هایی درباره آسیب رسیدن برخی آثار تاریخی شهر اصفهان در بین طرفداران آثار تاریخی ایجاد شد اما مسئولان اداره‌کل میراث فرهنگی استان اصفهان در آن زمان هم اطمینان دادند که مشکلی از بابت این موضوع وجود ندارد. ناصر طاهری معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در گفت‌وگو با تسنیم در اصفهان به بیان جزئیات این مسئله پرداخت.

در هفته‌های اخیر نگرانی‌های مختلفی درباره وضعیت تَرَک‌های پل‌های تاریخی شهر اصفهان به گوش می‌رسید اما شما اعلام کردید که مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

بله. چهار پل تاریخی اصفهان هر هفته از نظر وضعیت کیفی و تَرَک پایش می‌شوند و در صورتی که مشکلی داشته باشند، نسبت به مرمت آنها اقدامات لازم صورت می‌گیرد. گاهی وقت‌ها بناهای تاریخی از سال‌ها پیش و مثلاً از نیم قرن پیش با مشکلاتی مانند رطوبت دست و پنجه نرم می‌کنند اما ممکن است یک رسانه آن را برای دقایقی مشاهده کرده و درباره آن اطلاع‌رسانی‌های نامناسب اعلام کند. در واقع برخی عنوان می‌کند که رطوبت آن را نابود می‌کند اما اینگونه نیست. در بسیاری از بناهای تاریخی با قدمت چندصدساله وجود تَرَک، کهنگی و فرسودگی، مسئله‌ای طبیعیاست.

در حال حاضر تَرَکی روی پل‌های تاریخی نیست؟

خیر اینگونه نیست اما در حال حاضر «تَرَک فعالی» روی پل‌های تاریخی ما مانند پل چوبی، پل خواجو و سی و سه‌پل اصفهان وجود ندارد و تَرَک فعال هم برای خود تعاریف مختلفی دارد. اگرچه تَرَک‌های مختلفی روی پل‌ها و دیوار پشتی مسجد و گنبد آن وجود دارد اما باید گفت که این تَرَک‌ها هیچ یک فعال نیستند زیرا اگر آنها فعال باشند، باید به سرعت درباره آنها اقدامات مقتضی صورت گیرد.

پس دلیل ایجاد برخی تَرَک‌ها روی آثار تاریخی چیست؟

بارها با این موضوع مواجه هستیم که چیزی که ما هر روز می‌بینیم و آن را به خوبی رصد می‌کنیم، یک نفر به دلیل نداشتن اطلاعات مناسب درباره آن، نگرانی‌هایی ایجاد کرده است. «تَرَک فعال» با آنچه که ما اکنون روی پل‌های تاریخی می‌بینیم، تفاوت دارد و به تَرَکی گفته می‌شود که امکان پیشروی و پیشرفت آن وجود داشته باشد. در مورد مسجد امام(ره) و رطوبت دیوارهای این مسجد، باید گفت که رطوبت دیوارهای این مسجد از دهه‌ها پیش وجود داشت و اقدامات مختلفی درباره فاضلاب آن نیز صورت گرفته اما برخی فکر می‌کنند که این موضوع جدید است.

آیا نیاز هست این تَرَک‌ها ترمیم شود؟

خیر؛ نیازی به ترمیم این تَرَک‌ها وجود ندارد اما اگر مشاهده شد که تَرَک یک بنای تاریخی در حال فعال شدن است، باید به دنبال منشأ آن بگردیم زیرا پیدا کردن منشأ آن بسیار بهتر از ترمیم جزیی آن به شمار می‌رود.

این مسئله شامل تمام بناهای تاریخی شهر اصفهان می‌شود؟

بسیاری از بناهای تاریخی اصفهان مانند چهل‌ستون، مسجد امام(ره)، گنبد مساجد، دیواره‌های مساجد مختلف دچار تَرَک هستند و من حساسیت بسیاری در این زمینه دارم تا در صورت فعال بودن تَرَک‌ها اقدام موثری درباره آن صورت گیرد. نباید فراموش کرد که درزهای انقطاع به صورت عمدی، روی سازه‌های طولی ایجاد شده تا در اثر انبساط و انقباض ایجاد شده، بنا دچار تخریب نشود. در این زمینه با مطالعه صورت گرفته، مشخص شد که هیچ تَرَک فعالی روی پل نبوده است.

آیا با قاطعیت می‌توانید عنوان کنید که خشکسالی‌ بر آثار تاریخی چندان اثرگذار نبوده‌اند؟

خیر؛ به عنوان یک کارشناس عنوان می‌کنم که شرایط خشکسالی اصفهان بسیار نگران‌کننده است چراکه ما شرایط آب و هوایی شهر اصفهان را به‌دلیل دخالت‌های انسانی دچار تغییر کرده‌ایم و اکنون بعداز چندصد سال تغییرات بسیاری در این زمینه ایجاد شده است.

پایه‌های سی و سه‌پل در طول قرون و اعصار در آب و رطوبت قرار داشته و امروز این شرایط دچار تغییراتی شده است. به هر حال، این پایه‌ها هنوز در خاک و رطوبت قرار دارند و اگر اتفاقی رخ نداده شاید به این دلیل است که پایه‌های آن بسیار عمیق و حتی بیش از 40 متر قرار دارد و به همین دلیل هنوز آسیبی جدی در این زمینه ایجاد نشده است.